Ulica Henryka Le Ronda w Katowicach

ulica generała Henryka Le Ronda

Dąbrówka Mała
ulica generała Henryka Le Ronda w Dąbrówce Małej
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Długość	1335 m
Przebieg
0m ul. Strzelców Bytomskich 75m ul. majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala” (do 2017 jako ul. 9 Maja) 150m ← dojazd do os. K. Michalskiego → ul. Stacyjna 275m ← ul. Józefa Grzegorzka → al. Niepodległości 295m linia kolejowa 161 310m ul. księdza Jerzego Popiełuszki 510m ul. Styczniowa 1060m ← ul. Józefa Biniszkiewicza → ul. Wiertnicza 1130m ul. Międzyblokowa 1335m rondo księdza Jerzego Pawlika ↖ ul. Siemianowicka ↙ ul. Budowlana → ul. Wiertnicza ↓ ul. Leopolda
Położenie na mapie Katowic ulica generała Henryka Le Ronda
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica generała Henryka Le Ronda
Położenie na mapie województwa śląskiego ulica generała Henryka Le Ronda
50°16′31,4″N 19°03′38,2″E/50,275400 19,060600

Ulica generała Henryka Le Ronda w Katowicach (w dwudziestoleciu międzywojennym ulica dra Grażyńskiego, w czasach Polski Ludowej ulica Włodzimierza Lenina^[1]) − jedna z ulic w katowickiej dzielnicy Dąbrówka Mała. Ulica nosi imię francuskiego generała Henri Le Ronda − szefa Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej, która 11 lutego 1920 przejęła władzę nad Górnym Śląskiem.

Historia

Dawny ratusz gminy Dąbrówka Mała (ul. gen. Henryka Le Ronda 16)

Rondo księdza Jerzego Pawlika

Remont przejazdu kolejowo-drogowego (marzec 2011)

Budynek przy ul. gen. H. Le Ronda 28

Droga z Dąbrówki istnieje na mapach z XVIII wieku^[2]. Przy ulicy zachowały się tradycyjne wiejskie zagrody z pierwszej połowy XIX wieku^[3]. W drugiej połowie XIX wieku przy drodze wzniesiono caglane familoki dla robotników pobliskich kopalń i hut oraz kopalniany szyb "Maria". Około 1907 przy ulicy wybudowano ratusz dla gminy Dąbrówka Mała.

W 1994 wyburzono gmach szkoły przy ul. gen. H. Le Ronda 13 (tzw. żółtej szkoły)^[4].

W 2004 wykonano połączenie drogowe ul. Józefa Biniszkiewicza z ul. gen. Henryka Le Ronda (wartość robót wyniosła 266 816,85 zł)^[5]. Do 2009 przebudowano skrzyżowanie ulic gen. Henryka Le Ronda, Budowlanej i Siemianowickiej (budowa ronda)^[6]. Uchwałą Rady Miasta Katowice z dnia 27 lipca 2009 placowi, położonemu u zbiegu ul. gen. Henryka Le Ronda, ul. Wiertniczej, ul. Leopolda i ul. Siemianowickiej, nadano nazwę rondo księdza Jerzego Pawlika^[7]. 29 listopada 2010 rozpoczęła się modernizacja przejazdu kolejowo-drogowego w ciągu ulicy gen. Henryka Le Ronda^[8] (częściowo zakończona w grudniu 2010, rozpoczęta ponownie 28 marca 2011^[9] i ukończona ostatecznie 16 kwietnia 2011^[10][11]).

W 2017 zrewitalizowanemu terenowi w rejonie ul. gen. H. Le Ronda, ul. J. Biniszkiewicza i ul. Styczniowej nadano nazwę „Park Zielony Zakątek”^[12].

Opis

Droga jest ulicą klasy zbiorczej, posiadającą po jednym pasie ruchu w obie strony. Rozpoczyna swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicą Strzelców Bytomskich. Następnie biegnie przez historyczną część dzielnicy Dąbrówka Mała w kierunku zachodnim, krzyżując się z ul. majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala” (do 2017 jako ul. 9 Maja^[13]), ul. Stacyjną, aleją Niepodległości, ul. Józefa Grzegorzka, ul. księdza Jerzego Popiełuszki, ul. Styczniową, ul. Józefa Biniszkiewicza, ul. Wiertniczą i ul. Międzyblokową. Kończy swój bieg przy rondzie księdza Jerzego Pawlika (skrzyżowanie z ul. Budowlaną, ul. Siemianowicką, ul. Wiertniczą i ul. Leopolda). W lipcu 2011 roku ulicą kursowały linie autobusowe Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (KZK GOP) o numerach: 11, 61, 108, 109, 177, 657, 906N, 911, 911N^[14][15].

Obiekty zabytkowe

Tablica, upamiętniająca Towarzystwo Śpiewu "Wanda"

Krzyż przydrożny z 1896

Tablica pamiątkowa w budynku dawnego ratusza (ul. gen. H. Le Ronda 16

Ulica gen. Henryka Le Ronda

Przy ulicy gen. Henryka Le Ronda znajdują się następujące historyczne obiekty^[3]:

• krzyż na cokole (róg ul. H. Le Ronda i ul. Wiertniczej), pochodzący z 1889;
• dom mieszkalny z dawną kuźnią (ul. H. Le Ronda 1), wybudowany w pierwszej połowie XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego, przebudowany w 1887; kuźnię wyburzono 14 września 2017; dom wyburzono 24 października 2019;
• kamienice mieszkalne (ul. H. Le Ronda 2, 4, 7, 8, 24), wzniesione na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego;
• dom mieszkalny (ul. H. Le Ronda 3), wybudowany na początku XX wieku, posiada skromne cechy historyzmu;
• dawna zagroda (ul. H. Le Ronda 4), pochodząca z połowy XIX wieku, wzniesiona w stylu tradycji budownictwa ludowego;
• kamienica mieszkalna (ul. H. Le Ronda 6), wybudowana na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego;
• kamienica mieszkalno-handlowa (ul. H. Le Ronda 9), wzniesiona na początku XX wieku; dwupiętrowa, siedmioosiowa, posiada skromne cechy historyzmu; elewację odnowiono w 2010; mieści się w niej piekarnia-cukiernia "Kłos";
• kamienice mieszkalne (ul. H. Le Ronda 10, 12, 48, 52), wybudowane w pierwszej ćwierci XX wieku w stylu historyzmu;
• dom mieszkalny (ul. H. Le Ronda 11); piętrowy, wzniesiony w stylu historyzmu, w drugiej połowie XIX wieku;
• dawny ratusz gminy Dąbrówka Mała (ul. H. Le Ronda 16); wzniesiony w 1907 w stylu eklektyzmu z elementami modernistyczno-secesyjnymi^[16]; wpisany do rejestru zabytków 11 grudnia 2000 (nr rej.: A/43/00^[17]), granice ochrony obejmują wymieniony budynek;
• willa w ogrodzie (ul. H. Le Ronda 17), wybudowana w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu;
• cmentarz parafialny parafii pw. św. Antoniego z Padwy, zajmujący powierzchnię 2,1135 ha^[18]; na cmentarzu znajdują się: wojenna mogiła zbiorowa siedmiu żołnierzy niemieckich, poległych w II wojnie światowej, wojenny grób zbiorowy mieszkańców Dąbrówki Małej, poległych w czasie powstań śląskich i II wojny światowej oraz wojenna mogiła zbiorowa więźniów KL Auschwitz, zamordowanych podczas transportu w styczniu 1945^[19][20];
• kolonia domów robotniczych z lat trzydziestych XX wieku − zespół dwurodzinnych domów mieszkalnych w ogrodach^[21] (ul. H. Le Ronda 23−61, numery nieparzyste), wybudowana w latach 1920−1939;
• zabudowania zespołu przemysłowego (ul. H. Le Ronda 28), wzniesione na początku XX wieku w stylu historyzmu/modernizmu;
• budynek obecnej stacji transformatorowej (ul. H. Le Ronda 30), wzniesiony na początku XX wieku w stylu modernizmu;
• willa z zabudową gospodarczą (ul. H. Le Ronda 46), wzniesiona około 1920 w stylu historyzmu/modernizmu;
• dom z ogrodem (ul. H. Le Ronda 50), pochodzący z końca XIX wieku, posiada skromne cechy historyzmu;
• krzyż przydrożny na cokole z figurą Matki Bożej (obok numeru 54), wzniesiony w 1896 z fundacji M. i M. Koniarek^[22];
• kamienica mieszkalna (ul. H. Le Ronda 56), pochodząca z początku XX wieku; dwupiętrowa, siedmioosiowa, wzniesiona w stylu historyzmu ceglanego prostego; na fasadzie budynku znajduje się tablica, upamiętniająca Towarzystwo Śpiewu "Wanda", założone w 1912^[23];
• familoki z początku XX wieku (ul. H. Le Ronda 60, 67), wzniesione w stylu historyzmu ceglanego prostego;
• dom mieszkalny − dawny zespół szybu kopalnianego (ul. H. Le Ronda 63), wybudowany na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego;
• zespół dawnego szybu wentylacyjnego "Maria" (ul. H. Le Ronda 65), będący historycznym obiektem górniczym o wartościach zabytkowych^[24], pochodzący z XX wieku, wzniesiony w stylu historyzmu;
• familok z końca XIX wieku (ul. H. Le Ronda 69), posiada cechy stylu historyzmu ceglanego prostego;
• hala zespołu przemysłowego z ogrodzeniem (ul. H. Le Ronda 70), pochodząca z pierwszej ćwierci XX wieku, posiada cechy stylu historyzmu/modernizmu;
• dom w ogrodzie, z drugiej połowy XIX wieku (ul. H. Le Ronda 74), wybudowany w stylu tradycji budownictwa ludowego;
• dom z ogrodem, z drugiej połowy XIX wieku (ul. H. Le Ronda 76), nie posiada wyraźnych cech stylowych;
• familok z około 1900 (ul. H. Le Ronda 76), wzniesiony w stylu historyzmu ceglanego prostego;
• budynek mieszkalny (ul. H. Le Ronda 81), pochodzący z końca XIX wieku, posiada cechy stylu historyzmu;
• dawna zagroda z drugiej połowy XIX wieku (ul. H. Le Ronda 82), wzniesiona w stylu tradycji budownictwa ludowego;
• kamienica mieszkalna z początku XX wieku (ul. H. Le Ronda 85), wybudowana w stylu historyzmu ceglanego;
• budynek mieszkalny (ul. H. Le Ronda 86), wzniesiony około 1900 w stylu historyzmu;
• budynek mieszkalny (ul. H. Le Ronda 88), wzniesiony na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego;
• dawna zagroda z pierwszej połowy XIX wieku (ul. H. Le Ronda 92), wybudowana w stylu tradycji budownictwa ludowego;
• krzyż przydrożny przy rondzie ks. Jerzego Pawlika, wzniesiony 1889 z fundacji Jana Mikusiego i Antoniego Kaczmarka^[25].

Instytucje

Przy ulicy gen. H. Le Ronda swoją siedzibę mają^[26]: przedsiębiorstwa handlowo-usługowe, centrum zaopatrzenia budowlanego, apteka, wspólnoty mieszkaniowe, niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, sklep sieci handlowej Biedronka.

Zobacz też

• Architektura Katowic
• Cmentarz przy ul. Le Ronda w Katowicach
• Huta Norma
• Kolonia Norma
• Kolonia Pniaki
• Zmiany nazw ulic i placów w Katowicach

Przypisy

Bibliografia

• Michał Bulsa, Grzegorz Grzegorek, Beata Witaszczyk: Domy i gmachy Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2013, s. 102-103. ISBN 978-83-63780-00-5. (pol.)
• Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996. ISBN 83-905115-0-9.
• Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.