Kawasaki Ki-10

Kawasaki Ki-10

Kawasaki Ki-10-I
Dane podstawowe
Państwo	Japonia
Producent	Kawasaki Heavy Industries
Typ	samolot myśliwski
Konstrukcja	dwupłat o konstrukcji metalowej, kabina odkryta, podwozie klasyczne – stałe
Załoga	1
Historia
Data oblotu	marzec 1935
Lata produkcji	1935–1938
Wycofanie ze służby	1942
Dane techniczne
Napęd	1 silnik rzędowy, 12-cylindrowy Kawasaki Ha 9-IIa
Moc	850 KM (626 kW)
Wymiary
Rozpiętość	9,55 m
Długość	7,20 m
Wysokość	3,00 m
Powierzchnia nośna	20,00 m²
Masa
Własna	1300 kg
Startowa	1650 kg
Osiągi
Prędkość maks.	400 km/h
Pułap	10 000 m
Zasięg	1100 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
dwa karabiny maszynowe Typ 92 kal. 7,7 mm
Użytkownicy
Cesarska Armia Japonii
Rzuty

Kawasaki Ki-10 (oznaczenie amerykańskie – Perry) – japoński samolot myśliwski używany bojowo w początkowym okresie wojny japońsko-chińskiej, w czasie wojny na Pacyfiku używany był jako samolot szkolny i pomocniczy. Ki-10 był najlepszym dwupłatowym japońskim myśliwcem, już nawet po jego wycofaniu ze służby wielu pilotów uważało, że jego jednopłatowi następcy powinni być tak samo zwrotni jak Ki-10.

Tło historyczne

Na początku lat 30. XX standardowymi myśliwcami Cesarskiej Armii Japonii były samoloty Nakajima Typ 91 i Kawasaki Typ 92, obydwie te konstrukcje były wolniejsze od standardowych wówczas myśliwców RAF-u i USAAF (odpowiednio Hawker Fury i Boeing P-26A)^[1]. W zakładach Kawasaki zaprojektowano wówczas jednopłatowy Ki-5, który miał dorównać prędkością myśliwcom zagranicznym, ale w 1934 został on odrzucony przez Siły Lotnicze Cesarskiej Armii Japonii jako zbyt mało zwrotny^[1]. We wrześniu 1934, już po odrzuceniu Ki-5, Kaigun Koku Hombu (biuro ds. awiacji Cesarskiej Armii Japonii) rozkazało zakładom Kawasaki zaprojektowanie dwupłatowego myśliwca, który mógłby stanąć w szranki z samolotami zagranicznymi, a w tym samym czasie firma Nakajima otrzymała rozkaz zaprojektowania podobnego myśliwca, ale w konfiguracji jednopłatowej^[1].

Głównym projektantem samolotu był Takeo Doi, współpracowali z nim inżynierowie Imachi i Tojo^[1].

Historia

Samolot w wersji Ki-10-II KAI

Pierwszy prototyp został ukończony w marcu 1935, drugi identyczny samolot został zbudowany miesiąc później^[1]. Już pierwsze loty pokazały, że był on znacznie szybszy i bardziej zwrotny od nieudanego Ki-5, ale konkurencyjny jednopłat Nakijama Ki-11 był jeszcze szybszy i w Kawasaki obawiano się, że kontrakt na produkcję seryjną zostanie wygrany przez Nakajimę^[2]. Aby zwiększyć prędkość maksymalną samolotu w trzecim i czwartym prototypie użyto metalowego, trójpłatowego śmigła zamiast wcześniejszego dwupłatowego, drewnianego oraz zmieniono szczegóły konstrukcyjne aby poprawić własności aerodynamiczne samolotu, między innymi użyto nitowania płaskiego do łączenia metalowej konstrukcji^[2]. Dodatkowo w czwartym prototypie zwiększono wznios górnego skrzydła w celu poprawienia stabilności samolotu^[2]. Tak zmodyfikowane samoloty były nadal wolniejsze od Ki-11, ale różnica nie była już taka znaczna i kontrakt na produkcję seryjną został przyznany na samoloty Ki-10 przede wszystkim z powodu znakomitej zwrotności tej maszyny^[2].

Pierwsza wersja produkcyjna samolotu, Ki-10-I, była identyczna z trzecim prototypem; łącznie w latach 1935–1937 zbudowano 300 sztuk tej maszyny. Jej oficjalne oznaczenie wojskowe brzmiało „Myśliwiec Armii Typu 95 Model 1”^[a][2].

Podpisując z Kawasaki kontrakt na produkcję seryjną samolotu Armia zażyczyła sobie wprowadzenia programu rozwojowego mającego na celu polepszenie stabilności samolotu, z tego powodu 185 samolot zbudowany w pierwszej serii otrzymał dłuższe skrzydła i przedłużono jego kadłub^[2]. Tak zmodyfikowana maszyna miała znacznie lepsze własności pilotażowe i stanowiła prototyp do drugiej serii konstrukcyjnej, Ki-10-II („Myśliwiec Armii Typu 95 Model 2”), która weszła do produkcji w czerwcu 1937^[2].

Wcześniej, w kwietniu 1936, rozpoczęto prace nad jeszcze czystszą aerodynamicznie wersją samolotu i dwusetny egzemplarz z pierwszej serii otrzymał oznaczenie Ki-10-I KAI^[b][2]. W tej wersji duża chłodnica samolotu została przeniesiona spod osłony silnika pomiędzy podwozie samolotu, samo podwozie miało poprawioną charakterystykę aerodynamiczną, a koła zostały przykryte dużymi owiewkami, zaprojektowano także znacznie „czystszą” osłonę silnika^[2]. W tej wersji samolot był o 40 km/h szybszy niż wcześniej, po konstrukcji prototypu Ki-10-I KAI zbudowano jeszcze dwa prototypy Ki-10-II KAI z takimi samymi zmianami i z silkiem Ha-9-IIb o mocy 950 KM co dało tym samolotom prędkość maksymalną 445 km/h^[4]. Pomimo że tak zmodyfikowane Ki-10-II KAI były prawie tak samo szybkie jak jednopłatowy Nakajima Ki-27, nie weszły one do produkcji seryjnej – było już wówczas oczywiste, że era samolotów dwupłatowych dobiegła końca^[4].

Opis konstrukcji

Samolot Kawasaki Ki-10 był jednosilnikowym, jednomiejscowym, dwupłatowym samolotem myśliwskim o konstrukcji metalowej ze skrzydłami krytymi płótnem^[5]. Załogę samolotu stanowił pilot siedzący w otwartym kokpicie^[5]. Napęd samolotu stanowił 12-cylindrowy silnik rzędowy typu Kawasaki Ha-9 chłodzony cieczą^[5],. Samolot miał klasyczne, stałe podwozie z płozą ogonową^[4].

Pierwsze prototypy miały dwupłatowe, drewniane śmigła, późniejsze prototypy i wersje seryjne samolotu otrzymały śmigła trójpłatowe, metalowe^[5].

Lotki umieszczone były tylko na górnym skrzydle^[1].

Uzbrojenie samolotu stanowiły dwa karabiny maszynowe kalibru 7,7 mm umieszczone w górnej części owiewki silnika^[5].

Wersje

Użycie bojowe

W samoloty Ki-10-I i Ki-10-II były wyposażone jednostki bojowe Cesarskiej Armia Japonii stacjonujące w Japonii, Korei, Mandżukuo i na Formozie^[4]. Samoloty brały udział w operacjach wojskowych w Chinach i w Mandżuria w początkowym okresie wojny japońsko-chińskiej i w czasie walk nad Chałchin-Goł^[5]. W czasie wojny na Pacyfiku samoloty tego typu używane już były zazwyczaj tylko jako samoloty treningowe czy pomocnicze^[5]. W początkowym okresie wojny służby wywiadowcze aliantów omyłkowo uważały, że samolot ten stanowił jeszcze wyposażenie jednostek frontowych i otrzymał on oznaczenie kodowe Perry, ale był on spotykany tylko sporadycznie w Chinach^[5].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. Londyn: Putnam, 1979. ISBN 0-370-30251-6.
• Sławomir Grzesiak, Stanisław Łada: Lotnictwo myśliwskie Japonii 1930-45 cz. I Historia i barwa. Kraków: HUSU, 1993.
• Basil Collier: Japanese aircraft of World War II. Londyn: Sidgwick & Jackson, 1979. ISBN 0-283-98399-X. (ang.)
• Авиация Японии во второй мировой войне. T. 1. 1996. (ros.)