Bruno Kreisky

Bruno Kreisky

Data i miejsce urodzenia	22 stycznia 1911 Wiedeń
Data i miejsce śmierci	29 lipca 1990 Wiedeń
Kanclerz Austrii
Okres	od 21 kwietnia 1970 do 24 maja 1983
Przynależność polityczna	Socjalistyczna Partia Austrii
Poprzednik	Josef Klaus
Następca	Fred Sinowatz
Odznaczenia

Bruno Kreisky (ur. 22 stycznia 1911 w Wiedniu, zm. 29 lipca 1990 tamże^[1]) – austriacki polityk, w drugiej połowie lat 30. więzień polityczny, działacz Socjalistycznej Partii Austrii (SPÖ) i jej przewodniczący w latach 1967–1983, poseł do Rady Narodowej, od 1959 do 1966 minister spraw zagranicznych, w latach 1970–1983 kanclerz Austrii.

Życiorys

Urodził się w rodzinie przemysłowców żydowskiego pochodzenia^[2]. W połowie lat 20. podjął działalność w socjalistycznej młodzieżówce Sozialistische Arbeiter-Jugend^[3]. W 1929 zdał egzamin maturalny, po czym podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Wiedeńskim^[3], które ukończył ostatecznie w 1938^[1].

Awansował w międzyczasie w strukturze organizacji SAJ. W 1930 został przewodniczącym Sozialistische Arbeiter-Jugend w Dolnej Austrii, a w 1933 objął kierownictwo komitetu do spraw edukacji. Działacz antyfaszystowski; gdy w 1934 doszło do delegalizacji m.in. Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Austrii, współtworzył nielegalną organizację Revolutionäre Sozialistische Jugend. Dołączył też do ugrupowania Revolutionäre Sozialisten Österreichs, brał udział w jego pierwszej konferencji w Brnie. W 1935 aresztowany, w następnym roku skazany za zdradę stanu na 1 rok pozbawienia wolności. W 1936 zwolniony, czasowo relegowany z uczelni. Ponownie zatrzymany w 1938 po aneksji Austrii przez Niemcy. Zwolniony po kilku miesiącach pod warunkiem opuszczenia kraju. Na zaproszenie lidera szwedzkiej socjaldemokratycznej młodzieżówki Torstena Nilssona wyemigrował do Szwecji^[3].

Do 1945 pracował tam w spółdzielni konsumenckiej, był korespondentem i współpracownikiem różnych gazet oraz czasopism. Działał w austriackich organizacjach w Szwecji^[3]. Po II wojnie światowej podjął zatrudnienie w austriackiej dyplomacji, pozostając początkowo w Sztokholmie^[1][3]. W 1951 powrócił na stałe do Austrii, wkrótce został wicedyrektorem gabinetu prezydenta Theodora Körnera i jego doradcą^[3]. Od kwietnia 1953 do lipca 1959 pełnił funkcje sekretarza stanu w urzędzie kanclerza. W 1956 pierwszy raz wybrany do Rady Narodowej. Uzyskiwał reelekcję w ośmiu kolejnych wyborach do niższej izby austriackiego parlamentu (w 1959, 1962, 1966, 1970, 1971, 1975, 1979 i 1983)^[1].

W drugiej połowie lat 50. objął funkcję wiceprzewodniczącego Socjalistycznej Partii Austrii^[3]. Od lipca 1959 do kwietnia 1966 sprawował urząd ministra spraw zagranicznych w gabinetach należących do Austriackiej Partii Ludowej kanclerzy: Juliusa Raaba, Alfonsa Gorbacha i Josefa Klausa^[1]. Po odejściu z rządu w 1966 został przewodniczącym socjalistów w Dolnej Austrii, a w 1967 wybrano go na przewodniczącego krajowych struktur SPÖ^[3].

W kwietniu 1970, po wygranej Socjalistycznej Partii Austrii w wyborach do Rady Narodowej, objął urząd kanclerza, stając na czele mniejszościowego gabinetu. W kolejnych wyborach z 1971, 1975 i 1979 SPÖ uzyskiwała większość bezwzględną w niższej izbie parlamentu, a jej lider powoływał swoje kolejne rządy. W międzyczasie w 1976 został wiceprzewodniczącym Międzynarodówki Socjalistycznej. W 1983 jego ugrupowanie nie uzyskało absolutnej większości w Radzie Narodowej. Bruno Kreisky zrezygnował z tworzenia rządu, wspierając Freda Sinowatza^[3]. W maju 1983 zakończył pełnienie funkcji kanclerza. W tym samym roku zrezygnował z wykonywania mandatu poselskiego^[1]. Również w 1983 ustąpił z funkcji przewodniczącego SPÖ, otrzymując godność honorowego przewodniczącego partii. Zrezygnował z niej w 1987, krytykując kierownictwo SPÖ za porozumienie koalicyjne z ludowcami^[3].

Życie prywatne

Od 1942 był żonaty z Verą Fürth. Miał syna Petera (ur. 1944) i córkę Suzanne (ur. 1948)^[3]. W 1984 przeszedł transplantację nerki. Zmarł 29 lipca 1990. Pogrzeb miał charakter państwowy; Bruno Kreisky został pochowany 7 sierpnia 1990^[3] na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu.

Przypisy