Śmietka kapuściana

Śmietka kapuściana
Delia radicum[1]
Linnaeus, 1758
Ilustracja
(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0

śmietka kapuściana – osobnik dorosły
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

Diptera

Rodzina

śmietkowate

Podrodzina

Anthomyiinae

Rodzaj

Delia

Gatunek

śmietka kapuściana

Synonimy
  • Musca radicum Linnaeus, 1758
  • Anthomyia brassicae Wiedemann, 1817
  • Chortophila floccosa Macquart, 1835
  • Chortophila frontalis Macquart, 1835
  • Aricia villipes Zetterstedt, 1845
  • Chortophila appendiculata Bigot, 1885
  • Anthomyia detergens Pandellé, 1900
  • Anthomyia stimulea Pandellé, 1900[2]

Śmietka kapuściana (Delia radicum) – gatunek owada z rzędu muchówek. Larwy są ważnym gospodarczo szkodnikiem wielu upraw roślin z rodziny kapustowatych.

Zasięg występowania

Występuje w Europie od Skandynawii do Hiszpanii, na Maderze i Azorach, w północnej Afryce, północnej Azji aż po Japonię i Chiny[3].

Charakterystyka

Osobniki dorosłe wyglądem są podobne do muchy. Samce ciemnoszare długości 5-5,5 mm, samice są większe (6-6,5 mm) i jaśniejsze od samców. Samica składa około 100-150 jaj na szyjce korzeniowej rośliny żywicielskiej lub na glebie w jej pobliżu. Jaja są białe i podłużne. Po 5-10 dniach wylęgają się z nich grube, błyszczące, białe lub żółte larwy. Przez 2-30 dni larwy żyją wewnątrz korzeni drążąc korytarze. Po tym czasie przechodzą w stadium poczwarki, w którym zależnie od warunków termicznych pozostają 15-20 dni wiosną lub kilka miesięcy jesienią. Na północy zasięgu gatunku w sezonie wegetacyjnym pojawia się jedno pokolenie muchówek, a na terenach bardziej na południe dwa, a nawet trzy pokolenia[3].

Znaczenie gospodarcze

Larwy śmietki w łodydze kalafiora

Jest ważnym szkodnikiem warzyw kapustnych oraz innych upraw roślin z rodziny kapustowatych. Larwy odżywiają się korzeniami, których zniszczenie prowadzi do więdnięcia, zahamowania wzrostu lub obumierania roślin. W jednej roślinie może żyć nawet 300 larw śmietki kapuścianej[3]. Do charakterystycznych objawów żerowania śmietki kapuścianej zaliczamy brązowe przebarwienia oraz nadgniłe miejsca w korzeniach.[4] Samice odnajdują rośliny żywicielskie w wyniku lokalizacji zapachu, a po odnalezieniu właściwej rośliny składają jaja w wyniku odbierania bodźców o charakterze chemicznym i mechanicznym[5]. Jako związki indukujące składanie jaj zostały rozpoznane glukozynolany, jednak w proces zaangażowane są także inne grupy związków[6].

Optymalne warunki dla rozwoju larw to 15-25 °C i wilgotność względna 80-100%. Niskie i wysokie temperatury powodują przejście w diapauzę[3][7]. Przy temperaturach poniżej –25 °C larwy giną[3].

Przypisy

  1. ↑ Delia radicum, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ Soos, A.; Papp, L. (Eds.): Catalogue of Palaearctic Diptera. Vol. 13, Anthomyiidae – Tachinidae. Hungarian Natural History Museum, 1986, s. 624 pp. ISBN 963-7093-21-4. (ang.).
  3. ↑ a b c d e Grichanov I.Ya., Ovsyannikova E.I.: Delia radicum (L.) – Root Fly, Spring Cabbage Fly, Radish Maggot.. [dostęp 2015-05-10].
  4. ↑ MojaRola.pl, Śmietka kapuściana dużym zagrożeniem dla plantacji rzepaku ozimego, 22 września 2018 [dostęp 2018-10-17] (pol.).
  5. ↑ S.F. Nottingham. Host-plant finding for oviposition by adult cabbage root fly, Delia radicum. „Journal of Insect Physiology”. 34 (3), s. 227–234, 1988. DOI: 10.1016/0022-1910(88)90053-4. ISSN 00221910. (ang.). 
  6. ↑ Peter Roessingh, Erich Städler, Robert Baur, Jakob Hurter i inni. Tarsal chemoreceptors and oviposition behaviour of the cabbage root fly (Delia radicum) sensitive to fractions and new compounds of host-leaf surface extracts. „Physiological Entomology”. 22 (2), s. 140–148, 1997. DOI: 10.1111/j.1365-3032.1997.tb01151.x. ISSN 0307-6962. (ang.). 
  7. ↑ Vladimír Košťál, Petr Šimek. Dynamics of cold hardiness, supercooling and cryoprotectants in diapausing and non-diapausing pupae of the cabbage root fly, Delia radicum L.. „Journal of Insect Physiology”. 41 (7), s. 627–634, 1995. DOI: 10.1016/0022-1910(94)00124-Y. ISSN 00221910. (ang.). 

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Koolvlieg bloemkool.jpg
(c) Rasbak, CC-BY-SA-3.0
zelfgemaakte afbeelding van koolvlieg aantasting op bloemkool; eind mei
Delia.radicum.jpg
(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0

Picture taken in Commanster, Belgian High Ardennes .



Species:

Delia radicum