Kłodnica

Kłodnica

Kłodnica w centrum Gliwic (2021)
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Lokalizacja	Wyżyna Katowicka
Rzeka
Długość	75 km
Powierzchnia zlewni	1125,8 km²
Średni przepływ	7 m³/s ujście do Odry
Źródło
Miejsce	Katowice – Południowe dzielnice
Wysokość	305 m n.p.m.
Współrzędne	50°12′30″N 19°01′53″E/50,208333 19,031389
Ujście
Recypient	Odra
Miejsce	Kędzierzyn-Koźle
Wysokość	ok. 165 m n.p.m.
Współrzędne	50°19′46″N 18°09′43″E/50,329444 18,161944
Mapa
Dorzecze Kłodnicy
Położenie na mapie województwa śląskiego źródło ujście
Położenie na mapie Polski źródło ujście

Kłodnica w centrum Gliwic.

Kłodnica (niem. Klodnitz) − rzeka w południowej Polsce, prawostronny dopływ rzeki Odry.

Informacje ogólne

Długość 75 km^[1][2] (według RZGW Gliwice 84 km^[3]), powierzchnia dorzecza 1125,8 km², średni spadek od źródeł do ujścia wynosi 1,81 promila. Źródła rzeki znajdują się w południowych dzielnicach Katowic w zespole przyrodniczo-krajobrazowym Źródła Kłodnicy^[4]. Płynie przez województwo śląskie i województwo opolskie. Przepływa przez Górnośląski Okręg Przemysłowy (Katowice, Ruda Śląska, Zabrze, Gliwice) i Kotlinę Raciborską i uchodzi do Odry w Kędzierzynie-Koźlu w dzielnicy Koźle.

Kłodnica ma charakter rzeki podgórskiej o dużej różnicy spadku między źródłem i ujściem, wynoszącym ok. 150 m, oraz o znacznej zmienności przepływu. Historyczne (wg danych z 1922 r.) przepływy minimalne pod Gliwicami wynosiły 0,82 m³/s, średnie 2,3 m³/s, a maksymalne 70,0 m³/s, natomiast odpowiednie wartości pod Kędzierzynem 1,57 m³/s, 5,31 m³/s i 177,0 m³/s^[5]. W górnym biegu rzeki (do Gliwic) znaczną część wód prowadzonych przez Kłodnicę stanowiły w przeszłości wypompowywane na powierzchnię wody kopalniane. Przepływy te dla ich wartości średnich były zbyt małe dla celów żeglugi czy spławu, natomiast wystarczały do napędu kół wodnych. Na całej długości rzeki od Halemby po ujście istniały w latach 20. XX w. 22 jazy, piętrzące wodę na wysokość 2-3 m^[5].

Dno doliny Kłodnicy na odcinku środkowym i dolnym jest płaskie i podmokłe. Z powodu dużych zanieczyszczeń w górnym biegu Kłodnicy woda jest ciemna, zamulona i zanieczyszczona. W dolnym biegu rzeka nieco się oczyszcza. Przez wiele lat na odcinku od Halemby do Gliwic w wyniku szkód górniczych następowało osiadanie gruntów wokół koryta rzeki. Jednocześnie duża ilość osadów niesionych w górnym biegu przez wodę powoduje podnoszenie się poziomu koryta rzeki. Wymusiło to budowę wałów ograniczających koryto Kłodnicy, której lustro wody podnosi się lokalnie ponad poziom sąsiednich gruntów.

Wzdłuż Kłodnicy od Gliwic biegnie Kanał Gliwicki, dla którego rzeka Kłodnica jest podstawowym źródłem zasilania. Na jej drodze znajduje się zbiornik Dzierżno Duże zwane również Jeziorem Rzeczyckim, które jest zasilane wodami Kłodnicy i jednocześnie poprawia jakość wody w rzece.

Bieg

Bieg rzeki Kłodnicy można podzielić na trzy odcinki:

• Odcinek górny od źródeł do Łabęd.
• Odcinek środkowy od Łabęd do jazu w Pławniowicach.
• Odcinek dolny od jazu w Pławniowicach do ujścia do Odry w Kędzierzynie-Koźlu.

Dopływy

Do najważniejszych dopływów Kłodnicy należą:

• Dopływy prawobrzeżne:
  • Potok Kokociniec
  • Bytomka
  • Czarniawka
  • Kochłówka (Potok Bielszowicki)
  • Potok Sośnicki
  • Potok Guido
  • Drama^[6] (uchodzi do Kłodnicy w Dzierżnie Dolnym na gruntach Taciszowa)
• Dopływy lewobrzeżne:
  • Kozłówka (Przykopa)
  • Ostropka
  • Potok Jamna
  • Ślepiotka

Kłodnica w Panewnikach

Kłodnica w Zabrzu

Przypisy

Zobacz też

• Kanał Gliwicki
• Kanał Kłodnicki
• Dzierżno Duże
• Dzierżno Małe
• Uskok kłodnicki
• Rzeki Polski

Linki zewnętrzne

• Kłodnica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 184 .