Abdullah Gül

Abdullah Gül

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Data i miejsce urodzenia	29 października 1950 Kayseri
Prezydent Turcji
Okres	od 28 sierpnia 2007 do 28 sierpnia 2014
Przynależność polityczna	Partia Sprawiedliwości i Rozwoju
Poprzednik	Ahmet Necdet Sezer
Następca	Recep Tayyip Erdoğan
Minister spraw zagranicznych Turcji
Okres	od 14 marca 2003 do 28 sierpnia 2007
Przynależność polityczna	Partia Sprawiedliwości i Rozwoju
Poprzednik	Yaşar Yakış
Następca	Ali Babacan
Premier Turcji
Okres	od 18 listopada 2002 do 14 marca 2003
Przynależność polityczna	Partia Sprawiedliwości i Rozwoju
Poprzednik	Bülent Ecevit
Następca	Recep Tayyip Erdoğan
Odznaczenia

(c) Casa Rosada (

Argentina Presidency of the Nation

), CC BY-SA 2.0

Abdullah Gül i Cristina Fernández de Kirchner (2010)

Abdullah Gül z Bronisławem Komorowskim podczas wizyty w Polsce (2011)

Abdullah Gül i prezydent Meksyku Enrique Peña Nieto (2013)

Abdullah Gül (wym. [abduɫˈɫah ˈɟyl]; ur. 29 października 1950 w Kayseri) – turecki polityk, prezydent Turcji w latach 2007–2014, wicepremier i minister spraw zagranicznych w latach 2003–2007 oraz premier w latach 2002–2003.

Życiorys

Młodość i edukacja

Urodził się w Kayseri w narodowe święto tureckie. Wychowywał się w konserwatywnej rodzinie, jego ojciec był mechanikiem. Studiował ekonomię na Uniwersytecie Stambulskim, potem przez dwa lata studiował także w Londynie oraz w Exeter.

Po studiach rozpoczął karierę akademicką, m.in. współpracował przy zakładaniu Wydziału Inżynierii Przemysłowej na Uniwersytecie Sakarya w Adapazarı, na którym wykładał zarządzanie. W latach 1983-1991 pracował w Islamskim Banku Rozwoju.

Początki kariery politycznej

Pierwsze doświadczenia polityczne zdobył już podczas studiów, kiedy to był członkiem Narodowego Stowarzyszenia Tureckich Studentów.

W 1991 został po raz pierwszy wybrany do parlamentu z ramienia Partii Dobrobytu (Refah Partisi). Od 1991 do 1995 Gül był członkiem Komisji Planowania i Budżetu parlamentu tureckiego. W 1995 uzyskał reelekcję. Do 2001 roku zasiadał w Komisji Spraw Zagranicznych. Od 1996 do 1997 był rzecznikiem prasowym rządu.

W 1999 został po raz trzeci wybrany do parlamentu, tym razem z ramienia Partii Cnoty (Fazilet Partisi). 14 maja 2000 niewielką ilością głosów przegrał walkę o przewodnictwo w partii. Odsunął się więc od partyjnego establishmentu i skierował w stronę formującego się, nowego ruchu, na bazie którego w sierpniu 2001 utworzono nową konserwatywną Partię Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP, Adalet ve Kalkinma Partisi). Został jej wiceprzewodniczącym.

Premier i szef dyplomacji

W wyniku wyborów z 3 listopada 2002 Gül ponownie zasiadł w parlamencie, tym razem z ramienia Partii Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP). 18 listopada 2002 został wybrany przez AKP na stanowisko przejściowego premiera ponieważ szef partii, Recep Tayyip Erdoğan nie mógł objąć urzędu z powodu ciążącego na nim zakazu sprawowania funkcji publicznych. Po zmianie przepisów prawa, dokonanych przez AKP, Erdogan dostał się do parlamentu w wyniku wyborów uzupełniających i 14 marca 2003 zastąpił Güla na stanowisku premiera. Gül został w zamian mianowany wicepremierem oraz ministrem spraw zagranicznych.

W czasie jego rządów jako szefa dyplomacji, w Turcji doszło do ataków terrorystycznych, m.in. w Stambule i Kuşadasi. Gül zapowiedział wzmocnienie środków bezpieczeństwa. Prowadził również rozmowy z Unią Europejską na temat otwarcia negocjacji akcesyjnych. Próbował również umocnić stosunki z Syrią i relacje z państwami Kaukazu. W lutym 2007 złożył wizytę w Stanach Zjednoczonych, gdzie spotkał się z prezydentem George’em W. Bushem oraz Condoleezzą Rice.

Prezydentura

24 kwietnia premier Erdogan ogłosił Abdullaha Güla kandydatem Partii Sprawiedliwości i Rozwoju w wyborach prezydenckich w 2007^[1]. Wyboru prezydenta wedle konstytucji miało dokonać Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji (parlament), większością 2/3 głosów (367 na 550) w dwóch pierwszych turach głosowania lub zwykłą większością w trzeciej turze.

Dwie pierwsze tury głosowania 27 kwietnia i 6 maja 2007 zostały zbojkotowane przez opozycję, z powodu czego zabrakło wymaganego kworum^[2]. Opozycja zapowiedziała bojkot także trzeciego głosowania. W takiej sytuacji, 6 maja 2007 Abdullah Gül wycofał swoją kandydaturę, a trzy dni później Sąd Najwyższy zarządził odroczenie wyborów z powodu braku kandydatów.

Partia Sprawiedliwości i Rozwoju doprowadziła do rozpisania na dzień 22 lipca 2007 wcześniejszych wyborów parlamentarnych, w których zdobyła 341 mandatów w 550-osobowym parlamencie^[3]. 13 sierpnia 2007 Abdullah Gül został ponownie nominowany kandydatem AKP do stanowiska prezydenta^[4]. W dwóch pierwszych turach głosowania 20 i 24 sierpnia Gül nie uzyskał wymaganych 2/3 głosów poparcia. W trzeciej turze 28 sierpnia 2007, w której wymagana była zwykła większość głosów, zdobył 339 na 448 głosów i został wybrany nowym prezydentem Turcji. Tego samego dnia został zaprzysiężony na stanowisku^[5].

We wrześniu 2008 Gül jako pierwszy w historii turecki szef państwa udał się z oficjalną wizytą do Armenii, wzbudzając tym wiele kontrowersji w kraju^[6].

Nagrody

Odznaczenia

• Medal Honoru Republiki Tureckiej (2014)
• Order Łaźni (Wielka Brytania, 2008)
• Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (Portugalia, 2009)
• Krzyż Wielki z Łańcuchem i Złotopromienną Gwiazdą Orderu Zasługi (Węgry, 2011)
• Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia, 2012)
• Order Królewski Serafinów (Szwecja, 2013)^[7]
• Order Domowy Nassauski Lwa Złotego (Luksemburg, 2013)^[8]
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (2009)^[9][10]
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia, 2013)^[11]
• Łańcuch Orderu Króla Abdulaziza Al Sauda (Arabia Saudyjska, 2007)
• Order Pakistanu (2010)
• Order Heydəra Əliyeva (Azerbejdżan, 2013)^[12]
• Order Prezydenckiej Gwiazdy (Turkmenistan, 2014)^[13]
• Order Zasługi (Kamerun)
• Order Męstwa (Kamerun, 2010)
• Order Niepodległości (Katar, 2009)^[14]
• Order Mubaraka Wielkiego (Kuwejt, 2009)
• Order Danaker (Kirgistan, 2014)^[15]
• Order Zwycięstwa Świętego Jerzego (Gruzja, 2013)
• Order Złotego Orła (Kazachstan, 2012)
• Medal 10-lecia Astany (Kazachstan, 2008)^[16]
• Medal 25-lecia Niepodległości Republiki Kazachstanu (2017)^[17]

Wyróżnienia

• Tytuł doktora honoris causa Chrześcijańskiego Uniwersytetu Dimitrie Cantemira w Bukareszcie (3 marca 2008)^[18].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona prezydenta Turcji.. cankaya.gov.tr. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-07)].
• Strona Abdullaha Güla. abdullahgul.gen.tr. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-02)].

Prezydenci Turcji

Mustafa Kemal Atatürk (1923–1938) Abdülhalik Renda (p.o., 1938) İsmet İnönü (1938–1950) Celâl Bayar (1950–1960) Cemal Gürsel (1960–1961)[A] Cemal Gürsel (1961–1966) İbrahim Şevki Atasagun (p.o., 1966) Cevdet Sunay (1966–1973) Tekin Arıburun (p.o., 1973) Fahri Korutürk (1973–1980) İhsan Sabri Çağlayangil (p.o., 1980) Kenan Evren (1980–1982)[B] Kenan Evren (1982–1989) Turgut Özal (1989–1993) Hüsamettin Cindoruk (p.o., 1993) Süleyman Demirel (1993–2000) Ahmet Necdet Sezer (2000–2007) Abdullah Gül (2007–2014) Recep Tayyip Erdoğan (od 2014)

1. ↑ Głowa państwa jako Przewodniczący Komitetu Jedności Narodowej
2. ↑ Głowa państwa jako Przewodniczący Rady Bezpieczeństwa Narodowego