Leon Ulatowski

Leon Franciszek Ulatowski

major administracji
Data i miejsce urodzenia	20 marca 1889 Ciężkowice
Data i miejsce śmierci	10 listopada 1973 Jabłonna
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	1 Pułk Piechoty 5 Pułk Piechoty 1 Pułk Piechoty Legionów Kwat. Gł. MSWojsk. 36 Pułk Piechoty
Stanowiska	komendant kwatery głównej zastępca dowódcy pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa bitwa pod Kostiuchnówką wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Leon Franciszek Ulatowski^[a] (ur. 20 marca 1889 w Ciężkowicach, zm. 10 listopada 1973 w Jabłonnie) – major administracji (piechoty) Wojska Polskiego, jeden z bohaterów bitwy pod Kostiuchnówką, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Leon Franciszek Ulatowski urodził się 20 marca 1889 w Ciężkowicach, w ówczesnym powiecie grybowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Jana i Marii z Sokołowskich. Po ukończeniu seminarium nauczycielskiego, a następnie Akademii Handlowej w Krakowie, studiował na wydziale rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz SGGW w Warszawie. W latach młodzieńczych aktywnie uczestniczył w działalności Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

W 1914 wstąpił do Związku Strzeleckiego, a 6 sierpnia 1914 został przyjęty do jednej z pierwszych jednostek Legionów Polskich. Do 30 stycznia 1915 pełnił funkcję szefa oddziału szkolnego karabinów maszynowych w Brucku (Austria), po czym został szefem 6 kompanii karabinów maszynowych 1 pułku piechoty. Szczególnym męstwem odznaczył się w bitwie pod Kostiuchnówką – podczas pierwszego i drugiego dnia odwrotu z reduty Piłsudskiego jako dowódca oddziału karabinów maszynowych VI batalionu 5 pułku piechoty (pod bezpośrednim dowództwem mjr Albina Fleszara) skutecznie udaremniał ataki oskrzydlające przeważających sił nieprzyjaciela^[2], za co otrzymał Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari. 1 stycznia 1917 awansował na chorążego^[3].

Po rozwiązaniu Legionów został komendantem Polskiej Organizacji Wojskowej na okręg borysławski. 1 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego, by w roku 1919 w randze kapitana objąć referat karabinów maszynowych przy 1 pułkiem piechoty Legionów oraz dowództwo 4 kompanii karabinów maszynowych. Z 1 pp uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej czterokrotnie otrzymując Krzyż Walecznych.

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 226. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W lipcu 1922 został zatwierdzony na stanowisku pełniącego obowiązki komendanta kadry batalionu zapasowego 1 pułku piechoty Legionów w Jabłonnie^[4]. 31 marca 1924 awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 87. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W listopadzie 1924 został przydzielony Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie do macierzystego 1 pp Leg. w Wilnie^[5]. Następnie został dowódcą I batalionu 1 pp Leg. w Wilnie^[6]. W styczniu 1926 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza^[7]. W grudniu 1927 został przeniesiony na stanowisko komendanta Kwatery Głównej Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie^[8][9]. W marcu 1929 został przeniesiony do 36 pułku piechoty Legii Akademickiej w Warszawie, na stanowisko zastępcy dowódcy pułku, którym był wówczas płk dypl. piech. Juliusz Ulrych^[10]. W grudniu 1929 został przeniesiony do 4 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Łodzi na stanowisko kierownika^[11]. Z dniem 1 lutego 1932 został przeniesiony do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi na okres pięciu i pół miesiąca^[12][b]. W czerwcu 1932 został przydzielony do składu osobowego I wiceministra spraw wojskowych na stanowisko oficera sztabowego do zleceń^[15][16]. W marcu 1939 był delegatem Ministra Spraw Wojskowych do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego^[17].

We wrześniu 1939 pełnił funkcję zastępcy szefa eksploatacji, ppłk dypl Władysława Winiarskiego w Sztabie Obrony Warszawy i, po kapitulacji, trafił do Oflagu VII A w Murnau.

W 1945 wrócił do kraju i od razu zgłosił się do służby wojskowej, jednak nie został przyjęty przez komunistyczne władze. Rozpoczął pracę w spółdzielczości mleczarskiej, dużo czasu poświęcając pracy społecznej w Kółkach Rolniczych.

Zmarł 10 listopada 1973. Pochowany został na cmentarzu w Jabłonnie k. Warszawy. Był żonaty z Apolonią Wójcicką, lekarką dentystką. Miał czterech synów: Stanisława (ur. 1923), Jacka (ur. 1926), Andrzeja (ur. 1929) i Krzysztofa (ur. 1938).

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7128 (17 maja 1922)^[18],
• Krzyż Niepodległości (4 lutego 1932)^[19],
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938),
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz pierwszy w 1922)^[20],
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Odznaka „Za wierną służbę”,
• Odznaka Honorowa „Orlęta”,
• Odznaka Pamiątkowa za zdobycie Wilna w 1919,
• Odznaka 4 pułku piechoty Legionów.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Wiktor Krzysztof Cygan: Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik Biograficzny. Tom V. Ś-Ż. Warszawa: „Wydawnictwo Barwa i Broń”, 2007, s. 76. ISBN 83-923074-1-5.
• Adam Józef Borkiewicz: Dzieje 1-go Pułku Piechoty Legionów. Warszawa: „Wojskowe Biuro Historyczne”, 1929, s. 57, 66, 1044.
• Franciszek Kusiak: Życie codzienne oficerów Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: „Państwowy Instytut Wydawniczy”, 1992, s. 210. ISBN 83-06-02202-5.
• Piotr Rafalski, Kpt. Leon F. Ulatowski, cz. II, „Wieści z Naszej Gminy” Informator Urzędu i Gminy Jabłonna Nr 3 (19), lipiec 2011, ISSN 1898-6145.
• Piotr Rafalski, Kpt. Leon F. Ulatowski, cz. II, Odradzająca się Niepodległość i Wojsko Polskie 1917–1919, „Wieści z Naszej Gminy” Informator Urzędu i Gminy Jabłonna Nr 4 (20), wrzesień 2011, ISSN 1898-6145.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Linki zewnętrzne

• 11.11.2018 w 100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę na rynku w rodzinnych Ciężkowicach odbyło się przedstawienie: "Jak por. Ulatowski miasto Ciężkowice do Polski przyłączył" - relacja