Mazańcowice

Mazańcowice

wieś
Kościół św. Marii Magdaleny w Mazańcowicach
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	bielski
Gmina	Jasienica
Liczba ludności (2018)	3854[1]
Strefa numeracyjna	033
Kod pocztowy	43-391[2]
Tablice rejestracyjne	SBI
SIMC	0054898
Położenie na mapie gminy Jasienica Mazańcowice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Mazańcowice
Położenie na mapie województwa śląskiego Mazańcowice
Położenie na mapie powiatu bielskiego Mazańcowice
49°51′25″N 18°58′46″E/49,856944 18,979444
Strona internetowa

Nieoficjalny herb wsi Mazańcowice

Mazańcowice (cz. Mazančovice, niem. Matzdorf) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie Jasienica, na Śląsku Cieszyńskim. Powierzchnia sołectwa wynosi 818 ha, a liczba ludności około 4000^[3], co daje gęstość zaludnienia równą 415,8 os./km².

Nazwa

Nazwa miejscowości jest patronimiczna pochodząca od imnienia Mazaniec (Mazanek). Występowała również w postaci Mazankowice (np. 1679). Niemiecka nazwa Mazanczendorff (Mazanzendorf) pojawiła się w 1452, później przekształciła się w Matzdorf (1566), występowała obok polskiej nazwy^[4].

Geografia

Miejscowość położona jest na Pogórzu Śląskim, nad rzeką Wapienicą. Od strony północnej sąsiaduje z Ligotą i Czechowicami-Dziedzicami, od strony wschodniej i południowej z Bielskiem-Białą (z Komorowicami Śląskimi na wschodzie i Starym Bielskiem na południu), od południowego zachodu z Jasienicą, a od zachodu z Międzyrzeczem Dolnym.

Historia

Stary drewniany kościół

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Mansanczovicz^[7][8][9]. Zapis ten (brak określenia liczby łanów, z których będzie płacony podatek) wskazuje, że wieś była w początkowej fazie powstawania (na tzw. surowym korzeniu), co wiąże się z przeprowadzaną pod koniec XIII wieku na terytorium późniejszego Górnego Śląska wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową). Wieś politycznie znajdowała się wówczas w granicach utworzonego w 1290 piastowskiego (polskiego) Księstwa Cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).

Od 1785 roku działała tu katolicka szkoła ludowa, a od 1794 ewangelicka^[10].

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 191 budynkach na obszarze 821 hektarów mieszkało 1621 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 197,4 os./km². 1092 (67,4%) mieszkańców było katolikami, 511 (31,5%) ewangelikami a 18 (1,1%) wyznawcami judaizmu, 1312 (94%) było polsko-, 93 (5,7%) niemiecko-, a 3 czeskojęzycznymi^[11]. Do 1910 roku liczba mieszkańców spadła do 1583 osób^[12].

Po zakończeniu I wojny światowej tereny, na których leży miejscowość – Śląsk Cieszyński stał się punktem sporu pomiędzy Polską i Czechosłowacją. W 1918 roku na bazie Straży Obywatelskiej miejscowi Polacy utworzyli lokalny oddział Milicji Polskiej Śląska Cieszyńskiego, który podlegał organizacyjnie 11 kompanii w Bielsku^[13].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mazańcowice. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.

Szkolnictwo

W Mazańcowicach jest szkoła podstawowa, było gimnazjum, do którego uczęszczała również młodzież z Międzyrzecza Dolnego i Górnego.

Religia

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Kościół Ewangelicko-Augsburski – filia parafii w Międzyrzeczu
• Kościół Rzymskokatolicki – parafia św. Marii Magdaleny.

Transport i komunikacja

Przez miejscowość przebiega droga ekspresowa S52 (Bielsko-Biała–Cieszyn).

Do wsi kursują autobusy linii nr 25 i 33 (do przystanków Mazańcowice Spółdzielnia i Mazańcowice Osiedle) firmy MZK Bielsko-Biała oraz 128 i 129 (do przystanku Mazańcowice Ośrodek Zdrowia) firmy Komunikacja Beskidzka. Przez Mazańcowice kursuje autobus linii nr X firmy PKM Czechowice-Dziedzice.

Turystyka

Przez miejscowość przechodzi Międzynarodowy Szlak Rowerowy Greenways Kraków – Morawy – Wiedeń.

Urodzeni w Mazańcowicach

• Jan Puchałka (1882-1934), prawnik, redaktor^[14]
• Józef Dziech (ur. 1891), prof. Uniwersytetu Poznańskiego^[14]
• Ignacy Stroński (1921-1979), chemik^[14]

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Szczurek: Z wielkich dni Śląska Cieszyńskiego. O milicjach ludowych w latach 1918-1920. Cieszyn: Nakładem Grupy Związku Powstańców Śląskich w Cieszynie, 1933.
• Jan Halas: Dzieje Mazańcowic. Mazańcowice: 2001.