Azotowodór

Azotowodór
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) azydek wodoru Inne nazwy i oznaczenia kwas azotowodorowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	HN3
Masa molowa	43,03 g/mol
Wygląd	bezbarwna ciecz
Identyfikacja
Numer CAS	7782-79-8
PubChem	24530
InChI InChI=1S/HN3/c1-3-2/h1H InChIKey JUINSXZKUKVTMD-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie rozpuszczalny[2] Temperatura topnienia −80 °C[2] Temperatura wrzenia 35,7 °C[2] Kwasowość (pKa) 4,6[1]
Budowa Moment dipolowy 1,70 ± 0,09 D[3]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji według kryteriów GHS są niedostępne. Dawka śmiertelna LD50 33 mg/kg (szczur, doustnie)
Podobne związki
Inne aniony	chlorowodór
Pochodne azydki	azydek sodu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Azotowodór zwany też kwasem azotowodorowym – nieorganiczny związek chemiczny o wzorze HN
3, bezbarwna, łatwo parująca, toksyczna ciecz, silnie wybuchowa. Gazowy azotowodór także wykazuje działanie wybuchowe.

Azotowodór został po raz pierwszy otrzymany przez T. Curtiusa w 1890 r., obecnie wolny kwas azotowodorowy otrzymuje się z jego soli, najczęściej poddając azydek sodu działaniu rozcieńczonego roztworu kwasu siarkowego i oddestylowując lotny HN
3, bądź poprzez reakcję amoniaku z podtlenkiem azotu:

H
2SO
4 + 2NaN
3 → 2HN
3 + Na
2SO
4

N
2O + NH
3 → HN
3 + H
2O

Azotowodór reaguje z metalami tworząc odpowiednie sole azydki o działaniu detonującym. Najpopularniejszy azydek ołowiu, używa się do produkcji spłonek pobudzających materiały wybuchowe.

Właściwości biologiczne

Toksyczność HN
3 jest porównywalna z toksycznością cyjanowodoru. Zawartość w powietrzu na poziomie 0,0005–0,007 mg/l powoduje wystąpienie objawów zatrucia. Objawami zatrucia są mdłości, ból głowy, wymioty, głębokie obniżenie ciśnienia, demielinizacja włókien nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym oraz uszkodzenie jąder i wątroby.

Zastosowanie

Wolny kwas azotowodorowy używa się do syntezy tetrazoli i ich pochodnych.

Przypisy

Bibliografia

• CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 95, Boca Raton: CRC Press, 2014, ISBN 978-1-4822-0867-2  (ang.).