Regiomontanus

Regiomontanus

Regiomontanus, właśc. Johannes Müller (ur. 6 czerwca 1436 w Unfinden koło Königsbergu w dzisiejszej Bawarii, zm. 6 lipca 1476 w Rzymie) – niemiecki matematyk, astronom i astrolog.

Znany jest także jako Johannes Molitoris de Künigsperg[a], Johannes Germanus, Johannes Francus[b], Joannes de Monte Regio. Pseudonim Regiomontanus pochodzi od łacińskiego przekładu nazwy Künigsperg (Königsberg, czyli Królewska Góra – po łacinie Mons Regius); nazwisko zaś wywodzi się od zawodu jego ojca (był młynarzem).

Życie i twórczość

W Wiedniu był uczniem i współpracownikiem Georga Peurbachaaustriackiego astronoma i matematyka, autora wprowadzenia do Hipotez planetarnych... Klaudiusza Ptolemeusza, który pracował nad odtworzeniem oryginalnego tekstu jego dzieła Almagest. Wspólnie napisali Epitoma in Almagestum Ptolemaei. W 1461 pojechał do Włoch, gdzie przebywał kilka lat, następnie udał się na Węgry, na zaproszenie króla Macieja Korwina. Tu (lub jeszcze podczas pobytu we Włoszech) współpracował z polskim astronomem Marcinem Bylicą z Olkusza. Wspólnie opracowali tablice astronomiczne oraz Disputationes inter Viennensem et Cracoviensem super Cremonensia in planetarum theoriae deliramenta (Dialog między Wiedeńczykiem i Krakowianinem o bredzeniach Gerarda z Kremony na temat teorii planetarnych) – krytykę przestarzałego podręcznika astronomii. Kontaktował się także często z innymi polskimi astronomami, m.in. Marcinem Królem.

De triangulis planis et sphaericis libri

W pracy De triangulis omnimodis libri quinque (O wszelkich trójkatach ksiąg pięć, wydana w Norymberdze w 1533) usystematyzował trygonometrię płaską i sferyczną. Ułożył tablice trygonometryczne w układzie dziesiętnym, czym zbliżył się do ułamków dziesiętnych. W 1471 założył w Norymberdze obserwatorium, drukarnię i warsztat mechaniczny – jego patronem, który to wszystko sfinansował, był Bernhard Walther, bogaty patrycjusz. W 1474 jako pierwszy wydał drukiem pracę naukową. W 1475 Regiomontanus został zaproszony do Rzymu przez papieża Sykstusa IV, na którego życzenie brał udział w pracach nad reformą kalendarza; w tym samym roku papież konsekrował go na biskupa Ratyzbony (niem. Regensburg). Regiomontanus zmarł rok później ciągle przebywając w Rzymie. Na temat jego śmierci pojawiły się dwie teorie. Pierwsza i najbardziej prawdopodobna mówi, że zmarł z powodu dżumy, która powróciła 1476 roku do Rzymu. Druga jest bardziej sensacyjna – mianowicie plotka głosiła, że Regiomontanus został zamordowany przez dwóch synów Jerzego z Trapezuntu, którego Regiomontanus zjadliwie krytykował za to, że był kiepskim matematykiem i astronomem.

Uwagi

  1. Tak się wpisał przy immatrykulacji na uniwersytecie. „Molitoris” znaczy po łacinie to samo, co „Müller”, czyli młynarz.
  2. „Francus” to po łacinie „Frank”.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Regiomontanus - De triangulis planis et sphaericis libri, per Henrichum Petri et Petrum Pernam - 4683051.tif
Ioannis Regiomontani ... De triangulis planis et sphaericis libri quinque : unà cum tabulis sinuum in quibus tota ipsorum triangulorum scientia ex primis fundamentis geometricarum apodeixeon absolutissimè extructa continetur ... omnia nunc simul in lucem edita ... per Danielem Santbech Nouiomagum. - Basileae : [s.n.], 1561 (Basileae : per Henrichum Petri et Petrum Pernam). - [8], 146, [38] p.. ill. ; fol. - Iniziali istoriate xilografiche. - Errore numerazione pagine 31, 72. - Nomi dei tipografi dal colophon. - Contiene Tractatus Georgii Peurbachii super propositiones Ptolomaei de sinibus & cordis .