Yu Hua (pisarz)

Yu Hua

Nazwisko chińskie
Pismo uproszczone 余华 Pismo tradycyjne 余華 Hanyu pinyin Yú Huá Wade-Giles Yu Hua

Yu Hua (ur. 3 kwietnia 1960 w Hangzhou, prowincja Zhejiang) – chiński pisarz, autor czterech powieści i sześciu zbiorów nowel. Otrzymał James Joyce Foundation Award (2002), a jego książka Huozhe została nagrodzona Premio Grinzane Cavour^[1].

Dzieciństwo spędził w Haiyan, w północnym Zhejiangu. Jego cała rodzina była lekarzami, więc również obracał się w tym kręgu. Przez pięć lat ćwiczył stomatologię (jak sam mówił, to były tylko sekwencje do wyuczenia) i bez wiedzy medycznej wyrywał zęby i leczył je^[2]. Zrezygnował z zawodu i rozpoczął w 1983 karierę pisarską. Obecnie uznawany jest za jednego z najlepszych współczesnych pisarzy chińskich^[3].

Yu Hua tworzy zarówno literaturę współczesną, eksperymentalną i realistyczną, jak i wykorzystuje dawne formy literackie. Przykładowo Xianxue meihua (Krew i kwiat śliwy) to parodia powieści kung-fu (wuxia xiaoshuo); inną tego typu powieścią jest Gudian aiqing (Klasyczna miłość), nawiązująca do powieści o uczonych-konfucjanistach i pięknościach (caizi jiaren xiaoshuo)^[3].

We wczesnym etapie kariery, Yu eksprymentował z nowymi technikami narracyjnymi, zdradzając też fascynację okrucieństwem, często nader żywo i realistycznie opisanym (np. w opowiadaniu Yijiu baliu, o człowieku popadającym w obłęd). Mogły mieć na to wpływ jego przeżycia z okresu rewolucji kulturalnej. Inne dzieła, w których eksperymentował z formą to Xianshi yizhong (Pewien rodzaj rzeczywistości) i Zai xiyu zhong huhuan (Płacz w mżawce)^[3]. Według samego autora, po rewolucji kulturalnej istniała „próżnia” językowa i literacka, dlatego miał szerokie pole do eksperymentów; później, gdy chińska literatura stała się bardzo zróżnicowana, przeszedł do form prostszych, pozwalając swoim bohaterom „mówić własnym głosem”^[4].

Najbardziej znane utwory Yu należą jednak do realistycznego nurtu jego twórczości, który wpisuje się w tzw. nurt poszukiwania korzeni. Huozhe (Żyć; ponad milion sprzedanych egzamplarzy w Chinach^[5]) to opowieść o człowieku z bogatej rodziny, niezdolnym do pokierowania swoim losem w burzliwej rzeczywistości XX-wiecznych Chin, który mimo nieszczęść które spadają na niego i jego rodzinę, jest w stanie zachować godność. Podobnie brutalnie los obchodzi się z ojcem, który sprzedając własną krew, chce dotrzeć do chorego syna w Xu Sanguan mai xue ji (Kronice sprzedawcy krwi). Najnowsza powieść Yu Hua, Xiongdi (Bracia), także konfrontuje człowieka i bezlitosny system, opowiadając historię dwóch braci i ich rodzin podczas rewolucji kulturalnej i reform dengowskich^[3]. Książka ta znalazła się na krótkiej liście Man Asian Literary Prize^[1].

Powieści Yu Hua, zwłaszcza Bracia, mimo ogromnej popularności, zostały gwałtownie skrytykowane w Chinach, za lubowanie się w gwałcie, naśladowanie i schlebianie płytkim gustom Zachodu, zohydzanie obrazu Chin jako kraju opętanego żądzą pieniądza i pozbawionego zasad. Według Yu, są to w większości głosy młodych krytyków, nieświadomych zarówno niedawnej przeszłości Chin, jak i ich obecnych problemów. Starsze pokolenie ocenia jego prace w sposób bardziej zrównoważony, a chińska rzeczywistość bywa niedaleka obrazom z jego powieści^[5].

W 1994 Zhang Yimou zrobił na podstawie Huozhe film pod tym samym tytułem. Mimo że film jest mniej brutalnie realistyczny od książki, krytyka systemu w nim ukazana spowodowała zakaz dystrybucji w ChRL, a reżyserowi zakazano na dwa lata pracy nad filmami. Film zdobył wszakże Grand Prix Festiwalu w Cannes w 1994 i wiele innych nagród.

Yu Hua mieszka w Pekinie, z żoną, poetką Chen Hong i synem^[5].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Wywiad z Yu Hua na Ohio State University (ang.)
• Wywiad z Yu Hua na UCLA (ang.)
• Profil pisarza w New York Times Magazine (ang.)