Marcin Freyman

Marcin Stanisław Freyman

major dyplomowany kawalerii
Data i miejsce urodzenia	31 stycznia 1898 Bachmacz, gubernia czernihowska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Charków, USRR, ZSRR
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Formacja	II Korpus Polski w Rosji
Jednostki	2 Pułk Ułanów Grochowskich 2 Dywizja Kawalerii Mazowiecka Brygada Kawalerii
Stanowiska	szef sztabu brygady
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Marcin Stanisław Freyman (ur. 31 stycznia 1898 w Bachmaczu, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – major dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 31 stycznia 1898 w rodzinie Aleksandra (1862–1907) i Olgi z Kwaśnickich (1874–1963)^[1][2]. Ukończył (zdając maturę) Szkołę Handlową w Żytomierzu.

Od 1917 służył w II Korpusie Wschodnim. Należał także do Polskiej Organizacji Wojskowej.

W 1918 zgłosił się na ochotnika do Wojska Polskiego, został przydzielony do 2 pułku ułanów, w którego szeregach walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Za bohaterstwo w czasie szarży dowodzonego przez Marcina Freymana plutonu kawalerii na bolszewickie stanowiska karabinów maszynowych pod wsią Kaniewo, które zdobył wraz z jeńcami, przyczyniając się do utrzymania wyrwy w linii nieprzyjaciół, został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku został zweryfikowany do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 sierpnia 1920 i kontynuował służbę w 2 pułku ułanów w Suwałkach^[3][4]. W grudniu 1927 roku został powołany z Oddziału II Sztabu Generalnego do złożenia egzaminu przedwstępnego do Wyższej Szkoły Wojennej^[5]. W 1928 roku znajdował się w dyspozycji komendanta kadry oficerów kawalerii^[6]. Z dniem 1 listopada 1928 roku został przeniesiony do 2 pułku ułanów^[7][8]. W grudniu 1929 roku, po ukończeniu kursu próbnego i odbyciu „przepisanego stażu liniowego” został powołany na dwuletni kurs 1929/31 do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie^[9]. Z dniem 1 września 1931, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przydzielony do 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie^[10][11] na stanowisko I oficera sztabu^[1]. W czerwcu 1934 roku został przeniesiony do 1 pułku szwoleżerów w Warszawie^[12]. Od 1935 służył w Departamencie Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie^[1]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 26. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[13]. W 1937 został mianowany szefem sztabu Mazowieckiej Brygady Kawalerii w Warszawie^[14]. Na tym stanowisku walczył w kampanii wrześniowej.

11 września pod Czernikiem Brygada prowadziła walkę z niemiecką 11 Dywizją Piechoty gen. por. Maxa Bocka, nacierającą na Mińsk Mazowiecki. W czasie walk major Marcin Freyman został ranny. Na stanowisku szefa sztabu zastąpił go kpt. dypl. Paweł Gill.

Po agresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 zamordowany przez NKWD w Charkowie i pochowany potajemnie w Piatichatkach w grobie masowym. Obecnie spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Jego grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Komunalnym Agrykola w Elblągu (sektor XIII-13-7)^[2].

5 października 2007 Minister Obrony Narodowej awansował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika^[15]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Grób symboliczny w Elblągu

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4706 (1921)^[16]
• Krzyż Niepodległości (20 lipca 1932)^[17]
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)^[18]
• Złoty Krzyż Zasługi^[18]
• Srebrny Krzyż Zasługi^[18]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[1]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[1]
• Order Gwiazdy Czarnej (Francja)^[19]

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.