Neogotycka zastawa stołowa Aleksandra i Barbary Kelchów
Neogotycka zastawa stołowa Aleksandra i Barbary Kelchów – reprezentacyjna srebrna zastawa stołowa wykonana przez Fabergé w 1900 r. dla rosyjskiego milionera Aleksandra Kelcha i jego żony Barbary z domu Bazanow. Zastawa Kelchów była najdroższym dziełem ze srebra wykonanym przez Fabergé w okresie działalności pracowni. Piotr Karol Fabergé uważał ją za najważniejsze dzieło ze srebra wykonane w jego pracowni (wg słów jego syna Eugeniusza z 1937 r.)[1].
W 1918 r. w czasie rewolucji październikowej zastawa została zniszczona. Przez 100 lat była uważana za dzieło zniszczone[2]. W 2017 r. okazało się, że fragmenty tej zastawy jednak ocalały i zostały odnalezione w Polsce[1].
Historia
Pomysł wykonania reprezentacyjnej zastawy w stylu neogotyckim powstał w 1898 r. i jest związany z budową pałacu Kelchów w Petersburgu i urządzeniem w jego wnętrzach neogotyckiej jadalni. Według życzenia Barbary Kelch zastawa miała pasować stylem i dekoracją do wystroju jadalni[3].
Wykonanie projektów zastawy zlecono znakomitemu rosyjskiemu architektowi Fiodorowi Szechtelowi. Projekty powstały w 1900 r. w Moskwie. Zastawa została wykonana w tym samym roku w moskiewskiej pracowni Fabergé. Aleksander zapłacił za nią ogromną sumę 125 tys. rubli[2]. Kwota ta czyni z zastawy Kelchów najdroższe dzieło wykonane przez Fabergé.
W 1902 r. zastawa Kelchów została pokazana na słynnej wystawie dzieł Fabergé zorganizowanej w Petersburgu w pałacu barona Pawła von Dervis. Była to jedyna wystawa dzieł Fabergé zorganizowana w okresie jego działalności. Na wystawie pokazane zostały dzieła Fabergé należące do cesarzowych Marii Fiodorownej i Aleksandry Fiodorownej oraz członków rodziny Romanowów i przedstawicieli arystokracji[4]. Zastawa Kelchów była jedynym dziełem pokazanym na tej wystawie, które nie należało do arystokracji, tylko do rodziny bogatych przemysłowców pochodzenia kupieckiego.
Do 1905 r. zastawa Kelchów znajdowała się w pałacu w Petersburgu. W tym roku w związku z separacją Aleksandra i Barbary zastawa została przewieziona do pałacu Bazanowów w Moskwie[3]. W czasie rewolucji w 1918 r. została skonfiskowana i następnie przetopiona. Przez 100 lat, aż do 2017 r. była uznawana za dzieło całkowicie zniszczone. W żadnej kolekcji Fabergé na całym świecie nie ma żadnych przedmiotów pochodzących z tej zastawy. W styczniu 2017 r. części neogotyckiej zastawy Kelchów zostały odnalezione w Polsce[1].
Opis
Reprezentacyjna zastawa Aleksandra i Barbary Kelchów została wykonana w stylu neogotyckim. Jej styl nawiązywał do stylu i dekoracji wystroju jadalni w pałacu Kelchów w Petersburgu[2]. Użyte przez Szechtela i Fabergé formy dekoracji i ornamenty wywodzą się z gotyku angielskiego i niemieckiego.
Charakterystyczne motywy dekoracyjne zastawy to stylizowana gotycka architektura, ornamenty roślinne, smoki, gryfy, jaszczurki, węże i inne gotyckie stwory, lilia heraldyczna, tarcza z literą „K” oraz korona[1].
Zastawa składała się z wielu naczyń i przedmiotów. W jej skład wchodziły: sortout de table, dwa siedmioświecowe świeczniki, dwie wysokie wazy, wazy na zupy z pokrywkami, półmiski, misy, talerze, sosjerki, tace, kabarety, sztućce, solniczki, koziołki i inne[5].
Głównym motywem zdobiącym zastawę były średniowieczne smoki, dlatego zastawa Kelchów jest czasem nazywana „Smoczą zastawą Fabergé”. Drugim ważnym motywem zdobiącym przedmioty należące do zastawy jest tarcza ozdobiona koroną i literą K.[5]
Zastawa została oznaczona puncami pracowni Fabergé i znakiem złotnika dworu cesarskiego Romanowów.
Przypisy
- ↑ a b c d Adam Szymański, Srebrna zastawa Fabergé zamówiona przez Aleksandra i Barbarę Kelch, www.adamszymanski.com.pl [dostęp 2018-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-06] (pol. • ang. • ros.).
- ↑ a b c G. Habsburg, „Fabergé. Treasure of Imperial Russia”, Petersburg 2004, s. 294 i 318.
- ↑ a b Bezcenny skarb Fabergé odnaleziony w Polsce. Dostęp 2017-08-20
- ↑ A. Szymański, „Fabergé. Historia i arcydzieła”, Opole 2014, s. 73-74.
- ↑ a b T. Fabergé, „Fabergé. A comprehensive reference book”, Genewa 2012, s. 466-471.
Bibliografia
- * Adam Szymański: Fabergé. Historia i arcydzieła. Opole: Metropolisart, 2014. ISBN 97-8836-3447-007.
- * Géza von Habsburg: Fabergé Treasures of Imperial Russia. Petersburg: Link of Times Foundation, 2004. ISBN 5-9900284-1-5.
- * Tatiana Fabergé: Fabergé. A comprehensive reference book. Genewa: Editions Slatkine, 2012.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Autor: Adamszymanski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tarcza z koroną i literą K zdobiąca części zastawy Kelchów wykonanej przez Faberge.
Świecznik z zastawy Kelchów wykonanej przez Faberge. Fot. z 1900 r.
Waza z zastawy Kelchów wykonanej przez Faberge. Fot. z 1900 r.
Zastawa Kelchów na wystawie w 1902 r.