Fort W Twierdzy Warszawa

Dawne centrum handlowe Fort Wola na esplanadzie fortu, w głębi budynek biurowy PZL Wola na skraju dawnego fortu (2008)

Fort W („Wola”) – nieistniejący fort pierścienia wewnętrznego Twierdzy Warszawa, wybudowany w latach osiemdziesiątych XIX wieku. Znajdował się w obecnej dzielnicy Wola w Warszawie.

Opis

Fort W był typowym umocnieniem ceglano-ziemnym o narysie regularnego pięciokąta z dwoma czołami. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku, w ramach modernizacji twierdzy, został przeznaczony na cele magazynowe. W ramach likwidacji twierdzy po 1909 roku fort został częściowo rozebrany. Dalsza destrukcja fortu nastąpiła w 1916 roku, kiedy to niemieckie władze okupacyjne zezwoliły na jego na rozbiórkę (cegłę z rozbiórki wykorzystano m.in. do budowy muru pobliskiego cmentarza Wolskiego).

W okresie międzywojennym znajdowały się tam koszary 3 Batalionu Pancernego oraz oficerska i podoficerska szkoła wojsk samochodowych.

Według źródeł, w 1945 istniały już tylko niewyraźne ślady w terenie (m.in. resztki fosy). Ostatecznie na początku lat 50. XX wieku teren fortu został przeznaczony pod budowę Zakładów Mechanicznych „Wola" (później PZL-Wola).

Teren pomiędzy ul. Człuchowską a płn-zach. skrajem cmentarza Wolskiego to miejsce, gdzie znajdował się fort, natomiast nieczynne centrum handlowe Fort Wola mimo swej nazwy znajduje się dalej, w kierunku południowym przy ul. Połczyńskiej na esplanadzie fortu. Miejsce to upamiętnia także nazwa ulicy: Fort Wola.

Bibliografia

• Lech Królikowski: Twierdza Warszawa. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2002. ISBN 83-11-09356-3.
• Stanisław Łagowski: Szlakiem twierdz i ufortyfikowanych przedmości. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 2005. ISBN 83-88773-96-8.