Martti Ahtisaari
.jpg) (c) Johannes Jansson/norden.org, CC BY 2.5 dk | |
| Data i miejsce urodzenia | 23 czerwca 1937 |
|---|---|
| Prezydent Republiki Finlandii | |
| Okres | od 1 marca 1994 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 | |
| Odznaczenia | |
  | |
Martti Oiva Kalevi Ahtisaari (ur. 23 czerwca 1937 w Viipuri[1]) – fiński polityk i dyplomata, zastępca sekretarza generalnego ONZ, w latach 1994–2000 prezydent Finlandii. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 2008.
Życiorys
W 1959 ukończył studia na Uniwersytecie w Oulu. W 1965 dołączył do fińskiego ministerstwa spraw zagranicznych, a w 1972 wstąpił do Fińskiej Partii Socjaldemokratycznej.
W latach 1973–1976 był ambasadorem Finlandii w Tanzanii, Zambii, Somalii i Mozambiku. Od 1977 pełnił funkcję komisarza Organizacji Narodów Zjednoczonych i następnie specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego ONZ ds. Namibii. Z ramienia ONZ był odpowiedzialny za przygotowanie pierwszych wolnych wyborów w Namibii[2]. Reprezentował Finlandię w Afrykańskim Banku Rozwoju, Azjatyckim Banku Rozwoju i Międzynarodowym Funduszu Rozwoju Rolnictwa. Kierował radą dyrektorów fińskiego funduszu wsparcia industrializacji krajów rozwijających się. W latach 1987–1991 zajmował stanowisko zastępcy sekretarza generalnego ONZ. Pozostał następnie w strukturach tej organizacji na stanowisku doradcy.
Wystartował jako kandydat socjaldemokratów w wyborach prezydenckich w 1994. Zwyciężył w drugiej turze głosowania, pokonując Elisabeth Rehn wynikiem 53,9% głosów[3]. Sześcioletnią kadencję zakończył 1 marca 2000, nie ubiegał się o reelekcję.
Po odejściu z urzędu powrócił do dyplomacji. W latach 2000–2004 był przewodniczącym Międzynarodowej Grupy Kryzysowej (ICG) w Brukseli. Wszedł w skład rady dyrektorów think tanku IDEA. Zajmował się kwestiami dotyczącymi Kosowa, w tym w 2005 powołany na specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego ONZ.
Odznaczenia i wyróżnienia
W 2008 został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla, którą przyznano za działania w celu rozwiązania konfliktów międzynarodowych na kilku kontynentach (w szczególności w Namibii, Kosowie i prowincji Aceh)[4].
Odznaczony m.in. duńskim Orderem Słonia[5], polskim Orderem Orła Białego[6] oraz ukraińskim Orderem Księcia Jarosława Mądrego I klasy[7].
Przypisy
- ↑ Elizabeth Sleeman: Who's who in international affairs 2003. Wyd. 3. Londyn: Europa Publications, 2002. ISBN 1-85743-156-1. OCLC 50526266. (ang.).
- ↑ The Order of the Companions of OR Tambo in Gold. thepresidency.gov.za. [dostęp 2016-09-20]. (ang.).
- ↑ Presidentinvaalit 1919–2000. tpk.fi. [dostęp 2015-12-09]. (fiń.).
- ↑ The Nobel Peace Prize 2008: Martti Ahtisaari. nobelprize.org. [dostęp 2016-09-20]. (ang.).
- ↑ Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2016-09-20]. (duń.).
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 38, poz. 378
- ↑ „ОРДЕН ПОДАНО, ВАША ВИСОКОПОВАЖНОСТЕ!” Практика вживання посадових титулів очільників іноземних держав у нагородній практиці сучасної України. vgo-kraina.org. [dostęp 2021-08-25]. (ukr.).
Bibliografia
- Martti Ahtisaari. clubmadrid.org. [dostęp 2016-09-20]. (ang.).
|
Media użyte na tej stronie
(c) Johannes Jansson/norden.org, CC BY 2.5 dk
Martti Ahtisaari, tidigare president Finland och mottagare av Nobels fredrspris.
Ribbon bar of Order of Prince Yaroslav the Wise
Martti Ahtisaari's signature
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).
Autor: Portunes, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Danish Order of the Elephant
Swallow-tailed state flag for the president of the Republic of Finland