Zdzisław Radomski

Zdzisław Radomski

1 zwycięstwo
kapitan pilot Flight Lieutenant
Data i miejsce urodzenia	28 stycznia 1915 Kruszwica
Data i miejsce śmierci	21 stycznia 2000 Oakville
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego Armée de l’air RAF
Jednostki	dywizjon 32, dywizjon 306
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania wrześniowa kampania francuska 1940
Odznaczenia

Zdzisław Radomski (ur. 28 stycznia 1915 w Kruszwicy^[1], zm. 21 stycznia 2000 w Oakville) – kapitan pilot Wojska Polskiego, kapitan (ang. Flight Lieutnant) Królewskich Sił Powietrznych, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się w rodzinie robotniczej, jego ojciec Michał był blacharzem^[2]. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Inowrocławiu, a do gimnazjum przy ul. Stanisława Staszica 8 w Poznaniu. Od młodych lat interesował się balonami, szybowcami i samolotami, a na poznańskim lotnisku Ławica pasjonował się lotniczymi pokazami^[1]. W 1935 po uzyskaniu matury zgłosił się na ochotnika do odbycia służby wojskowej w lotnictwie. Początkowo przeszedł dywizyjny kurs podchorążych rezerwy piechoty^[1] w Gnieźnie, a następnie został przeniesiony do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie^[3]. W przeciągu roku ukończył podstawowy kurs pilotażu na samolotach RWD-8 i PWS-16. W 1936 rozpoczął studia w Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu^[3], ale po roku porzucił szkołę. Ukończył kurs instruktorów lotniczych w Warszawie, a następnie został zatrudniony jako instruktor pilotażu w „Szkole Orląt” w Dęblinie^[3]. Przebywał tam do sierpnia 1939, a następnie po zmobilizowaniu został przydzielony do 3 pułku lotniczego w Poznaniu, w stopniu kaprala podchorążego^[4].

Po wybuchu II wojny światowej 23 września 1939, wraz z personelem poznańskiej Bazy Lotniczej Nr 3, przekroczył granicę rumuńską i został internowany. Uciekł z obozu i przez Jugosławię oraz Włochy przedostał się do Francji. Początkowo przebywał w Paryżu, a następnie w polskiej bazie lotniczej w Lyon-Bron. W grudniu 1939 otrzymał awans na podporucznika. 2 marca 1940 roku został skierowany do szkoły lotniczej w Pau. Podczas kampanii francuskiej pełnił służbę w obronie tego miasta w ramach klucza myśliwskiego wyposażonego w samoloty Dewoitine D.500^[5].

Po upadku Francji, przez Morze Śródziemne, przedostał się do Oranu w Afryce Północnej, a dalej pociągiem do Casablanki^[6]. Popłynął do Anglii i w drugiej połowie sierpnia dotarł do portu w Liverpoolu. Został skierowany do polskiej bazy lotniczej w Blackpool. 24 marca 1941 został skierowany na przeszkolenie myśliwskie w Old Sorum, po jego ukończeniu trafił do 55 Operational Trainning Unit (OTU) w Unsworth^[5]. W styczniu 1941 ukończył kurs myśliwski i został skierowany do latania bojowego, do 32 dywizjonu RAF bazującego w Angle w rejonie Bristolu. Latając w pułku osłaniał konwoje morskie^[6]. Łącznie wykonał 38 lotów w osłonie transportów morskich^[7]. Przeżyciem dla niego był przydział na przełomie lipca i sierpnia 1941 do 306 dywizjonu myśliwskiego „Toruńskiego”^[8]. 14 sierpnia 1941 podczas osłony bombowców przed myśliwcami wroga nad północną Francją podczas walki zestrzelił Messerschmitta Me-109^[9][10]. 16 sierpnia podczas lotu w ramach operacji Circus 74 nad miejscowością Hardelot Radomski zestrzelił kolejnego Me-109^[11].

27 sierpnia podczas kolejnego lotu w zespole dywizjonu 306 nad Francję niedaleko Calais, samolot Radomskiego podczas walki został ostrzelany, a on otrzymał postrzał w lewą rękę^[9]. Zorientował się, że jego ręka jest zakrwawiona i zwisa bezwładnie w rękawie kombinezonu. Po wylądowaniu na polu w Anglii został wyciągnięty z samolotu, założono mu prowizoryczny opatrunek i przewieziono do szpitala, który znajdował się niedaleko miejsca lądowania. Transfuzja krwi i amputacja ręki powyżej łokcia uratowały Radomskiemu życie^[12]. Nie wrócił już do lotów bojowych.

Po tygodniu opuścił szpital i zameldował się w dywizjonie. Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, gen. Władysław Sikorski 28 października 1941 odznaczył go Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari^[13]. W marcu 1942 por. pil. Zdzisław Radomski zameldował się na lotnisku RAF w Grangemouth w Szkocji do polskiego szkolnego dywizjonu myśliwskiego w 58 OTU^[12]. Wkrótce ukończył kurs nawigatorów naprowadzania i został przydzielony na stanowisko dowodzenia myśliwcami w sektorze Kirton in Lindsey w środkowej Anglii, gdzie obsługiwał 307 dywizjon „Lwowskich Puchaczy”, a następnie 317 dywizjon „Wileński”^[14]. Po roku przeszedł do 11 Grupy Myśliwskiej w Uxbridge koło Londynu na stanowisko dowodzenia^[15].

15 lutego 1944 został zwolniony z PSP w stopniu porucznika. Po otrzymaniu od władz miejskich Londynu zezwolenia urządził w rejonie Backer Street bar Klub Orła Białego dla polskich pilotów^[15], w tym samym czasie zawarł związek małżeński z przedsiębiorczą Szwajcarką Judith Marie Morrison^[16].

Po wojnie w 1946 państwo Radomscy zdecydowali się na powrót do Polski, powrócili na pokładzie na statku „Sobieski”. Zamieszkali w Poznaniu^[17]. Założył przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją szali oraz kolejne, które produkowało kartonowe opakowania^[18]. Jego żona została aresztowana razem ze Stanisławem Skalskim 4 czerwca 1948 (przesiedziała w więzieniu 3 lata). Kilka dni później UB aresztowało również Radomskiego i osadziło w więzieniu mokotowskim.

Zdjęcie Zdzisława Radomskiego wykonane po zatrzymaniu przez Urząd Bezpieczeństwa

Nie połączono go jednak ze sprawą Skalskiego, Śliwińskiego i jego żony, ale oskarżono o przestępstwa gospodarcze. Został skazany na karę roku więzienia, utracił cały posiadany majątek. Po wypuszczeniu na wolność znalazł zatrudnienie w Fabryce Wyrobów Cukierniczych Goplana jako księgowy^[19]. Po uwolnieniu żony z więzienia podjęli wspólnie decyzję o ucieczce na Zachód. Małżeństwo wzięło rozwód dzięki czemu Jufith odzyskał szwajcarskie obywatelstwo i wyjechała do Wielkiej Brytanii. Zdzisław Radomski, pod pretekstem leczenia starej rany, przeniósł się do Zakopanego skąd uciekł na Zachód^[20].

Doniesienie WUBP Poznań o ucieczce Zdzisława Radomskiego. Zasób Archiwum IPN

Odnalazł swoją byłą żonę i ponownie zawarł związek małżeński. Udało się im otworzyć w Londynie lokalik Coffe Inn^[21]. Następnie Radomski prowadził interesy w Europie, Ameryce Północnej, na Wyspach Bahama (m.in. próbował założyć linię lotniczą, budował hotele oraz jachty w swej stoczni, dostarczał samoloty najemnikom Jana Zumbacha). Ostatecznie Radomscy wyemigrowali do Kanady, gdzie Zdzisław Radomski był aktywnym członkiem kanadyjskiej Polonii^[17].

Artykuł nt. drugiego ślubu Judith i Zdzisława Radomskich. Zasób Archiwum IPN

Zmarł 20 stycznia 2000 roku w Oakville w Kanadzie^[22].

Zwycięstwa powietrzne

Na liście Bajana został sklasyfikowany na 293. pozycji. Zaliczono mu jeden samolot nieprzyjaciela zestrzelony na pewno.

• 16 sierpnia 1941 – Bf 109 (pilotował Spitfire IIA, UZ-R nr P8078)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 9236
• Krzyż Walecznych
• Odznaka za Rany i Kontuzje
• Polowa Odznaka Pilota nr 840

Przypisy

Bibliografia

• Wacław Król: Myśliwcy. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1980. ISBN 83-11-06396-6.
• Zdzisław Radomski. „Skrzydlata Polska”. 03/1975, 19 stycznia 1975. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
• Wojtek Matusiak: 306 Dywizjon Myśliwski Toruński. Warszawa: Bellona, 2003. ISBN 83-11-09714-3. OCLC 830534634.
• Grzegorz Sojda. Porucznika pil. Zdzisława Radomskiego dzieje niezwykłe... „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2-3 (256-257), 2016. Warszawa: WOJSKOWE BIURO HISTORYCZNE im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego. ISSN 1640-6281. OCLC 565367505.