Aszur-nadin-szumi

Aszur-nadin-szumi – król Babilonii w latach 699-694 p.n.e., najstarszy syn asyryjskiego króla Sennacheryba^[1][2]. W 700 r. p.n.e., po tym jak Sennacheryb zdetronizował babilońskiego króla Bel-ibni (703-700 p.n.e.), wyznaczony został przez ojca do objęcia tronu babilońskiego^[2]. Rządził Babilonią przez sześć lat, aż do 694 r. p.n.e., kiedy to został uwięziony przez Babilończyków, przekazany Elamitom i następnie najprawdopodobniej zamordowany^[1].

Jeden ze sposobów zapisu imienia Aszur-nadin-szumi w piśmie klinowym: Aššur(AN.ŠÁR)-nādin(MU)-šumi(MU)

Imię

Akadyjskie imię tego króla, Aššur-nādin-šumi, znaczy „Aszur jest tym, który dał imię”^[1]. W tekstach asyryjskich zapisywano je w formie ^m(d)aš-šur-na-din-MU, ^maš-šur-SUM-MU i ^maš-šur-MU-MU, natomiast w tekstach babilońskich spotykane są zapisy ^m(d)aš-šur-MU-MU, ^(m)AN.ŠÁR-MU-MU, AN.ŠÁR-na-din-MU, AN.ŠÁR-SUM(.NA)-MU i AN.ŠÁR-AŠ-MU^[1]. W Kanonie Ptolemeusza Aszur-nadin-szumi występuje pod imieniem Aparanadios^[3][4], natomiast w armeńskim tłumaczeniu Kroniki Euzebiusza z Cezarei, we fragmencie opartym na przekazie Aleksandra Polihistora, który z kolei powoływał się na Berossosa, pojawia się postać Asordaniosa, syna Senakheirimosa (Sennacheryba), która zdaje się odpowiadać postaci Aszur-nadin-szumiego^[5][6].

Długość panowania

Zgodnie z Babilońską listą królów A Aszur-nadin-szumi rządzić miał Babilonią przez sześć lat^[1][7]. Tyle samo lat podaje również babilońska Kronika dotycząca okresu od Nabu-nāṣira do Šamaš-šuma-ukīna^[1][8]. Sześć lat panować miał również Aparanadios w Kanonie Ptolemeusza^[4]

Aszur-nadin-szumi jako asyryjski książę

Aszur-nadin-szumi był najstarszym synem Sennacheryba lub najstarszym żyjącym synem Sennacheryba w chwili, gdy ten objął tron Asyrii w 705 r. p.n.e.^[9] Niektórzy badacze przypuszczają, iż jego matką mogła być królowa Taszmetum-szarrat^[9]. Urodził się najprawdopodobniej ok. 720 r. p.n.e. (lub nieco wcześniej), jako że jego ojciec uczynił go królem Babilonu w 700 r. p.n.e.^[9] Z inskrypcji Sennacheryba znalezionej w Aszur wiadomo, iż krol ten nakazał wznieść w tym mieście rezydencję dla Aszur-nadin-szumi, swego najstarszego syna (GAL DUMU)^[1][9].

Aszur-nadin-szumi jako król Babilonii

W inskrypcjach Sennacheryba zachowała się informacja, iż w 700 r. p.n.e., po powrocie z wyprawy wojennej przeciw chaldejskiemu plemieniu Bit-Jakini, uczynił on Aszur-nadin-szumi, swego najstarszego syna, odpowiedzialnym za Sumer i Akkad (tzn. wyznaczył go na króla Babilonii)^[1]. Do tego właśnie wydarzenia nawiązywać może jedna z kopii asyryjskiej kroniki eponimów, która we wpisie dotyczącym Mitunu, eponima w 700 roku p.n.e., w niejasnym z powodu uszkodzenia tabliczki kontekście wspomina o Aszur-nadin-szumi^[10]. O osadzeniu go przez Sennacheryba na babilońskim tronie mowa jest też w Synchronistycznej liście królów^[11]. Wydarzenia mające miejsce w Babilonii w 700 r. p.n.e. opisane również zostały w jednej z kronik babilońskich:

Bardzo podobny opis znaleźć można w Kronice Euzebiusza z Cezarei, we fragmencie opartym na przekazie Berossosa:

Niewiele wiadomo o rządach Aszur-nadin-szumi, ale wydaje się, iż w ich trakcie Babilonia zaznała krótkiego okresu pokoju^[2]. Do nielicznych zachowanych dokumentów z jego czasów należą teksty prawne datowane jego imieniem odnalezione w Uruk i Dilbat^[1]. W 694 r. p.n.e. Sennacheryb przeprowadził morski atak na należące do Elamu obszary bagienne nad Zatoką Perską, chcąc wykorzenić ukrywających się tam chaldejskich zbiegów i uciekinierów^[2]. W odpowiedzi elamicki król Halluszu-Inszuszinak najechał północną Babilonię, zdobył miasto Sippar i pojmał Aszur-nadin-szumi, który został zdradzony przez Babilończyków^[2]. Pojmanego Aszur-nadin-szumi Elamici uprowadzili do Elamu, gdzie najprawdopodobniej został stracony^[2][9]. Wydarzenia te tak opisane zostały w kronice babilońskiej:

Tabliczka w której Szamasz-szuma-ukin potwierdza prebendę nadaną wcześniej przez Aszur-nadin-szumi; zbiory Muzeum Brytyjskiego.

Późniejsze wzmianki

Znany jest list napisany przez Szamasz-szuma-ukina, następcę tronu babilońskiego, do jego ojca Asarhaddona, w którym informuje on go, iż Aplaji, wróżbicie, udało się zgromadzić razem ludzi, którzy pojmali Aszur-nadin-szumi i wydali go Elamitom^[1]. Zachował się również dokument prawny, w którym Szamasz-szuma-ukin potwierdza niejakiemu Bel-szuma-iszkunowi ważność prebendy nadanej mu wcześniej przez Aszur-nadin-szumi^[5].

Przypisy

Bibliografia

• hasło Ashur-nadin-shumi, [w:] Leick G., Who's Who in the Ancient Near East, London and New York 2002, s. 29.
• Brinkman J.A., Aššur-nādin-šumi, w: Radner K. (red.), The Prosopography of the Neo-Assyrian Empire, t. 1/I (A), 1998, s. 202-203.
• Grayson A.K., Novotny J., The Royal Inscriptions of Sennacherib, King of Assyria (704 - 681 BC), Part 1, The Royal Inscriptions of the Neo-Assyrian Period, tom 3/1, Winona Lake, Eisenbrauns 2012.
• Grayson A.K., Novotny J., The Royal Inscriptions of Sennacherib, King of Assyria (704 - 681 BC), Part 2, The Royal Inscriptions of the Neo-Assyrian Period, tom 3/2, Winona Lake, Eisenbrauns 2014.
• Verbrugghe G.P., Wickersham J.M., Berossos and Manetho, Introduced and Translated, The University of Michigan Press, 2001.