Marcin Wolski

Marcin Wolski
Ilustracja
Marcin Wolski (2011)
Imię i nazwisko

Marcin Jerzy Wolski

Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1947
Łódź

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

literatura

Epoka

powieść fantastyczna, satyra

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Marcin Jerzy Wolski (ur. 22 lipca 1947 w Łodzi) – polski pisarz, dziennikarz i satyryk, były wiceprezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich[1] i były prezes oddziału warszawskiego[2]. Od 2006 do 2007 dyrektor Programu I Polskiego Radia. Od 2016 do 2017 dyrektor TVP2.

Życiorys

W 1972 ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim, pracę magisterską Polski październik 1956 roku w świetle prasy francuskiej napisał pod kierunkiem Rafała Gerbera[3]. Debiutował w 1966 w piśmie „Szpilki”. Publikował również w „Żołnierzu Wolności”, organie propagandowym Ludowego Wojska Polskiego, m.in. szopkę noworoczną krytykującą państwa Zachodu i Izrael w związku z wojną sześciodniową[4].

Przez wiele lat współpracował z Programem 3 Polskiego Radia, gdzie od 1973 do 7 grudnia 1981 prezentowana była audycja satyryczna 60 minut na godzinę (kolejne wydanie miało zostać nadane 13 grudnia). W latach 1989–2009 tworzył cotygodniową audycję ZSYP w Programie 1. Polskiego Radia. Większość napisanych przez Marcina Wolskiego tekstów doczekało się realizacji w postaci skeczy i cyklicznych słuchowisk radiowych. Najbardziej znane słuchowiska napisane przez niego to Laboratorium nr 8, Świnka oraz Matriarchat. W latach 1991–1993 był współautorem popularnego programu Polskie zoo, później także szopek noworocznych, przedstawiających w krzywym zwierciadle polską scenę polityczną. Opowiadanie Świnka stało się kanwą scenariusza polskiego filmu fabularnego z 1990 o tym samym tytule. W pomyśle na film Seksmisja można zauważyć związki z Matriarchatem Marcina Wolskiego.

W latach 1975–1981 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, od 1980 był sekretarzem Podstawowej Organizacji Partyjnej Programu III PR[5]. Podczas stanu wojennego zwolniony z pracy z zakazem zatrudnienia w mediach, jednak jego skecze i słuchowiska regularnie pojawiały się w audycji Powtórka z rozrywki. Twórca opozycyjnego kabaretu objazdowego.

W latach 1993–1995 był członkiem Rady ds. Mediów przy prezydencie Lechu Wałęsie. W 2005 wszedł w skład Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich.

Od 21 lipca 2006 do 18 kwietnia 2007 był dyrektorem Programu I Polskiego Radia.

Marcin Wolski był – wspólnie z Antonim Krauzem – współautorem scenariusza filmu fabularnego Smoleńsk[6], poświęconego katastrofie smoleńskiej[7].

Od maja 2013 do 2015 prowadził magazyn satyryczny Tydzień do rymu na antenie stacji Telewizja Republika[8].

Jest stałym felietonistą w „Gazecie Polskiej” i „Tygodniku Solidarność”. Pisał felietony do „Wprost”. Od stycznia 2013 jest publicystą tygodnika „Do Rzeczy”[9]. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich[10] i Stowarzyszenia Wolnego Słowa. Od kwietnia 2016 jest szefem redakcji oraz jednym z prowadzących programu satyrycznego W tyle wizji, emitowanego na kanale TVP Info. 11 lipca 2016 został dyrektorem TVP2[11]. Funkcję tę sprawował do końca grudnia 2017[12][13]. Od kwietnia do 30 listopada 2018 pełnił funkcję dyrektora agencji kreacji rozrywki Telewizji Polskiej[14]. W grudniu 2018 został doradcą zarządu tej instytucji[14][15].

Marcin Wolski jest także podróżnikiem. Zwiedził ponad 100 krajów świata. W roku 2020 ukazała się jego książka pt. W 80 podroży dookoła świata, w której opisuje swoje podróże i wrażenia ze spotkań z innymi kulturami[16].

Życie prywatne

Ojcem Marcina Wolskiego był Jerzy Wolski (1901–1974) – adwokat, żołnierz, zaś braćmi jego ojca:

  • Stanisław Wolski – harcerz i żołnierz odznaczony Virtuti Militari,
  • Stefan Wolski – żołnierz, więziony w więzieniu stalinowskim,
  • Zbigniew Wolski (ur. 1907) – działacz konspiracji antyhitlerowskiej i ofiara Auschwitz.

Dziadkiem ze strony ojca był działacz Związku Ludowo-Narodowego, przewodniczący Społecznej Rady Obrony Miasta Biłgoraja i burmistrza Biłgoraja – Franciszek Wolski (1868–1931), natomiast babką – Stanisława z domu Ereth – działaczka Organizacji Kobiet Narodowych w Biłgoraju[17].

Matką Marcina Wolskiego była Krystyna z domu Karczewska, II voto Żytyńska (1920–1993) – dziennikarka i sportsmenka. Jej ojcem był Tadeusz Karczewski (1888–1949) – uczestnik bitwy Warszawskiej, zaś matką Kazimiera Karczewska[17].

Odznaczenia i nagrody

Otrzymał wiele nagród za teksty satyryczne, a także był trzykrotnie nominowany do Nagrody im. Janusza A. Zajdla za satyryczne utwory fantastycznonaukowe.

W 2006 prezydent Lech Kaczyński odznaczył Marcina Wolskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[18].

20 maja 2009 z rąk ministra kultury i dziedzictwa narodowego Bogdana Zdrojewskiego odebrał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[19].

Twórczość

Cykle

Pies w studni

  • Pies w studni (SuperNowa, 2000, ISBN 83-7054-140-2)
  • Rekonkwista (SuperNowa, 2001, ISBN 83-7054-148-8)
  • Wilk w owczarni (Zysk i S-ka, 2010, ISBN 978-83-7506-636-4)

Antybaśnie

  • Antybaśnie – tomik z wolszczyzną (Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1991, ISBN 83-212-0616-6)
  • Powrót do antybaśni (Wydawnictwo Zebra, 1993, ISBN 83-85076-24-6)

Wydania rozszerzone:

  • Antybaśnie z 1001 dnia (SuperNowa, 2004, ISBN 83-7054-162-3)[20]
  • Włóczędzy czasoprzestrzeni (SuperNowa, 2005, ISBN 83-7054-169-0)[21]

Trylogia optymistyczna

  • Nieprawe łoże (Wydawnictwo Fronda 2006, ISBN 83-60335-80-X, Zysk i S-ka 2007, ISBN 978-83-7506-189-5)
  • Noblista (Zysk i S-ka 2008, ISBN 978-83-7506-165-9)
  • Kaprys historii (Zysk i S-ka 2009, ISBN 978-83-7506-355-4)

Igor Rykow

  • 7:27 do Smoleńska (Zysk i S-ka, 2014, ISBN 978-83-7785-407-5)
  • Dzień zapłaty (Zysk i S-ka, 2015, ISBN 978-83-7785-58-36)
  • Powrót Almanzora (Zysk i S-ka 2017, ISBN 978-83-8116-101-5)

Podróżnicze

Powieści

  • Laboratorium nr 8 (w antologii Rok 3978, KAW, 1980, wznowione w zbiorze The Bestiarium)
  • Numer (KAW, 1982, wznowiony w zbiorze The Bestiarium)
  • Agent dołu (Wydawnictwo Literackie, 1988)
  • Piąty odcień zieleni (CIA-Books, 1991)
  • Bogowie jak ludzie (KAW, 1991, wznowienie: Solaris, 2004, ISBN 83-89951-03-7)
  • Krawędź snu (SuperNowa, 1996, ISBN 83-7054-104-6)
  • Agent dołu. Diabelska dogrywka (SuperNowa, 1996, ISBN 83-7054-097-X) – wznowienie z dodatkowym rozdziałem pt. Diabelska dogrywka
  • Według św. Malachiasza (SuperNowa, 1999, ISBN 83-7054-128-3)
  • Alterland (WAB, 2003, ISBN 83-89291-18-5, WAB, 2005, ISBN 83-7414-091-7)
  • Ekspiacja (WAB, 2004, ISBN 83-7414-023-2)
  • Miejsce dla dwojga (WAB, 2005, ISBN 83-7414-083-6)
  • Zamach na Polskę (Solaris, 2005, ISBN 83-89951-27-4)
  • Klucz do Apokalipsy (Wydawnictwo Albatros 2007, ISBN 978-83-7359-446-3)
  • EuroDżihad (Zysk i S-ka 2008, ISBN 978-83-7506-234-2)
  • Agent dołu. Czarci pomiot (SuperNowa 2009, ISBN 978-83-7578-019-2) – kolejne wznowienie Agenta dołu wraz z dodatkowymi rozdziałami Diabelska dogrywka, Agent góry i Czarci pomiot
  • Drugie życie (Zysk i S-ka 2009, ISBN 978-83-7506-421-6)
  • Wallenrod (Narodowe Centrum Kultury 2010, ISBN 978-83-61587-15-6) oraz (Zysk i S-ka 2012, ISBN 978-83-7785-114-2)
  • Ciemna strona lustra (Centrum Myśli Jana Pawła II 2010, ISBN 978-83-60853-01-6)
  • Cud nad Wisłą (Czerwone i Czarne 2010, ISBN 978-83-7700-007-6)
  • Jedna przegrana bitwa (Narodowe Centrum Kultury 2010, ISBN 978-83-61587-31-6)
  • 13 Gabinet (Czerwone i Czarne 2011, ISBN 978-83-7700-018-2)
  • Ewangelia według Heroda (M Wydawnictwo 2011, ISBN 978-83-7595-356-5)
  • Doktor Styks (Zysk i S-ka 2011, ISBN 978-83-7506-879-5)
  • Skecz zwany morderstwem (Zysk i S-ka 2012, ISBN 978-83-7785-020-6)
  • Post-Polonia (M Wydawnictwo 2012, ISBN 978-83-7595-456-2)
  • Mocarstwo (Zysk i S-ka 2012, ISBN 978-83-7785-117-3) – bezpośrednia kontynuacja losów bohaterów Wallenroda
  • Prezydent von Dyzma (Zysk i S-ka 2013, ISBN 978-83-7785-220-0) – luźna kontynuacja Kariery Nikodema Dyzmy Tadeusza Dołęgi-Mostowicza
  • Sodoma (Zysk i S-ka, 2014, ISBN 978-83-7785-58-29)
  • Ciemna brama (Zysk i S-ka, 2016, ISBN 978-83-7785-89-81)
  • Powtórka z rozgrywki (Zysk i S-ka, 2020, ISBN 978-83-8116-839-7)[22]

Zbiory opowiadań i nowele

  • 60 minut na godzinę (Nasza Księgarnia, 1978, ISBN 83-10-08951-1, wznowione w zbiorze Wolski w shortach (1))
    • Żółw
    • Z lotu ptaka
    • Siła woli
    • Takie buty
    • Fotografia
    • Taksówka o północy
    • Płetwy
    • Muza
    • F.A.
  • Enklawa. Neomatriarchat. Świnka (1982, wznowione w zbiorze The Bestiarium)
  • Z przymrużeniem ucha. Tomik z wolszczyzną (1984, wznowione w zbiorze Wolski w shortach (1))
    • Jeden dzień
    • Epizod
    • Zimny warsztat
    • Zadziwiający przypadek fascynacji
    • Problem malarski
    • Urojenie
    • Zbrodniarz
    • Odżywka
    • Świadek koronny
    • Apokalipsa
    • Telefon
    • Wiem wszystko
    • Z pamiętnika młodego inżyniera
    • Szansa
    • Loteria
    • Szczepionka
    • Pies, przyjaciel człowieka
    • Labirynt
  • Tragedia „Nimfy 8” (w cyklu Stało się jutro, cz. 30, Nasza Księgarnia, 1987, ISBN 83-10-08951-1, wznowione w zbiorze Wolski w shortach (1))
    • Konfrontacja
    • Tragedia „Nimfy 8”
    • Matryca
    • Ludzie-Ryby
    • Przezorność
    • Masa krytyczna
    • Eksponat
    • Przestępstwo i wyrok
    • Wariant autorski
    • Mam prośbę, Jack...
    • Trzecia planeta
  • Klan Szwendałów (DAGA, 1991, ISBN 83-900201-0-6, M. Wolski i A. Zaorski jako „Marta Blask”)
  • Książeczka bez nabożeństwa czyli porady dla nieśmiałych cnotliwych i leniwych (Replay, 1993, ISBN 83-85917-02-0)
  • Noc bezprawia oraz inne szalone opowieści (SuperNowa, 1997, ISBN 83-7054-117-8)
    • Wideo Pana Boga
    • Na żywo
    • Dzień bezmięsny
    • Korektura
    • Poprawka z cudu
    • Noc bezprawia
  • Kabaret Nadredaktora (wybór najlepszych piosenek i tekstów kabaretowych, Nowy Świat, 2001)
  • The Bestarium (Solaris 2002, ISBN 83-88431-35-8)
    • Świnka
    • Matriarchat
    • Laboratorium nr 8
    • Numer
  • Trzecia Najśmieszniejsza Kabaretu Nadredaktora cz. II (Nowy Świat, 2003)
  • Marcin Wolski w shortach (1): Kwadratura trójkąta (Solaris, 2003, ISBN 83-88431-73-0)
    • Opowiadania ze zbioru 60 minut na godzinę
    • Opowiadania ze zbioru Z przymrużeniem ucha. Tomik z wolszczyzną
    • Opowiadania ze zbioru Tragedia „Nimfy 8”
    • Kwadratura trójkąta
  • Marcin Wolski w shortach (2): Enklawa (Solaris, 2004, ISBN 83-88431-83-8)
    • Enklawa
    • Baśnie dla bezsennych:
      • Omdlenie
      • Budka nr 7
      • Etyka zawodowa
      • Jedna z lepiej przeprowadzonych akcji
      • Największe zdarzenie od czasów Adama
      • Hobbysta
    • Party
    • Horrory na późne wieczory:
      • Alternatywa
      • Adventure Explorer
      • Operacja Herod
      • Łapiszcze
      • Wirus
      • Dom specyficznej troski
      • Aktywacja
      • Za nic

Przypisy

  1. ↑ t, Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, old.sdp.pl [dostęp 2021-05-19] (ang.).
  2. ↑ https://www.sdpwarszawa.pl/8,Wladze.html [dostęp: 19.05.2021].
  3. ↑ Tomasz Wituch, Bogdan Stolarczyk Studenci Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1945-2000, wyd. Arkadiusz Wingert, Kraków 2010, s. 371
  4. ↑ Jak ulubieńcy władz PRL-u, pupilami prawicy się stali. Newsweek.pl, 25 stycznia 2014. [dostęp 2017-01-01].
  5. ↑ Wiedziałeś, że oni należeli do PZPR? Marcin Wolski. onet.pl. [dostęp 2016-07-23].
  6. ↑ O fundacji. fundacjasmolensk2010.pl. [dostęp 2016-07-23].
  7. ↑ Tadeusz Sobolewski: Będą kręcić film 'Smoleńsk'. 'O tak zwanej katastrofie'. gazeta.pl, 7 listopada 2012. [dostęp 2012-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-21)].
  8. ↑ Ruszyła Telewizja Republika. Upadł monopol medialny. niezalezna.pl, 6 maja 2013. [dostęp 2013-05-06].
  9. ↑ Redakcja. dorzeczy.pl. [dostęp 2013-02-04].
  10. ↑ Autorzy opuszczają Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. [w:] lubimyczytać.pl [on-line]. 2020-08-17. [dostęp 2020-08-21].
  11. ↑ Marcin Wolski pokieruje TVP2. pb.pl, 11 lipca 2016. [dostęp 2016-07-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-12)].
  12. ↑ Marcin Makowski, Jestem czasowo poetą dworskim, Do Rzeczy, 20 grudnia 2017 [dostęp 2018-12-09] (pol.).
  13. ↑ Reforma w strukturach TVP będzie wprowadzana etapami. Wolski: niebawem przestanę być szefem Dwójki, wirtualnemedia.pl, 20 grudnia 2017 [dostęp 2017-12-21].
  14. ↑ a b NB: Marcin Wolski od grudnia zostanie doradcą zarządu TVP. wirtualnemedia.pl. [dostęp 2018-12-09]. (pol.).
  15. ↑ Nikola Bochyńska: „Szopka Noworoczna” wraca do TVP. Jej autorem Marcin Wolski. wirtualnemedia.pl. [dostęp 2018-12-20]. (pol.).
  16. ↑ Marcin Wolski zabiera nas w nowej książce w 80 podróży dookoła świata., 29 maja 2020.
  17. ↑ a b Aneta Nawrot, Alternatywne światy Marcina Wolskiego wobec tradycji powieści historycznej, Częstochowa 2017.
  18. ↑ M.P. z 2006 r. nr 62, poz. 647
  19. ↑ Glorie dla przedstawicieli świata rozrywki. mkidn.gov.pl, 20 maja 2009. [dostęp 2016-07-23].
  20. ↑ Zawiera opowiadania z Antybaśnie – tomik z Wolszczyzną, ale potraktowane jako fragment większej całości.
  21. ↑ Włóczędzy czasoprzestrzeni zawiera dwa odrębne nowe wstępy, całość Powrotu do antybaśni z 1993 i rozbudowany niepublikowany epilog.
  22. ↑ Powtórka z rozgrywki na stronie wydawnictwa. sklep.zysk.com.pl. [dostęp 2020-02-02]. (pol.).

Media użyte na tej stronie

Marcin Wolski.jpg
Autor: Ja Fryta from Strzegom, Licencja: CC BY-SA 2.0
Marcin Wolski. Targi Książki w Krakowie 2011.