Bralin (wieś w województwie wielkopolskim)

Bralin
	wieś
	; Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny na Pólku pod Bralinem
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kępiński
Gmina	Bralin
Liczba ludności	2500
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-640
Tablice rejestracyjne	PKE
SIMC	0194636
	Położenie na mapie gminy Bralin Bralin
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bralin
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Bralin
	Położenie na mapie powiatu kępińskiego Bralin
	51°17′08″N 17°54′08″E/51,285556 17,902222
	Strona internetowa

Artykuł	51°17′8″N 17°54′8″E
- błąd	38 m
WD	51°17'N, 17°54'E
- błąd	2310 m
Odległość	308 m

Rynek

Urząd Gminy

Bralin – wieś w Polsce położona 7 km na zachód od Kępna, w województwie wielkopolskim, w powiecie kępińskim, w gminie Bralin. Po raz pierwszy wzmiankowana w roku 1136^[1]. Ośrodek usługowy, rzemieślniczy, zakład metalowy.

Bralin uzyskał lokację miejską w 1540 roku, zdegradowany w 1742 roku^[2]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy.

Nazwa

Jak wynika z dokumentacji źródłowej, wieś istniała już w XIII wieku (notowana jako Bralin w 1288, Brelino w 1310). Nazwa miejscowości oznacza "należąca do Brala", Bral zaś stanowi zdrobnienie Bratosława; nazwa jest archaiczna podobnie jak Berlin (z dawniejszego Bralina) lub Bralice z bulli gnieźnieńskiej 1136^[3].

W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Bralinum^[4]. Szwajcarski kartograf i geograf Matthäus Merian w swoim dziele Topographia wydanym w roku 1650 podaje nazwę miejscowości: Bralin^[5].

Historia

Od początków swego istnienia miejscowość należała do Śląska. W XVIII wieku przez Bralin przebiegał szlak Królewskiej Poczty Polskiej łączący Warszawę i Drezno^[6]. W listopadzie 1918 liderzy polskiej ludności z tych stron wzięli udział w Sejmie Dzielnicowym, który obradował w Poznaniu,wśród nich byli: Branicki z Rypina-Ligoty, Edward Dyrbach z Bralina, Władysław Szułczyński z Bralina, Franciszek Hazulski z Mąkoszyc, Jan Maciejewski z Pasowychgór, Stefan Muller z Dziadowej Kłody, Józef Skotnik z Dziadowej Kłody, Jan Noskowicz z Międzyborza, Bronisława Przykutowa z Międzyborza, Ratajczak z Honig (Chojnik) oraz Józef Stenzel z Morawsi^[7]. W 1919 r. Bralin wraz z tzw. Krajem Rychtalskim został obsadzony przez wojsko polskie, a następnie, na mocy Traktatu Wersalskiego (10 stycznia 1920 r.) bez plebiscytu, wyłączony z niemieckiej Prowincji Śląskiej (powiatu sycowskiego) i włączony (w wyniku prac Międzysojuszniczej Komisji Granicznej – 19 stycznia 1920 r.) do województwa poznańskiego. W dokonanej nieco później (17 lipca 1920 r.) korekcie, część tego terenu (Dziadowa Kłoda i Ślizów) w zamian za tereny w okolicach Żarnowca na Pomorzu, powróciły do Niemiec. Do roku 1925 pozostawała w granicach diecezji wrocławskiej. W Bralinie znajduje się nieczynny przystanek kolejowy na trasie kolejowej Wieluń – Oleśnica, na którym do 2002 roku zatrzymywały się pociągi osobowe. W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej^[8].

Ludność

Starsza ludność Bralina (miejscowości, która w lutym 2011 roku liczyła niemal 2800 osób) a także najbliższych okolic posługuje się gwarą sycowską należącą do istniejących już dziś tylko szczątkowo polskich gwar dolnośląskich będących częścią polskiego dialektu śląskiego. Ślązacy – mieszkańcy dawnego "Kraju Rychtalskiego" zachowują poczucie odrębności w stosunku do ludności "polskiej" dawnego powiatu kępińskiego. Napływ ludności z sąsiedniego okręgu kępińskiego, a po drugiej wojnie światowej z kresów, a także odpływ rdzennych mieszkańców Bralina po zakończeniu działań wojennych, szczególnie do Wrocławia, spowodował dalszy zanik lokalnej gwary. Mimo to nadal można go usłyszeć w części tutejszych domów.

Zabytki

Układ urbanistyczny z rynkiem,
Kościół pod wezwaniem św. Anny (1627) z elementami gotyckimi,
Pseudoromański kościół poewangelicki pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela (XIX w.), dwór (1910); w pobliżu:
- pozostałości grodziska,
- drewniany kościół odpustowy pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny Na Pólku z 1711 roku.
W okolicy znajdują się również pomniki przyrody (m.in. "Bralińskie Dęby").

Kościół Narodzenia NMP w Bralinie
Figura św. Jana Nepomucena

Zobacz też

Miejscowości w Polsce pozbawione praw miejskich

Przypisy

↑ Zarys historii. Początki Bralina, pochodzenie nazwy. (pol.). bralin.com.pl. [dostęp 2015-09-22].
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 21-22.
↑ Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw., 1984, s. 37. ISBN 83-04-01090-9.
↑ Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 174. ISBN 978-83-910595-2-4.
↑ "Topographia Bohemiae, Moraviae et Silesiae". Merian, Frankfurt am Main 1650, S. 171.
↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2017-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)].
↑ Mariusz Patelski, Zapomniany epizod z dziejów walk o Śląsk. Sprawa przyłączenia powiatu namysłowskiego i sycowskiego do Polski 1919-1921,[ w:] Rok 1921 na Kresach Wschodnich i Zachodnich. Historia i pamięć, pod red. Macieja Fica i Joanny Lusek, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu: Bytom 2021, ISBN 978-83-65786-74-6
↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 70. ISBN 83-87424-77-3.

Linki zewnętrzne

Bralin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 349 .
Bralin (1936) w bibliotece Polona

[1] Zarys historii. Początki Bralina, pochodzenie nazwy. (pol.). bralin.com.pl. [dostęp 2015-09-22].

[2] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 21-22.

[3] Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw., 1984, s. 37. ISBN 83-04-01090-9.

[4] Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 174. ISBN 978-83-910595-2-4.

[5] "Topographia Bohemiae, Moraviae et Silesiae". Merian, Frankfurt am Main 1650, S. 171.

[6] Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2017-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)].

[7] Mariusz Patelski, Zapomniany epizod z dziejów walk o Śląsk. Sprawa przyłączenia powiatu namysłowskiego i sycowskiego do Polski 1919-1921,[ w:] Rok 1921 na Kresach Wschodnich i Zachodnich. Historia i pamięć, pod red. Macieja Fica i Joanny Lusek, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu: Bytom 2021, ISBN 978-83-65786-74-6

[8] Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 70. ISBN 83-87424-77-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Wsie	Bralin Chojęcin Chojęcin-Szum Czermin Działosze Gola Mnichowice Nosale Nowa Wieś Książęca Tabor Mały Tabor Wielki Weronikopole
Osady leśne	Bralin Czermin
Integralne części wsi	Chojęcin-Parcele Chojęcin-Resztówka Emilianów Góry Kociców Mielęcin Najdki Nowa Wieś Książęca-Parcele Roszkowice Tabor Mały-Lipnik Tabor Mały-Utrata Tabor Wielki-Chałupki Wygoda Turkowska

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne