Bielik wschodni
| Haliaeetus leucoryphus[1] | |||
| (Pallas, 1771) | |||
.jpg) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | bielik wschodni | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Bielik wschodni[4] (Haliaeetus leucoryphus) – gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), zamieszkujący środkową i południową Azję. Dawniej wyjątkowo zalatywał do Polski[5] (stwierdzony tylko raz – w roku 1943 w Pszczynie[6]). Nie wyróżnia się podgatunków[7]. Jest zagrożony wyginięciem.
Morfologia
- Wygląd
- Samice większe od samców, lecz obie płci ubarwione jednakowo. Głowa i szyja brudnobiała. Wierzch ciała również brudnobiały. Dziób ciemny (bielik ma dziób jasny), nogi żółte. Koniec białego ogona z szerokim ciemnym pasem.
- Wymiary średnie
- długość ciała ok. 72–84 cm[2]
rozpiętość skrzydeł 180–215 cm[2]
masa ciała ok. 2,0–3,3 kg u samca, 2,1–3,7 kg u samicy[2]
Zasięg występowania
Bielik wschodni występuje od Kazachstanu (możliwe, że już nie gniazduje) poprzez południową Rosję, Tadżykistan, Turkmenistan (prawdopodobnie zabłąkane, niegniazdujące osobniki), Uzbekistan i wschodnią Mongolię po Chiny, północne Indie, Pakistan, Bhutan, Bangladesz i Mjanmę. Poza sezonem lęgowym odwiedza Afganistan, a na przelotach bywa również w Nepalu. Wędrówki nie są do końca poznane[8].
Ekologia i zachowanie
- Biotop
- Okolice jezior, rzek, słodkowodne mokradła; często na obszarze pustynnym lub stepie[2]. Spotykany zarówno na nizinach, jak i do wysokości 5000 m n.p.m. Przeważnie gniazduje na drzewach w pobliżu wody[8].
- Gniazdo
- Gniazdo buduje zarówno samiec, jak i samica. Umieszczone jest na drzewie, w Mongolii i południowym Kazachstanie zdarzają się gniazda ulokowane na ziemi obok jeziora. Jest to duża platforma z gałęzi, wyściełana suchą trawą, sitowiem, źdźbłami traw, delikatnymi gałązkami i zielonymi liśćmi[9].
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 1–3 jaja[9]. W Indiach i Mjanmie niesie się od sierpnia do lutego[2].
- Wysiadywanie
- Jaja są wysiadywane przez 40–45 dni. Młode klują się w kilkudniowych odstępach, najmłodsze pisklę ginie. Oba ptaki z pary opiekują się pisklętami[9].
- Pożywienie
- Jest oportunistyczny, żywi się zarówno żywymi zwierzętami, jak i padliną. Przeważnie zjada ryby, ale np. w Górach Słonych ze względu na brak ryb zjada wyłącznie ptactwo wodne. Prócz tego łapie płazy, żółwie, gady i pisklęta[9].
Status i ochrona
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2017 roku uznaje bielika wschodniego za gatunek zagrożony (EN – Endangered), wcześniej (od 1994 roku) miał on status gatunku narażonego (VU – Vulnerable). Liczebność światowej populacji szacuje się na 1000–2500 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[3].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[10].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Haliaeetus leucoryphus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c d e f Orta, J., Christie, D.A. & Kirwan, G.M.: Pallas's Fish-eagle (Haliaeetus leucoryphus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2015. [zarchiwizowane z tego adresu (22 grudnia 2015)].
- ↑ a b Haliaeetus leucoryphus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-11].
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego: Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2019. [dostęp 2020-08-11].
- ↑ wynik wyszukiwania: Haliaeetus leucoryphus. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-05-23]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-11]. (ang.).
- ↑ a b Pallas's Fish-eagle Haliaeetus leucoryphus. BirdLife International. [dostęp 2015-12-22].
- ↑ a b c d Pallas’s fish-eagle (Haliaeetus leucoryphus). ARKive. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-01)].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Lip Kee Yap, Licencja: CC BY-SA 2.0
Pallas's Fish Eagle Haliaeetus leucoryphus
Kazaringa, Assam, India
April 15, 2008
Problem with taking pictures of birds of prey on their perch is the strong backlighting. Making an allowance of 2 stops brings the bird out but the background is rather drab. This is a case of making the best of a poor situation.
Lens: 500mm with 2X adaptorAutor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Eggs of Pallas's fish eagle Two specimens of the same spawn ; collection of Jacques Perrin de Brichambaut.