Leon Malhomme

Leon Malhomme
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Leon Malhomme de la Roche

Data i miejsce urodzenia

4 stycznia 1881
Petersburg

Data i miejsce śmierci

1940
Katyń

p.o. Konsula Generalnego/Konsul Generalny RP w Bytomiu
Okres

od 1928
do 1931

Poprzednik

Aleksander Szczepański

Konsul Generalny RP w Opolu
Okres

od 1931
do 1933

Następca

Bohdan Ostoja-Samborski

Konsul RP w Ostrawie
Okres

od 1934
do 1935

Poprzednik

Karol Ripa

Następca

Aleksander Klotz

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Wielki Oficer Orderu Świętego Sawy Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii Order Trzech Gwiazd III klasy (Łotwa) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Leon Malhomme de la Roche (ur. 4 stycznia 1881 w Petersburgu, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – polski urzędnik konsularny, dyplomata i polityk okresu międzywojennego.

Życiorys

Pochodził z rodziny polskich zesłańców, wcześniej arystokratycznej francuskiej rodziny Malhomme de la Roche, która pod koniec XVIII w. osiadła w Rzeczypospolitej. Syn Mikołaja i Julii z Orłowskich. Brat Henryka Malhomme[1]. Ukończył gimnazjum w Petersburgu, po czym studiował na uniwersytetach w Petersburgu i Dorpacie. Był członkiem Konwentu Polonia[2]. Po uzyskaniu przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 sprawował funkcje w departamencie konsularnym MSZ (1918–1928), m.in. nacz. wydziału administracyjno-paszportowego (1927). W latach 1922–1928 był stałym delegatem na konferencję międzynarodową poświęconą uchodźcom z Rosji. W 1925 stanął na czele polskiej delegacji w komisji mieszanej ds. likwidacji zatargów granicznych z ZSRR. W 1928 objął placówkę konsularną w Bytomiu, zostając zastępcą konsula generalnego/p.o. kier. urzędu a od 1929 konsulem generalnym[3]. Po przeniesieniu konsulatu do Opola w lipcu 1931 kontynuował swą pracę w stolicy niemieckiej części Górnego Śląska. 1 stycznia 1933 objął funkcję radcy ambasady polskiej w Paryżu ds. wychodźstwa. 1 lutego 1934 stanął na czele placówki konsularnej w Morawskiej Ostrawie jako konsul generalny, zastępując w tej funkcji Karola Ripę. Zasłynął jako osoba organizująca opozycję wobec państwa czechosłowackiego wśród mniejszości polskiej na Śląsku Cieszyńskim i Opawskim (m.in. w kontekście obchodów 15. rocznicy zajęcia Śląska przez wojska czeskie)[4]. Na skutek żądań czeskich został wydalony z placówki. 16 maja 1935 objął urząd wicewojewody śląskiego, który sprawował do wybuchu II wojny światowej.

W październiku 1938 sprawował władzę cywilną (urząd Delegata Wojewody Śląskiego przy Dowództwie Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Śląsk”) na Śląsku Cieszyńskim w okresie po jego zajęciu przez wojsko polskie, a przed jego formalną inkorporacją do Polski. Wydawał rozporządzenia publikowane w osobnym Dzienniku Urzędowym.

Obwieszczenie Leona Malhomme z 10 października 1938:

„W związku z masowym powrotem na Śląsk za Olzą osób, które w liczbie kilkudziesięciu tysięcy z powodu swej narodowości polskiej zmuszone były opuścić tę swoją ziemię ojczystą w latach 1919–38 i przenieść się za granicę do Polski, zachodzi konieczność sprawnego uregulowania obecnie emigracji osób narodowości czeskiej do Czechosłowacji. Podaję zatem do wiadomości, że celem przyspieszenia formalności, związanych z wyjazdem do Czechosłowacji tych osób, odpowiednie przepustki będą wydawane bezpośrednio przez komisariaty policji w gminach miejskich i posterunki w gminach wiejskich. Jest pożądanym, aby zainteresowani zaopatrzyli się w przepustki do dnia 1 listopada br. i w spokoju opuścili teren Państwa Polskiego” – Szacuje się, że w ciągu kilku miesięcy, z własnej woli, ale również pod przymusem, Śląsk Cieszyński opuściło ok. 30 000 Czechów i 5 000 Niemców[5].

Aresztowany przez NKWD 23 września 1939, wywieziony do ZSRR (Mołodeczno, Mińsk, Starobielsk, Kozielsk) i zamordowany w Katyniu[1].

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b Marek Pernal, Przerwana misja. Straty dyplomacji polskiej w okresie II wojny światowej by Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland, Warszawa: Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2020, s. 10, ISBN 978-83-66213-54-8 [dostęp 2022-10-09].
  2. ↑ Antoni Minkiewicz: Konwent Polonia, 1828–1978, [w:] Zeszyty Historyczne, zeszyt 46, Paryż 1978, s. 222.
  3. ↑ Paweł Ceranka, Krzysztof Szczepanik (opr.): Urzędy konsularne Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945 : informator archiwalny, Ministerstwo Spraw Zagranicznych/Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych Warszawa 2020
  4. ↑ Maria Wanda Wanatowicz: Historia społeczno-polityczna Górnego Śląska i Śląska Cieszyńskiego w latach 1918–1945, Katowice 1994, s. 170–174
  5. ↑ W II Rzeczpospolitej (1938) na openairmuseum.info
  6. ↑ 10 listopada 1938 „za zasługi na polu pracy społecznej” M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592
  7. ↑ a b c d e f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 458.
  8. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 26.

Bibliografia

  • Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938, s. 458.
  • Marek Masnyk: Konsul Leon Malhomme wobec głównych problemów polskiej mniejszości narodowej w rejencji opolskiej w latach 1929–1932, [w:] B. Kubis (red.): Edukacja historyczna a współczesność, Opole 2003, s.37–48.
  • Jan Szermański: Leon Malhomme (1888–1940) – biografia polityczna, Bielsko-Biała 2006.
  • Joanna Bosakowska: Jak polski konsul w Rzeszy doprowadzał Niemców do wściekłości, Gazeta Wyborcza z 30 marca 2014.

[1]Linki zewnętrzne

  • Leon Malhomme, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-01-12].

Media użyte na tej stronie