Sonet 101 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 101 na język polski z 1913 przez ks. Marię Sułkowską[1][2].

O truant Muse what shall be thy amends
For thy neglect of truth in beauty dyed?
Both truth and beauty on my love depends;
So dost thou too, and therein dignified.
Make answer Muse: wilt thou not haply say,
'Truth needs no colour, with his colour fixed;
Beauty no pencil, beauty's truth to lay;
But best is best, if never intermixed'?
Because he needs no praise, wilt thou be dumb?
Excuse not silence so, for't lies in thee
To make him much outlive a gilded tomb
And to be praised of ages yet to be.
Then do thy office, Muse; I teach thee how
To make him seem, long hence, as he shows now.

William Shakespeare

Jak uniewinnisz, ty Muzo leniwa,
Żeś prawdę pięknem ozdabiać przestała?
Prawda i piękno w mym lubym spoczywa
Tak, jak i w tobie, i w tem jest twa chwała.
Odpowiedz, Muzo; zechcesz twierdzić może:
„Prawdzie nie trzeba ozdób, jest ozdobą
Sama, a piękno w własnym lśni kolorze,
Jedno i drugie niech zostaną sobą“?
Nie trza mu pochwał, więc milczysz? Milczenia
Nie uniewinniaj w ten sposób, wiesz przecie,
Że nie grobowiec złoty, lecz twe pienia
Długie mu wieki każą żyć na świecie,
Do dzieła zatem, niech do potomności
Przejdzie w tym kształcie, w jakim dziś tu gości!.

tłum. Jan Kasprowicz

Sonet 101 (OH truant Muſe what ſhalbe thy amends[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[3].

Sonety 100–103 mają wspólną tematykę, którą są wariacje poetyckie na temat milczenia, które zmierzają do jego wyjaśnienia oraz usprawiedliwienia[4].

Treść

W sonecie tym, podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[5][6], rozmawia z Muzą, która go opuściła, wyrzucając jej lenistwo i wzgardę dla piękna. Wyobraża sobie dalej, że Muza mu odpowiada, że piękno i młodość nie wymagają żadnych pochwał i zbędnych ozdobników. Wzywa ją jednak, aby dała nieśmiertelność urodzie ukochanego. W ostatnich wersach postanawia ją nauczyć, jak się powinno to czynić[4][7].

Polskie przekłady

1913Daj, muzo błędna, zadośćuczynienieMaria Sułkowska[8]
1922Jak uniewinnisz, ty Muzo leniwaJan Kasprowicz[9]
1948Gnuśna muzo, i czymże spłacisz zaległościWładysław Tarnawski[10]
1964Przecz się ociągasz, Muzo ma, leniwieJarosław Rymkiewicz[11]
1968Czemuś ty na wagarach, Muzo moja płochaMarian Hemar[12]
1979Muzo leniwa, jak wzgardę opłaciszMaciej Słomczyński[13]
2011Leniwa Muzo, jaką dasz rekompensatęStanisław Barańczak[5]
2015Muzo próżniacza, jak chcesz wynagrodzićRyszard Długołęcki[14]

Uwagi

  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.

Przypisy

  1. ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  4. ↑ a b Shakespeare's Sonnets – Sonnet CI (ang.). Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2016-07-03].
  5. ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  6. ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  7. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 41.
  8. ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
  9. ↑ Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
  10. ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2016-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
  11. ↑ Jerzy S. Sito: William Shakespeare Sonety wybrał i opracował Jerzy S. Sito, wstępem poprzedził Jan Kott. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964.
  12. ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
  13. ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom. 18 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  14. ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.

Linki zewnętrzne

Sonety Williama Shakespeare’a

Sonnets1609titlepage.jpg

Media użyte na tej stronie

Sonnets1609titlepage.jpg
Title page of Shakespeare's Sonnets (1609)
Sonety Shakespeare'a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV Maria Sułkowska (MUS) page 114 sonet 100 cropped image.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Sonety Shakespeare'a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV tłumaczenie Maria Sułkowska (MUS) sonet 100 (strona 114)