Hala Kondratowa

Tereny hali, u góry Długi Giewont

Goździk okazały

Górna część terenów hali

Hala Kondratowa – dawna hala pasterska w Dolinie Kondratowej w Tatrach Zachodnich.

Opis i historia hali

Nazwa hali pochodzi prawdopodobnie od pierwszego właściciela. Płaskie dno doliny było niegdyś stawem morenowym. Do hali należała kośna Polana Kondratowa, wypasano zaś głównie na południowych zboczach Giewontu (świadczą o tym np. nazwy jego południowych żlebów: Koński Żleb, Krówski Żleb), w Dolinie Małego Szerokiego, na zboczach Długiego Żlebu i w Dolinie Suchej Kondrackiej.

Hala Kondratowa wypasana była od dawna. Już w 1676 r. król Jan III Sobieski nadał ją w posiadanie sołtysowi wsi Pieniążkowice. Potem w wyniku dziedziczenia prawo do wypasania na niej uzyskali mieszkańcy wsi: Biały Dunajec, Pieniążkowice, Poronin, Pyzówka, Szaflary, Zakopane. W 1819 r. wykupili ją Uznańscy. Około połowy XIX wieku bacował na niej zbójnik Wojciech Gał z Olczy.

W okresie międzywojennym powstała skocznia narciarska na Hali Kondratowej. W 1936 roku z powodu braku śniegu na Wielkiej Krokwi odbyły się na niej Mistrzostwa Polski, w których zwyciężył Stanisław Marusarz. W 1956 roku skakano na tej skoczni podczas zgrupowań przed Igrzyskami Olimpijskimi w Cortina d’Ampezzo. Na dwutygodniowe zgrupowania przedolimpijskie wykorzystywano pobliskie schronisko Stanisława Skupnia. Obiekt miał drewniany rozbieg oraz naturalny zeskok. Oprócz tego istniała jeszcze rezerwowa skocznia. Znajdowała się na dole polany i była zbudowana ze śniegu. Wykorzystywano ją, gdy warunki wietrzne nie pozwalały na skakanie na większej skoczni. Dziś po skoczniach na Hali Kondratowej nie ma nawet śladu^[1].

Po II wojnie światowej tereny hali stały się własnością TPN. Na polanie stały zabudowania: bacówka, szopy i szałasy, po II wojnie światowej było ich 5. Do lat 80. przetrwał tylko jeden szałas (bacówka), który w 1978 r. został wciągnięty na listę zabytków, a w 1984 r. został wyremontowany przez Muzeum Tatrzańskie. Obecnie na Polanie Kondratowej stoi schronisko PTTK na Hali Kondratowej.

W sierpniu 1948 r. Tadeusz Zwoliński pisał o Hali Kondratowej:

Hala Kondratowa... Ileż wspomnień wiąże się dla nas, taterników i narciarzy, z tym uroczym zakątkiem tatrzańskim, drzemiącym w upalne dni lata w promieniach słońca, w usypiającym podźwięku i „turlikaniu” dzwonków owczych i krowich. Jest i była to od lat niepamiętnych brama wypadowa rozlicznych szlaków turystycznych – na Giewont, w Czerwone Wierchy, w puste, dalekie doliny Tatr Zachodnich... Tu stawiało pierwsze swe kroki przed 40 laty – narciarstwo polskie, ogarniające dziś żywiołowym ruchem całe młode nasze pokolenie... Dlatego też Hala Kondratowa miła jest sercu każdego miłośnika Tatr – zarówno pamiętającego ją od lat dziecinnych Zakopianina – jak i przybysza ze stron dolinnych.^[2]

Po przejęciu Hali Kondratowej przez TPN zabroniono wypasu na niej. Nadmierny wypas niszczył Tatry i szkodził ich przyrodzie. Na łąkach Hali Kondratowej rośnie wiele roślin górskich, m.in.: tojad mocny, omieg górski, miłosna górska, dzwonek wąskolistny, jastrzębiec pomarańczowy, szafran spiski, ostrożeń lepki, goryczka kropkowana, ciemiężyca zielona, a nawet tak rzadkie, jak goździk okazały. Ujemnym skutkiem zaprzestania wypasu jest zarastanie hali – duża część dawnej hali zarosła już od tego czasu lasem i kosówką. Dzieje się to ze szkodą dla walorów turystycznych i roślinności hal górskich, która wyginie wraz z halami.

Szlaki turystyczne

– niebieski z Kuźnic do schroniska, a stąd dalej na Kondracką Przełęcz i Giewont

• Czas przejścia z Kuźnic do schroniska: 1:20 h, ↓ 1 h
• Czas przejścia ze schroniska na Giewont: 1:45 h, ↓ 1:15 h

– zielony od schroniska na Przełęcz pod Kopą Kondracką. Czas przejścia: 1:20 h, ↓ 1 h^[3]

Przypisy

Bibliografia

• Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
• Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
• Tatry Zachodnie. Mapa turystyczna 1:20 000. Warszawa: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 2005/06. ISBN 83-7329-645-X.

Linki zewnętrzne

• Szczegółowy opis Hali Kondratowej i schroniska