Sieczychy

Artykuł52°42′55″N, 21°29′33″E
- błąd38 m
WD52°42'N, 21°29'E, 52°42'47.41"N, 21°29'16.80"E
- błąd2290 m
Odległość1910 m
Sieczychy
wieś
Ilustracja
Chata białokurpiowska
Państwo Polska
Województwo mazowieckie
Powiatwyszkowski
GminaDługosiodło
Liczba ludności (2011)416[1][2]
Strefa numeracyjna29
Kod pocztowy07-211[3]
Tablice rejestracyjneWWY
SIMC0509778[4]
Położenie na mapie gminy Długosiodło
Mapa konturowa gminy Długosiodło, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Sieczychy”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Sieczychy”
Położenie na mapie powiatu wyszkowskiego
Mapa konturowa powiatu wyszkowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Sieczychy”
Ziemia52°42′55″N 21°29′33″E/52,715278 21,492500

Sieczychywieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie wyszkowskim, w gminie Długosiodło[5][4].

Leży na skraju Puszczy Białej. Miejscowość zajmuje podnóże skarpy doliny rzeki Narwi, od której odgradza ją rozległe bagno Pulwy. Wyjątkiem jest położone na skarpie Zagórze.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Porządziu[6].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Sieczychy[5][4]
SIMCNazwaRodzaj
0509784Bagnoczęść wsi
0509790Zagórzeczęść wsi
0509809Zdrójczęść wsi

Historia

Miejsce akcji (widok z 2012 r.)
Tablica upamiętniająca śmierć „Zośki”

W latach 1921–1931 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie ostrowskim, w gminie Długosiodło.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 466 osób, 427 było wyznania rzymskokatolickiego, 1 prawosławnego a 38 mojżeszowego. Jednocześnie 436 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową a 30 żydowską. Było tu 85 budynków mieszkalnych[7]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Porządzie. Podlegała pod Sąd Grodzki w Ostrowie i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Długosiodle[8].

W wyniku agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 wieś znalazła się pod okupacją niemiecką i do wyzwolenia weszła w skład Landkreis Ostenburg Regierungsbezirk Zichenau (rejencja ciechanowska)[9].

W nocy z 20 na 21 sierpnia 1943 r., w czasie dowodzonego przez Andrzeja Romockiego „Andrzeja Morro” ataku w ramach akcji „Taśma” na niemiecką strażnicę graniczną w Sieczychach zginął harcmistrz Tadeusz Zawadzki „Zośka”, bohater książki Aleksandra KamińskiegoKamienie na szaniec”. W akcji wzięli udział harcerze z Grup Szturmowych z Warszawy i Wyszkowa oraz Bojowych Szkół z Wyszkowa przy wsparciu miejscowej placówki Armii Krajowej. Koncentracja bojowców miała miejsce w lesie koło jednej z gajówek Nadleśnictwa Wyszków, po czym nocą przemaszerowano do Sieczych. Na samą strażnicę uderzono z czterech stron równocześnie, zarazem szturmując budynek szkoły, gdzie nocowała część załogi[10].

„Zośka” był jedynym poległym ze strony polskiej w czasie walki. Ponadto w jej trakcie oraz przed nią łącznie 3 osoby zostały lekko ranne. Strażnica została zdobyta i zniszczona, licząca prawdopodobnie ok. 10 ludzi załoga zginęła lub ratowała się ucieczką z wyjątkiem zastępcy dowódcy nazwiskiem Adolf Królczyk, który dostał się w ręce polskich żołnierzy i darowano mu życie. Uratował on następnie wieś przed pacyfikacją. Odsiecz z sąsiedniej strażnicy w Porządziu wpadła w zasadzkę miejscowego oddziału Armii Krajowej i po stracie kilku zabitych oraz rannych wycofała się. Niemcy aresztowali jednak później trzech miejscowych chłopów, którzy udzielili dywersantom podwód, a następnie mimo ostrzeżenia zbyt wcześnie wrócili do domów, oraz krewnego dwóch z nich. Wszyscy czterej zostali zamordowani[10].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

Zabytki

Z Sieczych pochodzili najlepsi cieśle na całych Kurpiach. Ich dziełem jest wyjątkowo cenny zespół domów drewnianych[11]. Wyróżnia je oryginalność i pomysłowość dekoracji oraz częste występowanie detalu o charakterze religijnym. Zespół ten nie jest jednak prawdopodobnie w żaden sposób chroniony, a od kilku lat ulega szybkiej likwidacji. Zastępują go standardowe domy murowane, w tym także architektura typu willi przedmiejskich, wyróżniająca się niedopasowaniem do otaczającego budownictwa oraz pejzażu naturalnego. Przybywa też domków letnich, przy czym o ile najstarszy z nich, powstały dawniej, wzorowany był na miejscowej architekturze, to nowych obiektów tego typu nikt już w tym stylu nie buduje.

Galeria

Przypisy

  1. Wieś Sieczychy w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2020-04-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1138 [dostęp 2020-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Rejestr TERYT
  5. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Opis parafii na stronie diecezji
  7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 61.
  8. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 250.
  9. Karte: Distrikt Warschau 1. 1. 1944 - Kreisgliederung, www.territorial.de [dostęp 2020-05-31].
  10. a b Anna Borkiewicz-Celińska: Batalion „Zośka”. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990, s. 272-275, 278, 280-281, 283, 285-287, 289-292, 335. ISBN 83-06-01851-6.
  11. Lechosław Hertz: Podwarszawskie szlaki piesze. T. 17: Pułtusk – Puszcza Biała – część zachodnia. Warszawa: Sport i Turystyka, 1975, s. 44.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Chałupa Sieczychy 4.jpg
Autor: Traper Bemowski, Licencja: CC BY 3.0
Szczyt chałupy białokurpiowskiej w Sieczychach
Tablica 1 Sieczychy.jpg
Autor: Traper Bemowski, Licencja: CC BY 3.0
Tablica w Sieczychach, upamiętniająca śmierć Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”
Dom letniskowy Sieczychy.jpg
Autor: Traper Bemowski, Licencja: CC BY 3.0
Najstarszy dom letniskowy w Sieczychach, wzorowany na miejscowych chatach białokurpiowskich
Chałupa Sieczychy 3.jpg
Autor: Traper Bemowski, Licencja: CC BY 3.0
Chałupa białokurpiowska w Sieczychach
Powiat wyszkowski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu wyszkowskiego, Polska
Chałupa Sieczychy 2.jpg
Autor: Traper Bemowski, Licencja: CC BY 3.0
Chałupa białokurpiowska w Sieczychach
Chałupa Sieczychy 7.jpg
Autor: Traper Bemowski, Licencja: CC BY 3.0
Chata białokurpiowska w Sieczychach – stan z 1998 r.
Miejsce akcji Sieczychy.jpg
Autor: Traper Bemowski, Licencja: CC BY 3.0
Miejsce akcji dywersyjnej Grup Szturmowych w Sieczychach w 1943 r. (widok z 2012 r.)
Długosiodło (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Długosiodło, Polska
Chałupa Sieczychy 1.jpg
Autor: Traper Bemowski, Licencja: CC BY 3.0
Chałupa białokurpiowska w Sieczychach