Oleksianka
| Artykuł | 52°0′3″N 21°51′45″E |
| - błąd | 38 m |
| WD | 52°0'N, 21°51'E |
| - błąd | 2299 m |
| Odległość | 909 m |
| ||||
| ||||
 (c) Konrad Wąsik, CC BY 3.0 | ||||
| Państwo |  Polska | |||
| Województwo |  mazowieckie | |||
| Powiat | miński | |||
| Gmina | Latowicz | |||
| Liczba ludności (2011) | 275[1][2] | |||
| Strefa numeracyjna | 25 | |||
| Kod pocztowy | 05-334[3] | |||
| Tablice rejestracyjne | WM | |||
| SIMC | 0677694 | |||
Położenie na mapie gminy Latowicz _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Latowicz") | ||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | ||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu mińskiego  | ||||
 52°00′03″N 21°51′45″E/52,000833 21,862500 | ||||
Oleksianka – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Latowicz. Przez miejscowość przepływa rzeczka Jamielna.
Wieś królewska położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie garwolińskim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego[4].
W latach 1526–1795 wieś należała do starostwa latowickiego. W latach 1795–1809 była pod zaborem austriackim. Od 1809 w Księstwie Warszawskim, guberni warszawskiej, powiecie siennickim, a od 1866 w powiecie mińskim (od 1868 nazwa powiatu – nowomiński). W latach 1870–1954 należała do gminy Iwowe, w latach 1955–1972 – do Gromadzkiej Rady Narodowej w Iwowym, od 1973 należy do gminy Latowicz. W latach II Rzeczypospolitej była w granicach województwa warszawskiego, 1939–1945 w Generalnym Gubernatorstwie, a w 1946–1975 w województwie warszawskim.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.
Części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0677702 | Ogrody | część wsi |
Historia
We wsi odnajdywano wyroby krzemienne i fragmenty ceramiki wiejskiej. L. Dudrewicz znaleziska te podarował w końcu XIX wieku Muzeum Archeologicznemu w Krakowie (depozyt ZAP UJ, nr inw. 6655). Odnalezione okrzeski krzemienne wskazują na istnienie osady neolitycznej.
Pierwsze wzmianki o wsi pojawiły się w 1519. W 1565 wieś liczyła 24 gospodarstwa, a w 1613 – 31 gospodarstw. Podczas wojen szwedzkich została całkowicie zniszczona i z 16 włók gruntów rolnych obsiewano tylko 2. We wsi powstała karczma. W 1789 wieś liczyła 26 domów. Na początku XIX wieku liczba mieszkańców przekroczyła 500 osób. W 1862 przebywał tu Oskar Kolberg, który zgromadził wiele materiałów etnograficznych. Znajdował się tu folwark, który w 1885 posiadał 1004 morgi. W 1880 wieś liczyła 40 domów i 507 mieszkańców. W 1844 powstała szkoła elementarna, która istniała do 1864. W 1902 utworzono szkołę podstawową. Budynek szkolny wybudowano w 1920. Szkołę zlikwidowano w 1976.
W drugiej połowie XIX w. wybudowano murowany dwór, który należał do rodziny Plucińskich, a w XX-leciu międzywojennym do Konstantego Buksowicza. W 1932 powstało Koło Gospodyń Wiejskich. W 1937 założono Ochotniczą Straż Pożarną, której statut został zatwierdzony w 1945. W 1970 wieś liczyła 397 mieszkańców, a w 2000 – 328. Przyrost naturalny w latach 1970–2000 wyniósł 13,5%. W 1988 we wsi było 70 domów, w 2009 83 domy.
Nazwę dawnej nazwę zapisywano Ollexianka. Odnosi się do zagrody córki gospodarzy Oleksych. Z czasem zabudowań wokół pierwotnej zagrody przybywało i nazwa awansowała do nazwy wsi. Prawdopodobne wydaje się również, że odnosiła się do olesów (olsów) czyli lasów olszowych.
Zabytki
- Kapliczka drewniana ufundowana przez Tomasza Pieśko syna Łukasz w 1890
- Kapliczka murowana wzniesiona w 1960 na miejscu dawnej drewnianej wzniesionej przez dziedzica dóbr Oleksianka w 1923
- Kapliczka murowana ufundowana w 1990 przez Eugeniusza i Jarosława Dzięciołów
- Spichlerz pochodzący z II połowy XIX wieku – pozostałość po zabudowaniach folwarcznych.
- Założenie parkowe z XIX wieku z pomnikami przyrody: jesiony, kasztanowce, lipy i klony oraz resztki dworu.
Przypisy
- ↑ Wieś Oleksianka w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2017-04-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2017-04-11].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 846 [dostęp 2020-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
Bibliografia
- Oleksianka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 459.
- Z. Gajowniczek. Dzieje Latowicza, FPL, Latowicz, 1999
- Z. Gajowniczek. Dzieje Parafii Latowicz, FPL, Latowicz, 1999
- Z. Gajowniczek. Kroniki Ochotniczej Straży Pożarnej w Latowiczu, FPL, Latowicz, 1999
- Z. Gajowniczek. Sto lat kościoła parafialnego Św. Walentego i Św. Trójcy w Latowiczu, FPL, Latowicz 1999
- I. Gieysztorowa. Lustracja województwa Mazowieckiego 1565 roku, cześć l. Warszawa 1967
- H. Modrzewska. Materiały do bibliografii archeologicznej Mazowsza, Materiały Wczesnośredniowieczne T.3: 101-134, 1953
- J. Niedźwiedź, C. Ostas. Opracowanie studialne wartości kulturowych Gminy Latowicz
- M. Sienkiewicz i in. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Latowicz, 1999
- A. Wawrzyńczyk. Lustracje województwa Mazowieckiego XVII wieku, T. 2 (1660-1661), Warszawa 1989
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa gminy Latowicz, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Autor:
Mapa powiatu mińskiego, Polska
