Nowy cmentarz żydowski w Mikołowie

Nowy cmentarz żydowski w Mikołowie
Państwo

 Polska

Miejscowość

Mikołów

Adres

skrzyżowanie ulic Starej Drogi i Konstytucji 3 Maja

Typ cmentarza

kirkut

Wyznanie

judaizm

Powierzchnia cmentarza

0,5-1.0 ha

Data otwarcia

XVIII wiek

Położenie na mapie Polski
Ziemia50°09′50″N 18°53′49″E/50,164000 18,897000

Nowy cmentarz żydowski w Mikołowie – został założony prawdopodobnie w XVIII wieku i zajmuje powierzchnię 0,5 ha (według innych informacji 1 ha[1]) na skrzyżowaniu ulic Starej Drogi i Konstytucji 3 Maja.

Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z pochodzi z 1726 roku i należy do Chaima syna Judy Lejba. W 1828 roku cmentarz powiększono. Chowano tutaj Żydów mikołowskich oraz wyznawców judaizmu z okolic, m.in. z Pszczyny i Żor. W okresie międzywojennym przy wejściu stał dom przedpogrzebowy, a teren otoczony był murem ceglano-kamiennym.

Drugą wojnę światową nekropolia przetrwała praktycznie bez zniszczeń, ale w styczniu 1945 roku stała się świadkiem tzw. Marszu śmierci z KL Auschwitz-Birkenau. Więźniowie, zmarli z wycieńczenia lub zabici przez strażników, zostali pochowani na cmentarzu (jest duża rozbieżność - od 50 do około 160 osób); niedługo potem Niemcy pod wschodnią ścianą cmentarza rozstrzelali 14 więźniów, być może członków ruchu oporu, przywiezionych z Katowic. Ich zwłoki także pochowano na żydowskim cmentarzu[1].

Po wojnie cmentarz został zamknięty i zaczął niszczeć - kradziono płyty nagrobne, przewracano i łamano macewy. Wiele nagrobków mogło posłużyć jako materiał do pobliskiego zakładu kamieniarskiego, inne okradziono ze szlachetnych kamieni. Dzieła zniszczenia miała pogłębiać obecność rodziny romskiej, mieszkającej w dawnym domu grabarza, do której wielokrotnie zjeżdżały się liczni krewni, urządzając uroczystości na terenie cmentarza[1].

W latach 50. XX wieku z części dawnej nekropolii wydzielono fragment i umieszczono tam pamiątkowy pomnik ofiar "Marszów śmierci" i tylko ta część cmentarza nie była zaniedbana.

W 1973 roku cmentarz wpisano do rejestru zabytków, jednak nie zapobiegło to dalszej degradacji, potęgowanej przez kwaśne deszcze. W 1982 rozebrano zniszczony mur, który po kilku latach zastąpiony metalowym ogrodzeniem. W 1988 został w końcu uporządkowany.

Nagrobki - macewy na Nowym Cmentarzu Żydowskim w Mikołowie

Obecnie zachowało się ponad trzysta nagrobków. Inskrypcje są w języku hebrajskim i niemieckim. Obecnie brak możliwości jego oficjalnego zwiedzania, gdyż w ogrodzeniu nie ma żadnej furtki.

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne


Media użyte na tej stronie

Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Star of David.svg
Gwiazda Dawida, symbol żydowskiego narodu i wiary.
Nowy Cmentarz Żydowski w Mikołowie.jpg
Autor: JasnyiKlarowny, Licencja: CC BY-SA 4.0
Nagrobki na nowym cmentarzu żydowskim w mikołowie