Cerkiew św. Jana Chrzciciela w Odrzechowej

Cerkiew św. Jana Chrzciciela
obecnie kościół św. Jana Chrzciciela
Distinctive emblem for cultural property.svg A-178 z dnia 22.01.1970[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Odrzechowa

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Jana Chrzciciela w Odrzechowej

Wezwanie

Świętego Jana Chrzciciela

Położenie na mapie gminy Zarszyn
Mapa konturowa gminy Zarszyn, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Odrzechowa, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Odrzechowa, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Odrzechowa, cerkiew”
Ziemia49°32′53,7″N 21°58′44,2″E/49,548250 21,978944

Cerkiew św. Jana Chrzciciela w Odrzechowej – dawna parafialna cerkiew greckokatolicka, wzniesiona w 1813 w Odrzechowej.

Po wysiedleniach ludności łemkowskiej w 1945 cerkiew przejęta przez kościół rzymskokatolicki. W latach 1945–1958 użytkowana jako kościół filialny parafii w Głębokiem. Od 1958 pełni funkcję kościoła parafialnego parafii św. Jana Chrzciciela w Odrzechowej.

Świątynię wraz z dzwonnicą, cmentarzem przykościelnym i ogrodzeniem wpisano w 1970 do rejestru zabytków[1].

Historia obiektu

Cerkiew powstała w 1813, przypuszczalnie według projektu rządowego, w stylu zwanym józefińskim, z niewielką wieżą nad wejściem do nawy[2]. Jej fundatorem był ówczesny właściciel dóbr Ignacy Urbański[3]. W 1898 w trakcie prac remontowych wykonano nowy dach pokryty blachą, a obiekt odmalowano. W 1944 cerkiew została poważnie uszkodzona w czasie działań wojennych. Remontowana w latach 1955, 1959 i 1973.

  • Widok od prezbiterium
    Widok od prezbiterium
  • Dzwonnica
    Dzwonnica
  • Drzwi główne
    Drzwi główne

Architektura i wyposażenie

Cerkiew murowana, jednoprzestrzenna, otynkowana[4]. Prezbiterium zwrócone na północ, zamknięte półkolistą absydą. Przy nim od zachodu zakrystia. Szersza prostokątna nawa, z niewyodrębnionym zewnątrz babińcem od południa przechodząca w kruchtę. W prezbiterium ściany rozczłonkowane pilastrami, w nawie filarami przyściennymi o wgłębionych narożnikach. Chór muzyczny w wieży otwarty trzema arkadami do nawy.

Wewnątrz ikonostas malowany w 1870 oraz późnobarokowy ołtarz główny.

W cerkwi znajduje się tablica poświęcona beatyfikowanemu przez Jana Pawła II w 2001 błogosławionemu Kościoła greckokatolickiego Iwanowi Ziatykowi, urodzonemu w Odrzechowej.

Otoczenie świątyni

Obok świątyni znajduje się murowana z kamienia rzecznego dzwonnica parawanowa zbudowana prawdopodobnie w 1850. Cerkiew otacza murek z kamienia łamanego. W granicach ogrodzenia istnieje stary przycerkiewny cmentarz. Są tam położone m.in.: grobowiec rodziny Władysława Morawskiego, a także nagrobki oficerów Władysława Gniewosza i Władysława Kozubowskiego.

Obok dzwonnicy znajduje się pomnik upamiętniający 570 żołnierzy poległych w I wojnie światowej.

  • Nagrobek na cmentarzu przycerkiewnym
    Nagrobek na cmentarzu przycerkiewnym
  • Pomnik I wojny światowej przed cerkwą
    Pomnik I wojny światowej przed cerkwą
  • Tablica na pomniku
    Tablica na pomniku

Przypisy

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2018-05-11].
  2. ↑ Jarosław Giemza: Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny. Libra PL, Rzeszów 2017, Wydanie I, s. 151. ISBN 978-83-63526-11-5.
  3. ↑ Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2012, s. 321. ISBN 978-83-7510-597-1.
  4. ↑ Zbigniew Muzyk: Cerkwie. Wschodnia część Beskidu Niskiego. Wydawnictwo Fundacja, Nowy Sącz 2000, s. 25. ISBN 83-913147-2-3.

Bibliografia

  • Ciupka Jan, W gminie Zarszyn i okolicy, PUW Roksana, Krosno 2003, ISBN 978-83734311-6-4
Cerkwie w powiecie sanockim

Komańcza , cerkiew.jpg

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
Powiat sanocki location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Komańcza , cerkiew.jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Komańcza, Cerkiew Opieki Matki Bożej, spalona w 2006 r., odbudowana w latach 2008–2010.