Dąbie (jezioro w Szczecinie)

Dąbie
Ilustracja
Dąbie na fotografii satelitarnej
Położenie
Państwo

 Polska

Miejscowości nadbrzeżne

Szczecin, Bystra, Lubczyna

Region

Dolina Dolnej Odry

Wyspy

1389 ha

Morfometria
Powierzchnia

54,08 km²

Wymiary
• max długość
• max szerokość


15 km
7,5 km

Głębokość
• średnia
• maksymalna


2,61 m
10 m

Objętość

129,5 mln m³

Hydrologia
Rzeki zasilające

Regalica, Płonia, Duńczyca, Święta, Chełszcząca

Rzeki wypływające

Iński Nurt, Czapina, Babina

Rodzaj jeziora

deltowe

Położenie na mapie Szczecina
Mapa konturowa Szczecina, blisko centrum na prawo u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Dąbie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Dąbie”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Dąbie”
Ziemia53°27′49″N 14°40′29″E/53,463611 14,674722
Południowy brzeg jeziora Dąbie - widoczne liczne mariny

Dąbie (do 1945 niem. Dammscher See) – jezioro deltowe w Dolinie Dolnej Odry, w województwie zachodniopomorskim, w całości w granicach Szczecina, osiedla Dąbie. Powierzchnia lustra wody obejmuje 54,08 km²[1], co stanowi 4. miejsce w Polsce i 1. w województwie. Przez jezioro przebiega tor wodny z portu Schwedt do Zatoki Pomorskiej. Nad Dąbiem zlokalizowanych jest kilka obiektów żeglarskich.

Hydrologia

Dąbie można wyraźnie podzielić na dwie części: północne Dąbie Wielkie i południowe Dąbie Małe. Jezioro ma dobrze rozwiniętą linię brzegową. Niecka jeziora jest pochodzenia polodowcowego.

Średnia głębokość jeziora wynosi 2,61 m[1]. Maksymalna długość jeziora wynosi 15 km, a maksymalna szerokość – 7,5 km[2].

Według danych z 1996 roku objętość wody w zbiorniku wynosiła 129,5 mln m³[1].

Dzięki kanałom łączącym główny nurt Odry z jeziorem powstało kilkanaście wysp o łącznej powierzchni 1389 ha, główne z nich to: Dębina (516 ha), Czarnołęka (270 ha) oraz Mewia Wyspa, Radolin, Ostrów Grabowski i inne[3].

Zlewnia

Dąbie znajduje się w Dolinie Dolnej Odry. Od południa zasilane jest przez Regalicę, odchodzącą od Odry Wschodniej. Od strony południowo-zachodniej do jeziora wpada Duńczyca (Zachodnia i Wschodnia), a od zachodu – Święta, obie łączące jezioro z Odrą Zachodnią. Do południowej zatoki Małe Dąbie uchodzi rzeka Płonia oraz struga Chełszcząca. Od wschodniej strony spływają z polderów Kanał Komorowski oraz Kanał Łąka.

W północnej części Dąbie jest połączone przesmykami Iński Nurt, Czapina i Babina z Odrą, z którą następuje wymiana wód.

Zagospodarowanie

Jezioro obejmuje 18% powierzchni Szczecina. Dąbie znajduje się w wykazie śródlądowych dróg wodnych[4] i ma klasę żeglowną Vb. W związku z tym Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie, który jest administratorem wód nie utworzył obwodu rybackiego na jeziorze.

Przez Dąbie przebiega tor wodny o długości 14,5 km, szerokości 150 m i głębokości 10 m, który łączy port Schwedt/Oder z Zatoką Pomorską[2]. Dąbie jest jedynym jeziorem w Polsce dostępnym dla statków pełnomorskich.

Nad jeziorem położone jest szczecińskie osiedle Dąbie oraz 2 miejscowości powiatu goleniowskiego: wieś Lubczyna i osada Bystra.

Nad brzegiem Dąbia znajduje się 5 marin żeglarskich, 2 przystanie żeglarskie stowarzyszeń oraz 2 przystanie turystyczne[5]:

  • marina "Camping Marina" PTTK – obiekt stowarzyszenia z kempingiem
  • marina Euro Jachtklubu "Pogoń" – obiekt stowarzyszenia
  • przystań jachtowa "Marina Hotele" – obiekt prywatny
  • marina Jacht Klubu AZS – obiekt stowarzyszenia
  • marina Jacht Klubu "Harcerski Ośrodek Morski" – obiekt stowarzyszenia
  • przystań żeglarska Jacht Klubu Morskiego LOK – obiekt stowarzyszenia
  • przystań żeglarska Klubu Ligi Morskiej „Prawobrzeże” w Szczecinie
  • przystań turystyczna Centrum Żeglarskiego (daw. Ośrodek Morski Pałacu Młodzieży) – obiekt samorządu
  • przystań turystyczna Goleniowskiego Młodzieżowego Domu Sportu w Lubczynie – obiekt samorządu.

Przyroda

Dąbie w całości znajduje się w obszarze specjalnej ochrony ptaków "Dolina Dolnej Odry"[6].

Historia

Dąbie stanowi dawną zatokę Zalewu Szczecińskiego, która została odcięta deltą Iny.

15 października 1939 roku jezioro zostało w całości włączone do Wielkiego Miasta Szczecina[7].

Hydronimia

Pierwsze wzmianki historyczne pochodzą z 1226 r. jako stagnum Damb czyli jezioro Dąb[8]. Za czasów niemieckich jezioro nosiło nazwę Dammscher See. Po II wojnie światowej przez pewien czas używano nazw Jezioro Dąbskie[9] oraz Dąb[10][11][12][13]. Nazwę Dąbie wprowadzono urzędowo w 1949 roku[14].

Galeria

Zobacz też

  • Dąbie
  • Ulrich Finsterwalder
  • Szlak wodny Berlin - Szczecin - Bałtyk

Przypisy

  1. ↑ a b c Bernard Wiśniewski, Tomasz Wolski. Changes in Dąbie Lake bathymetry in the period 1962–1996. „Limnological Review”. 5, s. 258, 2005. Polskie Towarzystwo Limnologiczne. ISSN 1642-5952. (ang.). 
  2. ↑ a b Włodzimierz Parzonka, Władysław Buchholz, Ryszard Coufal, Andrzej Kreft i inni. Wstępna ocena warunków zamulania jeziora Dąbie. „Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich”. 4/1/2007, s. 39-40, 2007. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie. ISSN 1732-5587. 
  3. ↑ Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 1994, s. 123-124. ISBN 83-01-09822-8.
  4. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie śródlądowych dróg wodnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1208)
  5. ↑ 2. Infrastruktura żeglarska w regionie ujścia Odry, Zalewu Szczecińskiego i wybrzeża Bałtyku. W: Stowarzyszenie "Pomost" – Instytut Gospodarki Morskiej w Szczecinie: Program rozwoju infrastruktury portów i przystani żeglarskich województwa zachodniopomorskiego w Regionie Odry, Zalewu Szczecińskiego i wybrzeża Morza Bałtyckiego. Szczecin: Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, 2008, s. 16, 79. [dostęp 2015-05-10].
  6. ↑ Arkusz 1/15 i arkusz 4/15. Mapa PLB320003 Dolina Dolnej Odry. Ministerstwo Środowiska, 2008-03-17.
  7. ↑ Encyklopedia Szczecina. T. I A-O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999, s. 308. ISBN 83-87341-45-2.
  8. ↑ Encyklopedia Szczecina. T. I A-O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999, s. 178-179. ISBN 83-87341-45-2.
  9. ↑ plan miasta Szczecina z 1945 r.
  10. ↑ Mapa Polski 1:1 000 000 Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W.P., Warszawa 1945 [1]
  11. ↑ Koleje Pomorza Przyodrzańskiego 1:1 000 000 Dyr. Okręg. Kolei Państw. w Szczecinie, 1946 [2]
  12. ↑ Mapa Polski 1:500 000, Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W.P., Warszawa 1947
  13. ↑ Polska. Mapa samochodowa 1:1 000 000 Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W.P., Warszawa 1947 [3]
  14. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 4)
Największe jeziora w Polsce
  • Kolejność: od największego według IRŚ

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
West Pomeranian Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of West Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.65 N
  • S: 52.58 N
  • W: 13.95 E
  • E: 17.10 E
Legenda jezioro.gif
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
Jezioro Dabie brzeg poludniowy.jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Południowy brzeg jeziora Dąbie
Dąbie-1-17.jpg
Autor: Tomasz Przywecki, Licencja: CC BY 3.0
To jest fotografia obszaru chronionego w ramach programu Natura 2000 o identyfikatorze
Jezdabie0001.jpg
Autor: Endymion2000, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jezioro Dąbie - zbliżenie ze Wzgórz Warszewskich. W tle Puszcza Goleniowska i Stargard Szczeciński.
Szczecin location map.png
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: ODbL
OpenStreetMap location map of Szczecin, Poland
  • top = 53.545
  • bottom = 53.320
  • left = 14.429
  • right = 14.814