Ludwik Krempa

Ludwik Krempa
Ilustracja
Fotografia nagrobna Ludwika Krempy
generał brygady pilot generał brygady pilot
Data i miejsce urodzenia

22 stycznia 1916
Sanok

Data i miejsce śmierci

3 stycznia 2017
Kraków

Przebieg służby
Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Roundel of Poland (1921–1993).svg Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF roundel.svg RAF

Jednostki

6 pułk lotniczy
66 eskadra obserwacyjna
Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich
dywizjon 304
dywizjon 301

Stanowiska

pilot bombowca, instruktor

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (od 1941, dwukrotnie) Medal Lotniczy Odznaka „Honoris Gratia”
Pogrzeb Ludwika Krempy
Nagrobek Ludwika Krempy i jego rodziców
Mural upamiętniający Ludwika Krempę w Sanoku

Ludwik Krempa (ur. 22 stycznia 1916 w Sanoku, zm. 3 stycznia 2017 w Krakowie) – generał brygady pilot Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Ludwik Krempa urodził się 22 stycznia 1916 w Sanoku[1]. Był synem Wawrzyńca (1871-1921) i Anny z domu Kikta (1878-1955) oraz bratem Romana (ur. 1896)[2]. Jego ojciec zmarł po zakończeniu I wojny światowej wskutek ran odniesionych na froncie, w związku z czym był wychowywany przez matkę. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Sanoku, w Krystynopolu, zaś ten etap edukacji ukończył w Krakowie, gdzie następnie został absolwentem Państwowej Szkoły Przemysłowej im. Stanisława Staszica, w której w 1936 zdał maturę i otrzymał tytuł technika mechanika. W oczekiwaniu na powołanie do odbycia służby wojskowej jego zainteresowanie wzbudziło lotnictwo (za sprawą kolegi Edmunda Lagro[a]), po czym w połowie 1936 trafił do ośrodka w Bezmiechowej Górnej w rodzinnych stronach, gdzie ukończył kurs szybowcowy (zdobył kategorię „A” pilota szybowcowego). W 1937 otrzymał powołanie do odbycia służby wojskowej w Szkole Podchorążych Łączności w Zegrzu, zaś po trzymiesięcznym szkoleniu, z racji posiadania uprawnienia pilota szybowcowego, w styczniu 1938 celem dalszej edukacji przekierowano go do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Tam ukończył okres rekrucki, jako słuchacz zaliczył lotnicze przedmioty teoretyczne, po czym rozpoczął szkolenie praktyczne na lotnisku w Sadkowie – pilotował wówczas samoloty RWD-8, PWS-26 oraz Bartel BM-5. Po ukończeniu kursu pilotażu podstawowego, jako rezerwista otrzymał przydział do 6 pułku lotniczego we Lwowie. Od czerwca 1933 pracował jako kreślarz konstruktor w firmie Zieleniewski i Spółka w Krakowie. W tym czasie, w randze pilota rezerwowego, poprawiał swoje umiejętności lotnicze, wykonując loty na samolotach Potez w 2 pułku lotniczym w Krakowie. Uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z około 1938/1939 został uznany przynależnym do gminy Sanok[1].

21 lipca 1939 powołano go na ćwiczenia dla rezerwistów do eskadry treningowej 6 pułku lotniczego, zaś w związku z realnym zagrożeniem konfliktem w Europie, nie powrócił do cywila – został skierowany do 66 eskadry obserwacyjnej. Po wybuchu II wojny światowej, na początku kampanii wrześniowej pozostawał w eskadrze; 7 września 1939, podczas odwrotu i pobytu na lotnisku Polkowszczyzna nieopodal Nałęczowa, zachorował, po czym przetransportowano go do szpitala w Lublinie, skąd po kilku dniach został zwolniony. Wobec zbliżania się wojsk niemieckich do miasta i niemożności powrotu do macierzystej eskadry, dołączył do rzutu naziemnego 2 pułku lotniczego, w którym służył odtąd jako pilot łącznikowy (wówczas latał na samolotach RWD-8). 17 września 1939 przebywał na lotnisku w Tarnopolu skąd dostrzegł nadciągające wojska sowieckie, przystępujące do ataku na Polskę. Ewakuował się przez Stanisławów do Lwowa, skąd trafił do Krakowa. Pod koniec 1939 opuścił miasto i przybył do rodzinnego Sanoka, gdzie mieszkała jego matka. Wkrótce rozpoczął pracę w kopalni w pobliskiej Grabownicy Starzeńskiej, zaś wiosną 1940 wraz z grupą uciekinierów opuścił okupowaną Polskę przez zieloną granicę. Na Węgrzech został zatrzymany i odesłany z powrotem, lecz druga próba przedostania się na południe zakończyła się powodzeniem. Poprzez Ungwar, Záhony (gdzie mieścił się obóz dla uchodźców z Polski), Budapeszt, Belgrad, Grecję dotarł do Turcji, gdzie z portu w Mersin z grupą rodaków na statku SS Warszawa trafił do Hajfy.

Od 19 sierpnia 1940 służył w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich, po czym jako lotnika przekierowano go do grupy przewidzianej do formowanych Polskich Sił Powietrznych w Anglii. 26 października 1940 znalazł się w polskiej bazie w Blackpool. 20 listopada 1940 rozpoczął długi cykl szkoleń – najpierw przeszedł kurs sprawdzający w 15 EFTS (15 Szkoła Pilotażu Podstawowego) w Carlisle (wówczas wymagano od niego doszkolenia na maszynach brytyjskich oraz doszkolenia w zakresie procedur). W lipcu 1941 rozpoczął praktyczne szkolenie, od sierpnia uczył się w 16 SFTS w Newton. 1 lutego 1942 otrzymał stopień oficerski. W lipcu 1942 przydzielono go do jednostki szkolenia operacyjnego w 18 OTU w Bramcote. 20 października 1942 został przydzielony do 304 dywizjonu bombowego „Ziemi Śląskiej im. Ks. Józefa Poniatowskiego”, gdzie stworzono załogę z jego udziałem, po czym pierwszy lot odbył 28 października. Wykonywał loty bojowe na maszynach Vickers Wellington – patrole nad morzem celem wykrywania i niszczenia wrogich okrętów, w tym niemieckich okrętów podwodnych (do jego zadań należało patrolowanie, fotografowanie, bombardowanie); ponadto uczestniczył w bombardowaniu portu w Bordeaux. Do lutego 1943 odbył 16 lotów bojowych. W maju 1943 został skierowany na kurs doszkalający dla oficerów w bazie RAF w Cosford, od lipca 1943 odbywał kurs zgrywania załóg w 6 OTU w Silloth, po czym jako nowo promowany oficer 10 września wrócił do dywizjonu 304 jako dowódca załogi w składzie: por. naw. Stefan Sawicki, plut. rtg. Wacław Szerszun, st. sierż. strz. Mikołaj Pawluczuk, sierż. strz. Jan Gumiński, sierż. M. Piotrowski, sierż. J. Zientek. Wraz z załogą odbył kolejne 34 loty i zadania bojowe, głównie nad Oceanem Atlantyckim i Zatoką Biskajską. W czasie jednego z patroli udało im się wykryć trzy okręty nieprzyjaciela, podając o nich dokładne informacje. Po odbyciu łącznie 50 lotów (ostatni z tury 21/22 czerwca 1944) skierowano go na kurs dla instruktorów w szkole pilotażu 16 SFTS, a po jego ukończeniu od 22 czerwca 1944 szkolił pilotów jako instruktor na samolotach Oxford.

Po zakończeniu wojny, trafił ponownie do dywizjonu 304, który stał się wówczas jednostką transportową. 24 stycznia 1946 został przeniesiony do 301 dywizjonu transportowego Ziemi Pomorskiej-Obrońców Warszawy (w czasie służby odbywał loty na samolotach Halifax do Włoch i Grecji), w którym służył do rozformowania tej jednostki w grudniu 1946. Po zakończeniu służby pozostał w Wielkiej Brytanii. Po zakończeniu służby postanowił pozostać na emigracji. Wstąpił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, w jego ramach od 10 stycznia 1947 służył w bazie w East Wretham. Został zdemobilizowany w styczniu 1949.

W ramach kursów dla polskich żołnierzy ukończył kurs kreślarski. Rozpoczął pracę w firmie „Sentinel” w Shrewsbury jako kreślarz i projektant przy produkcji silników do autobusów, po pięciu latach trafił do firmy „Stone Platt Company” w Crawley, w której był zatrudniony jako projektant pomp głębinowych i systemów zasilania awaryjnego przez ponad 25 lat – aż do przejścia na emeryturę w 1981.

W 1988 powrócił do Polski i wraz z żoną zamieszkał w Krakowie. W czerwcu 2003 wstąpił do Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa, uzyskując status członka zwyczajnego. Od czerwca 2013 był Honorowym Członkiem Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP Oddziału Krakowskiego[3]. Został członkiem Stowarzyszenia Lotników Polski Południowej, 27 listopada 2013 wybrany honorowym wiceprezesem ds. weteranów[4]; w stowarzyszeniu został także członkiem kapituły „Honoris”. Mimo sędziwego wieku podjął aktywne uczestnictwo w uroczystościach patriotycznych i spotkaniach kombatanckich[5][6][7]. Został członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari[8]. Był jednym z ostatnich żyjących polskich lotników z czasów II wojny światowej, odznaczonych Orderem Virtuti Militari.

W 2013 powstał film poświęcony Ludwikowi Krempie pt. Wspomnień czar autorstwa Edwarda Wyroby[9]. W styczniu 2014 w 8 Bazie Lotnictwa Transportowego w Balicach została zorganizowana uroczystość w jubileusz 98. urodzin Ludwika Krempy[10][11][12]. W styczniu 2016 Ludwik Krempa obchodził jubileusz 100. urodzin[13]. Postanowieniem Prezydenta RP Andrzeja Dudy z 28 września 2016 na wniosek Ministra Obrony Narodowej Antoniego Macierewicza został mianowany na stopień generała brygady[14]. Awans generalski został wręczony Ludwikowi Krempie osobiście przez Prezydenta 25 listopada 2016 w Krakowie[15][16].

Ludwik Krempa zmarł 3 stycznia 2017 w Krakowie[17][18]. Został pochowany w grobowcu swoich rodziców na Cmentarzu Centralnym w Sanoku 9 stycznia 2017[19][20][21][22].

We wrześniu 2018 powstał mural, wykonany na ścianie budynku mieszkalnego przy ul. Jana Heweliusza 3 w Sanoku, przedstawiający Ludwika Krempę i samolot Wellington; autorami obrazu są Arkadiusz Andrejkow i Marek Szatkowski, a inicjatorem przedsięwzięcia Robert Bańkosz[23].

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. Edmund Lagro został później także pilotem Dywizjonu 304 i 1586 Eskadry do Działań Specjalnych.
  2. We wniosku mjr Jerzy Kranc podał: „Na każdym kroku odznaczał się nadzwyczajną zaciętością i dążnością do wykonywania zadań nawet za najwyższą cenę. Zasługuje w zupełności na odznaczenie Krzyżem Virtuti Militari”.
  3. Przyznany przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz środowisk kombatanckich, za pielęgnowanie pamięci o najnowszej historii Polski.

Przypisy

  1. a b Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 255 (poz. 443).
  2. Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 230 (poz. 94).
  3. Nowi Członkowie przyjęci na czerwcowym spotkaniu Oddziału Krakowskiego. kosslwrp.ucoz.pl, 5 czerwca 2013. [dostęp 2014-02-04].
  4. Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP Oddziału Krakowskiego. slpp.pl. [dostęp 2014-02-04].
  5. Wystawa Odznaczeń Państwowych i Kombatanckich. patriotycznykrakow.pl, 26 maja 2012. [dostęp 2014-02-04].
  6. Zlot Kawalerów Orderu Virtuti Militari w Racławicach. kksl.p40.pl, 13 maja 2012. [dostęp 2014-02-04].
  7. Spotkanie kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari. wszwkrakow.wp.mil.pl, 28 maja 2012. [dostęp 2014-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2014)].
  8. Członkowie zwyczajni Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari (2001-2014). klubvm.org.pl. [dostęp 2017-01-13].
  9. Płk Ludwik Krempa ma 98 lat. kksl.p40.pl/, 22 stycznia 2014. [dostęp 2014-02-04].
  10. Aktualności stycznia 2014, 22.01.. sslw.poznan.pl, 22 stycznia 2014. [dostęp 2014-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (31 maja 2014)].
  11. Kolejne urodziny - naszego najstarszego Seniora !. kosslwrp.ucoz.pl, 22 stycznia 2014. [dostęp 2014-02-04].
  12. Sto lat, panie pułkowniku!. epkrspotters.pl, 29 stycznia 2014. [dostęp 2014-02-04].
  13. 100. urodziny płk. pil. Ludwika Krempy. dzieje.pl, 2016-01-25. [dostęp 2017-01-03].
  14. M.P. z 2014 r. poz. 1094
  15. Prezydent wręczył awans generalski weteranowi II wojny światowej. prezydent.pl, 2016-11-25. [dostęp 2016-11-25].
  16. Awans generalski dla weterana. mon.gov.pl, 2016-11-25. [dostęp 2017-01-10].
  17. Leszek Mańkowski: Gen.bryg. w st. spocz. pil. Ludwik Krempa VM nie żyje…. kksl.p40.pl, 2017-01-03. [dostęp 2017-01-03].
  18. Michał Kurek: Zmarł gen. pilot Ludwik Krempa, nestor polskich sił powietrznych. wiadomosci.wp.pl, 4 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-04)].
  19. Pogrzeb gen. Ludwika Krempy – nestora polskich sił powietrznych. dzieje.pl, 2017-01-09. [dostęp 2017-01-10].
  20. Pogrzeb gen. Ludwika Krempy – nestora polskich sił powietrznych. pap.pl, 2017-01-09. [dostęp 2017-01-10].
  21. Pożegnanie generała Ludwika Krempa, lotnika dywizjonów bombowych. rzeszow.tvp.pl, 2017-01-09. [dostęp 2017-01-10].
  22. Pogrzeb śp. gen. L. Krempy. mon.gov.pl, 2017-01-09. [dostęp 2017-01-10].
  23. Bohater patrzy z sanockiego muralu! Kolejna świetna realizacja naszych artystów. esanok.pl, 2018-09-07. [dostęp 2018-09-15].
  24. Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari. polishairforce.pl. [dostęp 2014-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 września 2015)].
  25. Lista nazwisk osób odznaczonych Orderem Virtuti Militari. stankiewicze.com. [dostęp 2014-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 grudnia 2017)].
  26. Odznaczenia z okazji Narodowego Święta Niepodległości. prezydent.pl, 2015-11-11. [dostęp 2015-11-11].
  27. M.P. z 2016 r. poz. 21 – pkt 12.
  28. Płk pilot Ludwik Krempa - Nestor Lotnictwa Polskiego , lotnik z 304. Dywizjonu „Ziemi Śląskiej” skoczył 98 lat. 3sltr.wp.mil.pl, 2014-01-23. [dostęp 2016-01-24].
  29. Zarządzenie Nr 114/2015 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 21.01.2015 r. w sprawie nadania odznaki Honoris Gratia panu Ludwikowi Krempie.. bip.krakow.pl, 2015-01-21. [dostęp 2016-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-30)].
  30. Pułkownik pilot Ludwik Krempa uhonorowany medalem Cyrku Skalskiego. poland.us, 20 października 2013. [dostęp 2014-02-04].
  31. Medal dla płk. Ludwika Krępy. muzeum-ak.pl, 19 października 2013. [dostęp 2014-02-04].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

[Kategoria:Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej]

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Poland badge.jpg
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
POL Krzyż Walecznych (1941) 2r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1941) nadany dwukrotnie.
Funeral of Ludwik Krempa (2017-01-09)f.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pogrzeb gen. bryg. pil. Ludwika Krempy na Cmentarzu Centralnym w Sanoku 9 stycznia 2017.
Naramiennik General Brygady lotn.svg
Naramiennik "Generała brygady" Sił Powietrznych RP (OF-7).
Tomb of Krempa family at Central Cemetery in Sanok (2017)c Ludwik Krempa.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nagrobek gen. bryg. pil. Ludwika Krempy i jego rodziców Wawrzyńca i Anny na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.
POL Odznaka Honoris Gratia BAR.svg
Baretka: Odznaka "Honoris Gratia" – Kraków, Polska.
PilotPolowy.jpg
Autor: Pablo000, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polowa Odznaka Pilota 1928.
RAF roundel.svg
Royal Air Force Roundel
POL Medal Lotniczy BAR.svg
Baretka Medalu Lotniczego (za Wojnę 1939-45).
Memorial mural to Ludwik Krempa at 3 Heweliusza Street in Sanok (2018).jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mural przedstawiający Ludwika Krempę i samolot Wellington, wykonany na ścianie budynku mieszkalnego przy ul. Jana Heweliusza 3 w Sanoku. Autorzy obrazu: Arkadiusz Andrejkow i Marek Szatkowski.
Tomb of Krempa family at Central Cemetery in Sanok (2017)b.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nagrobek gen. bryg. pil. Ludwika Krempy i jego rodziców Wawrzyńca i Anny na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.