Martti Ahtisaari
.jpg) (c) Johannes Jansson/norden.org, CC BY 2.5 dk | |
| Data i miejsce urodzenia | 23 czerwca 1937 |
|---|---|
| Prezydent Republiki Finlandii | |
| Okres | od 1 marca 1994 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 | |
| Odznaczenia | |
  | |
Martti Oiva Kalevi Ahtisaari (ur. 23 czerwca 1937 w Viipuri[1]) – fiński polityk i dyplomata, zastępca sekretarza generalnego ONZ, w latach 1994–2000 prezydent Finlandii. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 2008.
Życiorys
W 1959 ukończył studia na Uniwersytecie w Oulu. W 1965 dołączył do fińskiego ministerstwa spraw zagranicznych, a w 1972 wstąpił do Fińskiej Partii Socjaldemokratycznej.
W latach 1973–1976 był ambasadorem Finlandii w Tanzanii, Zambii, Somalii i Mozambiku. Od 1977 pełnił funkcję komisarza Organizacji Narodów Zjednoczonych i następnie specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego ONZ ds. Namibii. Z ramienia ONZ był odpowiedzialny za przygotowanie pierwszych wolnych wyborów w Namibii[2]. Reprezentował Finlandię w Afrykańskim Banku Rozwoju, Azjatyckim Banku Rozwoju i Międzynarodowym Funduszu Rozwoju Rolnictwa. Kierował radą dyrektorów fińskiego funduszu wsparcia industrializacji krajów rozwijających się. W latach 1987–1991 zajmował stanowisko zastępcy sekretarza generalnego ONZ. Pozostał następnie w strukturach tej organizacji na stanowisku doradcy.
Wystartował jako kandydat socjaldemokratów w wyborach prezydenckich w 1994. Zwyciężył w drugiej turze głosowania, pokonując Elisabeth Rehn wynikiem 53,9% głosów[3]. Sześcioletnią kadencję zakończył 1 marca 2000, nie ubiegał się o reelekcję.
Po odejściu z urzędu powrócił do dyplomacji. W latach 2000–2004 był przewodniczącym Międzynarodowej Grupy Kryzysowej (ICG) w Brukseli. Wszedł w skład rady dyrektorów think tanku IDEA. Zajmował się kwestiami dotyczącymi Kosowa, w tym w 2005 powołany na specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego ONZ.
Odznaczenia i wyróżnienia
W 2008 został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla, którą przyznano za działania w celu rozwiązania konfliktów międzynarodowych na kilku kontynentach (w szczególności w Namibii, Kosowie i prowincji Aceh)[4].
Odznaczony m.in. duńskim Orderem Słonia[5], polskim Orderem Orła Białego[6] oraz ukraińskim Orderem Księcia Jarosława Mądrego I klasy[7].
Przypisy
- ↑ Elizabeth Sleeman: Who's who in international affairs 2003. Wyd. 3. Londyn: Europa Publications, 2002. ISBN 1-85743-156-1. OCLC 50526266. (ang.).
- ↑ The Order of the Companions of OR Tambo in Gold. thepresidency.gov.za. [dostęp 2016-09-20]. (ang.).
- ↑ Presidentinvaalit 1919–2000. tpk.fi. [dostęp 2015-12-09]. (fiń.).
- ↑ The Nobel Peace Prize 2008: Martti Ahtisaari. nobelprize.org. [dostęp 2016-09-20]. (ang.).
- ↑ Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2016-09-20]. (duń.).
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 38, poz. 378
- ↑ „ОРДЕН ПОДАНО, ВАША ВИСОКОПОВАЖНОСТЕ!” Практика вживання посадових титулів очільників іноземних держав у нагородній практиці сучасної України. vgo-kraina.org. [dostęp 2021-08-25]. (ukr.).
Bibliografia
- Martti Ahtisaari. clubmadrid.org. [dostęp 2016-09-20]. (ang.).
|
Media użyte na tej stronie
Ribbon bar of Order of Prince Yaroslav the Wise
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).
(c) Johannes Jansson/norden.org, CC BY 2.5 dk
Martti Ahtisaari, tidigare president Finland och mottagare av Nobels fredrspris.
Martti Ahtisaari's signature
Ribbon bar of Order of Prince Yaroslav the Wise
Autor: Portunes, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Danish Order of the Elephant
Swallow-tailed state flag for the president of the Republic of Finland