Gwardia Szwajcarska

Gwardia Szwajcarska
Ilustracja
Sztandar Gwardii Szwajcarskiej za pontyfikatu Franciszka (pośrodku herb Christopha Grafa)
Państwo

 Watykan

Historia
Data sformowania

1506

Pierwszy dowódca

Kaspar von Silenen

Święto

6 maja

Dane podstawowe
Obecny dowódca

płk Christoph Graf

Podporządkowanie

aktualny papież

Liczebność

110

Dostępni
Mężczyźni

110

Kobiety

0

Gwardia Szwajcarska (łac. Cohors pedestris Helvetiorum a sacra custodia Pontificis), wł. Guardia Svizzera Pontificia – piesza formacja wojskowa pełniąca rolę straży przybocznej papieża, formalnie istniejąca od XVI wieku.

Uważana za najmniejszą i najstarszą istniejącą armię świata – od roku 1506[1]. W swej historii funkcjonowała z przerwami (po raz pierwszy od 1527 do 1548 roku, kiedy reaktywował ją papież Paweł III). W 1798 rozwiązana wskutek okupacji wojsk francuskich (napoleońskich) i reaktywowana w 1801 przez papieża Piusa VII oraz ponownie rozwiązana w 1808 i w 1814 przywrócona przez tegoż papieża.

Historia

Konklawe 1565–1566 – po prawej strzegący wejścia gwardzista
Współcześni gwardziści (z wyposażeniem w broń drzewcową)

Pierwszą gwardię papieską zwerbowano w 1505 roku na polecenie papieża Juliusza II za pieniądze augsburskiego przedsiębiorcy i finansisty, Jakoba Fuggera[2].

22 stycznia 1506 roku 150 szwajcarskich najemników przybyło do Rzymu dla ochraniania papieży. W przypadku formowania gwardii złożonej ze Szwajcarów niebagatelną rolę odgrywała panująca wówczas na dworach europejskich moda na posiadanie takich oddziałów strażniczych. Szwajcarów powszechnie uważano za dzielnych, zdyscyplinowanych i wiernych żołnierzy.

Skład osobowy

Obecnie papieskie wojsko liczy 110 żołnierzy[3]: oficerów, podoficerów, halabardników i dwóch doboszy. Jego komendant ma rangę pułkownika, jest tzw. „domownikiem papieskim” i posiada tytuł szlachcica Jego Świątobliwości.

Żołnierzami Gwardii Szwajcarskiej mogą być wyłącznie katoliccy obywatele Szwajcarii[4] (pochodzą głównie z kantonów katolickich Lucerna i Valais). W momencie zaprzysiężenia muszą być kawalerami o nieskalanej opinii, odbyć zasadniczą służbę wojskową w armii swego kraju, mieć od 19 do 30 lat i liczyć powyżej 174 cm wzrostu[5]. Zasadnicza służba w Gwardii Szwajcarskiej trwa dwa lata (z możliwością przedłużenia).

Oficerowie to[6]:

  • pułkownik – dowódca Gwardii
  • podpułkownik – szef sztabu
  • kapelan (godnością porównywalny do stopnia podpułkownika)
  • major – komendant 2. plutonu
  • 2 kapitanów – komendanci 1. i 3. plutonu
  • 3 poruczników – stopień wprowadzony od 1 grudnia 2020[7].

Podoficerowie to[8]:

  • starszy sierżant – pełniący funkcję chorążego
  • 5 sierżantów – zastępcy komendantów plutonów
  • 10 kaprali – dowódcy drużyn
  • 10 wicekaprali – zastępcy dowódców drużyn

Szeregowi:

  • 78 halabardników (w tym 2 doboszy)

Wobec faktu, iż liczba gwardzistów przekracza 10% mieszkańców państwa, Jan Paweł II miał niegdyś nazwać Watykan najbardziej zmilitaryzowanym krajem świata[9].

Strój i uzbrojenie

Gwardziści umundurowani są w barwne uniformy, podobne do tych, w jakich w roku 1506 przybyli do Rzymu ich pierwsi żołnierze. Są to barwy szlacheckiej rodziny Medyceuszy. Niezgodny z prawdą jest przekaz, że ich mundury zaprojektował Michał Anioł Buonarroti. Z upływem czasu stroje gwardzistów modyfikowano zgodnie z duchem poszczególnych epok. Obecne uniformy zostały zaprojektowane przez byłego komendanta Gwardii Szwajcarskiej w 1914 i swym wyglądem nawiązują do XVI-wiecznego pierwowzoru.

Codzienny mundur jest jednolicie błękitny i prostszy w kroju od paradnego.

Gwardziści używają następujących mundurów:

  • błękitny mundur codzienny (dla oficerów – z naramiennikami)
  • oficerski czarny mundur wyjściowy(naramienniki oficerów starszych złote z czarnym obszyciem)
  • mundur zwykły galowy (barwy podano w tabelce poniżej)
  • mundur wielkiej gali (z XVII-wieczną zbroją i morionem na mundurze galowym)

Podczas wojskowych spotkań integracyjnych (międzynarodowych lub szwajcarskich) gwardziści używają mundurów szwajcarskich z naszywką przynależności do Gwardii Papieskiej

Elementy ubioru[10]

StopieńPułkownikPodpułkownikMajorKapitanPorucznik
Naramienniki[11]
noszone tylko z

niebieskim strojem codziennym

COL-GuardiaSvizzera-2.pngTCOL-GuardiaSvizzera-2.pngMAG-GuardiaSvizzera-2.pngCAP-GuardiaSvizzera-2.png
Oznaki stopnia na berecieCommanderGSPInsignia v2.pngViceCommanderGSPInsignia v2.pngMajorGSPInsignia v2.pngCaptainGSPInsignia v2.png
Hełm[a]Helmfeder weiss.JPGHelmfeder weinrot.JPGHelmfeder weinrot.JPGHelmfeder weinrot.JPGHelmfeder weinrot.JPG[12]
Barwy munduru galowegoCzerwony
StopieńStarszy sierżantSierżantKapralWicekapralHalabardzista/GwardzistaGwardzista w funkcji dobosza
NaramiennikiBrakBrakBrakBrakBrakBrak
Oznaki stopnia na berecieSergeantMajorGSPInsignia v2.pngSergeantGSPInsignia v2.pngCorporalGSPInsignia v2.pngViceCorporalGSP Insignia v2.pngBrakBrak
Hełm[a]Helmfeder weiss.JPGHelmfeder rot.JPGHelmfeder rot.JPGHelmfeder rot.JPGHelmfeder rot.JPGElmo da Tamburo.jpg
Barwy munduru galowegoCzarny i czerwonyNiebieski, żółty i czerwonyNiebieski, żółty i czarny

Broń i rynsztunek

StopieńOficerowieSierżanciKapralWicekapralHalabardzista
Broń drzewcowaNie używająNie używająAlabarda Caporale Guardia Svizzera.svgAlabarda Vice Caporale Guardia Svizzera.svg<Alabarda Guardia Svizzera.svg
PartyzanaHalabarda
MieczRapierKrótki miecz (~1m) – katzbalger[13]
InneLaska

W skład pocztu sztandarowego poza starszym sierżantem z funkcją chorążego wchodzi też dwóch kaprali albo wicekaprali z flambergami

Pełniąc funkcje ochrony gwardziści używają również następujących środków obronnych[14]:

Zadania

Gwardia Szwajcarska – oprócz pełnienia funkcji reprezentacyjno-honorowych – od początku swego istnienia stanowi ochronę osobistą papieża i Pałacu Apostolskiego. Strzeże również granic Państwa Watykańskiego, a od niedawna jej członkowie (w strojach cywilnych) towarzyszą papieżowi w jego zagranicznych pielgrzymkach.

Podczas wakatu Stolicy Apostolskiej Gwardia podlega władzy kamerlinga i strzeże niezakłóconego przebiegu konklawe.

Święto Gwardii Szwajcarskiej

Zobacz też

Uwagi

  1. a b Używany jest również hełm czarny z piórami (zwłaszcza podczas liturgii i wydarzeń religijnych) oraz hełm bez piór.

Przypisy

  1. Informacja na stronie internetowej Watykanu
  2. Według informacji ze strony poświęconej rodowi Fuggerów [1].
  3. Na konferencji prasowej poprzedzającej Zaprzysiężenie 6 maja 2018 była mowa o powiększeniu Gwardii do 135 osób. Zob. artykuł po włosku na vaticannews.va
  4. The Swiss Guard - Admission Requirements, www.vatican.va [dostęp 2017-11-23] (wł.).
  5. Oficjalna strona Gwardii Szwajcarskiej. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
  6. Strona oficjalna Gwardii Szwajcarskiej - Organizacja, www.guardiasvizzera.va [dostęp 2017-08-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-22] (wł.).
  7. Vaticano: Guardie Svizzere in aumento,da gennaio saranno 135 - Ultima Ora, Agenzia ANSA, 6 grudnia 2020 [dostęp 2020-12-31] (wł.).
  8. Pontifical Swiss Guard / Guardia Svizzera Pontificia - Cohors Pedestris Helvetiorum a Sacra Custodia Pontificis, www.uniforminsignia.org [dostęp 2017-09-09] (ang.).
  9. Kalendarium, wiadomosci.polska.pl [dostęp 2017-11-23] [zarchiwizowane z adresu 2007-08-11] (pol.).
  10. David J. Alvarez, The pope's soldiers : a military history of the modern Vatican, Lawrence, Kan.: University Press of Kansas, 2011, ISBN 978-0-7006-1770-8, OCLC 681500334.
  11. Naramienniki pochodzą z różnych zdjęć w internecie, zwłaszcza: Pułkownik Anrig i Oficerowie
  12. Päpstliche Schweizergarde: Responsabili, www.guardiasvizzera.ch [dostęp 2021-09-02].
  13. My new Swiss friends, „Letters from Rome”, 11 września 2008 [dostęp 2017-09-14] (ang.).
  14. Happy Easter: Guns of the Vatican's Swiss Guard, the world's oldest continuously serving military unit, „Guns.com”, 16 kwietnia 2017 [dostęp 2017-09-12] (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of the Vatican City.svg
Autor: NieznanyUnknown author, Licencja: CC0
Flag of the Vatican City.
ViceCorporalGSP Insignia v2.png
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Vizekorporal (OR-4) beret, for the Pontifical Swiss Guard.
Magius Voyages et aventures detail 09 03.jpg

Voyages et aventures de Ch. Magius, Bibliothèque nationale de France, département Estampes et photographie, RESERVE 4-AD-134, detail de la miniature no.

9; conclave et audience de Magius
MajorGSPInsignia v2.png
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Major (OF-3) beret, for the Pontifical Swiss Guard.
BandieraGuardiaSvizzeraGraf-PapaFrancesco.png
Autor: Skukifish, Licencja: CC BY-SA 4.0
Flag of the Pontifical Swiss Guard under the command of Colonel Cristoph Graf. Werner Affentranger, Fahne Gardekommandant Graf (Gardefahne) (2015)
Helmfeder weinrot.JPG
(c) I, Suradnik13, CC-BY-SA-3.0
Rank insignia of Oberstleutnant (OF-4) morion (helmet) ruby-colored plume, for the Pontifical Swiss Guard.
COL-GuardiaSvizzera-2.png
Rank insignia of Oberst (OF-5) shoulder board, for the Pontifical Swiss Guard.
Italy. Papal States, 1860-1868 (NYPL b14896507-1535566).tiff
"Suisse en Cuirasse", G. Perugini Costumes de la cour de Rome (1852) [1]
Elmo da Tamburo.jpg
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Tambour (OR-1) morion (helmet) black/yellow-colored plume, for the Pontifical Swiss Guard.
CAP-GuardiaSvizzera-2.png
Rank insignia of Hauptmann (OF-2) shoulder board, for the Pontifical Swiss Guard.
Helmfeder rot.JPG
(c) I, Suradnik13, CC-BY-SA-3.0
Rank insignia of Wachtmeister (OR-5) morion (helmet) red-colored plume, for the Pontifical Swiss Guard.
Helm gwardia szwajcarska.jpg
Autor: Tonhar, Licencja: CC0
Hełm Gwardii Szwajcarskiej (Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu)
Helmfeder weiss.JPG
(c) I, Suradnik13, CC-BY-SA-3.0
Rank insignia of Oberst (OF-5) morion (helmet) white-colored plume, for the Pontifical Swiss Guard.
CommanderGSPInsignia v2.png
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Oberst (OF-5) beret, for the Pontifical Swiss Guard.
Swiss Guardsman in regular duty uniform.jpg
Autor: Simone Casadei User:Wappi76, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Guardie Svizzere / Swiss Guards
Pontifical Swiss Guards in their traditional uniform.jpg
Autor: Arnaud Gaillard (arnaud () amarys.com), Licencja: CC BY-SA 1.0
Two Swiss Guards at the Vatican in the dress uniform introduced under Jules Repond (1914)
Peloton marcheert in exercitie-tenue met geweer, Bestanddeelnr 190-0984.jpg
Autor: Willem van de Poll, Licencja: CC0
Collectie / Archief : Fotocollectie Van de Poll

Reportage / Serie : Rome: De Pauselijke Zwitserse Garde in Vaticaanstad
Beschrijving : Peloton marcheert in exercitie-tenue met geweer
Datum : 1938
Locatie : Italië, Rome, Vaticaanstad
Trefwoorden : militaire oefeningen, militairen, uniformen, wapens
Fotograaf : Poll, Willem van de, [onbekend]
Auteursrechthebbende : Nationaal Archief
Materiaalsoort : Glasnegatief
Nummer archiefinventaris : bekijk toegang 2.24.14.02

Bestanddeelnummer : 190-0984
MAG-GuardiaSvizzera-2.png
Rank insignia of Major (OF-3) shoulder board, for the Pontifical Swiss Guard.
Alabarda Vice Caporale Guardia Svizzera.svg
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Vizekorporal (OR-3) pole weapon, for the Pontifical Swiss Guard.
SergeantMajorGSPInsignia v2.png
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Feldweibel (OR-7) beret, for the Pontifical Swiss Guard.
Sword of the Swiss Guard.jpg

Sword of the Swiss Guard
TCOL-GuardiaSvizzera-2.png
Rank insignia of Oberstleutnant (OF-4) shoulder board, for the Pontifical Swiss Guard.
Garde-suisse-vatican-p1000582.jpg
Autor: Rama, Licencja: CC BY-SA 2.0 fr
Swiss guard of the Vaticano, Morges museum, Switzerland
Alabarda Caporale Guardia Svizzera.svg
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Korporal (OR-4) pole weapon, for the Pontifical Swiss Guard.
SergeantGSPInsignia v2.png
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Wachtmeister (OR-5) beret, for the Pontifical Swiss Guard.
Guardia Svizzera Pontificia.jpg
Autor: Lucaok, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Guardia Svizzera Pontificia
CorporalGSPInsignia v2.png
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Korporal (OR-4) beret, for the Pontifical Swiss Guard.
CaptainGSPInsignia v2.png
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Hauptmann (OF-2) beret, for the Pontifical Swiss Guard.
Alabarda Guardia Svizzera.svg
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Hellebardier (OR-1) pole weapon (helberd), for the Pontifical Swiss Guard.
ViceCommanderGSPInsignia v2.png
Autor: Don Piotr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Oberstleutnant (OF-4) beret, for the Pontifical Swiss Guard.