Władysław Siemaszko

Władysław Siemaszko
Wir
Data i miejsce urodzenia

8 czerwca 1919
Kurytyba

Zawód, zajęcie

prawnik

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Dzieci

Ewa Siemaszko

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Medal „Pro Memoria”

Władysław Siemaszko, pseudonim Wir (ur. 8 czerwca 1919 w Kurytybie[1]) – polski prawnik, działacz kresowy, od lat 80. XX w. badacz tragedii polskiej ludności na Wołyniu w okresie II wojny światowej. Kawaler Orderu Orła Białego.

Życiorys

Syn polskiego dyplomaty. Mieszkał na Wołyniu w latach 1924–1944. W 1940 skazany przez sąd sowiecki na karę śmierci (zamienioną później na 10 lat łagru). Osadzony w więzieniu w Łucku do czerwca 1941, uniknął masowej egzekucji przeprowadzonej przez NKWD. W latach 1942–1944 walczył w AK jako oficer 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty. W 1945 aresztowany ponownie przez władze radzieckie, a następnie przekazany polskim władzom komunistycznym. W więzieniu przebywał do 1948. Po wojnie ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Do chwili przejścia na emeryturę pracował jako radca prawny.

W 1984 po opublikowaniu w czasopiśmie „Nurt” artykułu Jerzego Tomaszewskiego, w którym autor oskarżył Armię Krajową o mordowanie ukraińskich cywilów środowisko kombatanckie żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji AK przystąpiło do zbierania relacji świadków na temat wydarzeń z okresu 1943–1944. Efektem zainicjowanych wtedy prac dokumentacyjnych były publikacje Władysława Siemaszko oraz jego córki Ewy Siemaszko dotyczące zbrodni popełnionych przez ukraińskich nacjonalistów na Polakach na Wołyniu[2].

Jego opracowanie wydane w 1990 r. Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich dokonane na ludności polskiej na Wołyniu 1939–1945 napisane wraz z J. Turowskim zostało krytycznie ocenione przez Andrzeja Leona Sowę[3], krytyczne uwagi do książki „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945” miał również ukraiński historyk Ihor Iljuszyn[4]. Z kolei opracowanie to pozytywnie oceniają polscy historycy – Grzegorz Hryciuk[5] i Grzegorz Motyka[6]. Entuzjastyczną ocenę wystawił mu także Ryszard Szawłowski[7].

Niejednokrotnie osobiście świadczył pomoc na rzecz Polaków zamieszkujących Wołyń, poprzez dostarczanie im niezbędnej pomocy materialnej[8].

Odznaczenia i nagrody

Przypisy

  1. ↑ Who is Who w Polsce. Wydanie II, 2003 r., strona 3861. Wyd. Hübners blaues Who is who. ISBN 3-7290-0040-3
  2. ↑ Musieliśmy pokazać tragedię na Wołyniu, „Nasz Dziennik”, 22–23 listopada 2008 [dostęp 6 sierpnia 2010]
  3. ↑ „Zamieszczony w książce materiał nie został opracowany przez autorów krytycznie, lecz jedynie uporządkowany chronologicznie – stąd wątpliwe są daty, podawana liczba ofiar (raz pisze się o liczbie ofiar, innym razem o liczbie rodzin), a nawet nazwy miejscowości. Nie wykluczone, iż niektóre wydarzenia podawane są dwukrotnie, tyle że z innymi datami. (...) Jeszcze większe zastrzeżenia wzbudzają wątpliwe metodologiczne próby dokonania całościowej oceny liczby ofiar polskich na Wołyniu. Stąd też praca doczekała się ocen krytycznych, tak ze strony polskiej, jak i ukraińskiej.” Andrzej Leon Sowa – „Stosunki polsko-ukraińskie 1939–1945”, Kraków 1998, s. 22–23. Jest to ocena pracy W. Siemaszki i J. Turowskiego Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich dokonane na ludności polskiej na Wołyniu 1939–1945 wydanej w 1990.
  4. ↑ Ihor Iljuszyn – „UPA i AK. Konflikt w Zachodniej Ukrainie (1939–1945)”, Warszawa 2009, ISBN 978-83-928483-0-1, s. 34-37
  5. ↑ „Największą wartość merytoryczną ma imponujące pod względem objętościowym, będące efektem wieloletniej benedyktyńskiej pracy, opracowanie Władysława i Ewy Siemaszków. Przynosi ono najpełniejsze, co nie oznacza, że bezdyskusyjne, zestawienie i dokumentację polskich ofiar.” Grzegorz Hryciuk – Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948, Toruń 2005, ISBN 83-7441-121-X, s.14
  6. ↑ „Książka ta w wersji faktograficznej jest trudna do przecenienia. Autorom, po wykonaniu benedyktyńskiej wprost pracy, udało się zebrać ogromne bogactwo informacji na temat losów Polaków na Wołyniu. Niestety jest ona znacznie słabsza w części analitycznej.” Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942–1960, Warszawa 2006, ISBN 83-7399-163-8, s.26
  7. ↑ „Podsumowując całość: dzieło Siemaszków doskonale dokumentuje całokształt ludobójstwa ukraińskiego na Polakach na Wołyniu w latach II wojny światowej. Stanowi w swej dziedzinie to, co w świecie anglosaskim określa się często jako definitive work – pracę ostateczną w sensie pełnego, dogłębnego i obiektywnego przebadania tematu.” – Ryszard Szawłowski, Przedmowa [w:] Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Warszawa 2000, ISBN 83-87689-34-3, s.21.
  8. ↑ „Biuletyn informacyjny 27 DWAK”, nr 3( 35), Warszawa lipiec-wrzesień 1992, s. 16
  9. ↑ Pamięć i sprawiedliwość, Instytut Pamięci Narodowej, ISSN 1427-7476 (recenzja)
  10. ↑ .Nagroda Mackiewicza 2003
  11. ↑ Nagroda główna w 2002 roku. jozef-mackiewicz.pl. [dostęp 2013-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-01)]. (pol.).
  12. ↑ M.P. z 2007 r. nr 59, poz. 678
  13. ↑ Odznaczenie medalem Pro Memoria. [dostęp 2013-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-31)].
  14. ↑ Nagroda Kustosza Pamięci Narodowej dla dr Ewy Siemaszko i jej ojca Władysława
  15. ↑ Najwyższe odznaczenia dla trzech wybitnych Polaków. prezydent.pl, 2019-05-03. [dostęp 2019-05-03].

Bibliografia

Laureaci Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza

Media użyte na tej stronie

POL Medal Pro Memoria BAR.png
Baretka Medalu "Pro Memoria"