Kościół Jakuba Starszego w Ustroniu
 A/188/60 z dnia 2.03.1960 oraz A-349/78 z 07.07.1978[1] | |||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Państwo |  Polska | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo |  śląskie | ||||||||||||||||
| Miejscowość | Ustroń | ||||||||||||||||
| Adres | Plac Księdza Karola Kotschego 1 | ||||||||||||||||
| Wyznanie | luterańskie | ||||||||||||||||
| Kościół | Kościół Ewangelicko-Augsburski | ||||||||||||||||
| Parafia | Parafia Ewangelicko-Augsburska w Ustroniu | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Ustronia  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego  | |||||||||||||||||
 49°43′28,5″N 18°48′23,0″E/49,724583 18,806389 | |||||||||||||||||
Kościół Ewangelicko-Augsburski Apostoła Jakuba Starszego w Ustroniu – ewangelicko-augsburski kościół parafialny mieszczący się w Ustroniu, przy ulicy Ignacego Daszyńskiego.
Historia
W okresie reformacji tutejsza ludność, która wzorem panującego księcia cieszyńskiego przeszła na protestantyzm, przejęła pierwszy katolicki, drewniany kościół ustroński, stojący na miejscu dzisiejszego cmentarza. Z kolei w czasach kontrreformacji ustrońscy ewangelicy, prześladowani za swe wyznanie, odprawiali nabożeństwa w ukrytych w górach miejscach (m.in. na stokach Równicy). Dopiero po patencie tolerancyjnym cesarza Józefa II (1781 r.) zbudowali w 1785 r., w oddaleniu od centrum wsi, drewniany dom modlitwy.
Inicjatorem budowy większego, murowanego kościoła był ówczesny proboszcz zboru luterańskiego ks. Karol Fryderyk Kotschy. Koszt budowy świątyni opiewał na sumę 8 tysięcy guldenów, które starano się uzyskać od zborowników z Ustronia. Gdy nie udało się uzyskać całej sumy, ks. Kotschy, dzięki znajomościom znalazł wsparcie poza Księstwem Cieszyńskim. Ofiarodawcami byli m.in. arcyksiążę Karol Habsburg, Ministerstwo Wyznań i Oświaty w Saksonii, Wielki Książę Saksonii-Weimaru-Eisenach i król pruski Fryderyk Wilhelm III. Kamień węgielny pod budowę położono 25 lipca 1835 roku. Kościół został wybudowany według projektu lwowskiego architekta Floriana Onderka. Budowę ukończono w 1838 roku, wtedy także poświęcono kościół, którego dokonał ks. senior Józef Schimko, proboszcz ewangelicki z Bielska[2]. Wieża została dobudowana w latach 1856-1857 po całkowitym zrównaniu w prawach katolików i innych wyznań chrześcijańskich w cesarstwie.
Architektura i wyposażenie
Murowana na planie kwadratu, jest zakończona strzelistym ostrosłupowym hełmem. Świątynia jest murowana, do jej budowy użyto kamienia i cegły. Budowla nie ma wyraźnie zaznaczonych, jednolitych cech stylowych. Ma klasycystyczną fasadę, trójnawowe wnętrze z dwukondygnacyjnymi, murowanymi emporami (balkonami) w nawach bocznych i półkoliście zamknięte prezbiterium po stronie wschodniej. Nawa główna posiada sklepienie kolebkowe. Dach kościoła jest czterospadowy i pokryty blachą.
Do wyposażenia kościoła należą m.in: rokokowa ambona z przełomu XVIII i XIX stulecia oraz obraz Ostatniej Wieczerzy z początku XIX stulecia pędzla J. Stetke, a także kielichy, dzbany cynowe i lichtarze pochodzące z XIX wieku.
Obok kościoła dawna szkoła ewangelicka o siedmioosiowej fasadzie, wzniesiona w 1835 r. na miejscu starszej, drewnianej z 1783 r. Tu również piętrowa, murowana plebania z końca XVIII w., kryta polskim dachem łamanym.
Na wieży wiszą 3 staliwne dzwony wykonane w Bochumer Verein w Niemczech. Noszą imiona: Wiara, Nadzieja i Miłość. Ważą: 468, 875 i 1309 kg[3].
Przypisy
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie. 2021-09-30.
- ↑ Lidia Szkaradnik. Chwałę twą budować. „Gazeta Ustrońska”. 8 (749), s. 6, 2006-02-23. Ustroń. ISSN 1231-9651.
- ↑ Kościół ap. Jakuba Starszego - Parafia, www.ustron.luteranie.pl [dostęp 2021-10-07].
Bibliografia
- Zabytki Ustronia
- Mirosław Barański: Beskid Śląski. Pasmo Stożka i Czantorii. Przewodnik turystyczny. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", 1996, s. 284. ISBN 83-7005-370-X.
- Marcin Żerański: Śląsk Cieszyński. Od Bielska-Białej do Ostrawy. Cieszyn: Pracownia na pastwiskach, 2012, s. 213. ISBN 978-83-933109-3-7.
- Michał Kowalski: Śląsk Cieszyński - Po obu stronach Olzy. Wyd. II. Kraków: Amistad Sp. z o.o. - Program PolskaTurystyczna.pl, 2009, s. 90. ISBN 978-83-7560-069-8.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Cieszyn County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 49.95 N
- S: 49.50 N
- W: 18.55 E
- E: 19.03 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
