Cérès (1938)

Cérès (Q190)
Ilustracja
Jednostka siostrzana „Cérès” – „Junon”
Klasa

okręt podwodny

Typ

Minerve

Projekt

T2

Historia
Stocznia

Ateliers et Chantiers de la Seine-Maritime,
Le Trait

Położenie stępki

8 sierpnia 1936

Wodowanie

9 grudnia 1938

 Marine nationale
Wejście do służby

1939

Zatopiony

samozatopiony 9 listopada 1942

Los okrętu

złomowany

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


662 tony
856 t

Długość

68,1 m

Szerokość

5,62 m

Zanurzenie

4,03 m

Zanurzenie testowe

80 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1800 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1230 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


14,5 węzła
9 w.

Zasięg

powierzchnia: 4000 Mm przy 10 w.
zanurzenie: 85 Mm przy 5 w.

Sensory
hydrofony
Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm (2 x I)
9 torped
Wyrzutnie torpedowe

6 × 550 mm
3 × 400 mm

Załoga

42

Cérès (Q190) – francuski dwukadłubowy okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z sześciu zbudowanych jednostek typu Minerve. Okręt został zwodowany 9 grudnia 1938 roku w stoczni Ateliers et Chantiers de la Seine-Maritime w Le Trait, a w skład Marine nationale wszedł w 1939 roku. Jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym i Atlantyku, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. Po lądowaniu Aliantów w Afryce Północnej, 9 listopada 1942 roku okręt został samozatopiony w Oranie. Podniesiony, nigdy nie został wyremontowany i w lutym 1946 roku został sprzedany na złom.

Projekt i budowa

„Cérès” zamówiona została w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z 1936 roku[1][2]. Oficjalny, sygnowany przez marynarkę projekt (o oznaczeniu T2), stworzony przez inż. Jeana-Jacquesa Roqueberta, stanowił ulepszenie 600-tonowych typów Sirène, Ariane i Circé, uwzględniając też doświadczenia stoczni prywatnych przy budowie okrętów typów Argonaute, Diane i Orion[3][4]. Usunięto większość wad poprzedników: okręty charakteryzowały się wysoką manewrowością i krótkim czasem zanurzenia; poprawiono też warunki bytowe załóg[3]. Na jednostkach powiększono też liczbę wyrzutni torped do dziewięciu, jednak bez możliwości zabierania torped zapasowych[4].

„Cérès” zbudowana została w stoczni Ateliers et Chantiers de la Seine-Maritime w Le Trait (numer stoczniowy 85)[4][5]. Stępkę okrętu położono 8 sierpnia 1936 roku[6][a], a zwodowany został 9 grudnia 1938 roku[3][4][b].

Dane taktyczno-techniczne

„Cérès” była średniej wielkości dwukadłubowym okrętem podwodnym[3]. Długość między pionami wynosiła 68,1 metra, szerokość 5,62 metra i zanurzenie 4,03 metra[4][5][c]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 662 tony, a w zanurzeniu 856 ton[3][4][d]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Normand–Vickers o łącznej mocy 1800 KM[3][4]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1230 KM[3][4]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14,5 węzła na powierzchni i 9 węzłów w zanurzeniu[3][4][e]. Zasięg wynosił 2500 Mm przy prędkości 13 węzłów w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 10 węzłów) oraz 85 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu[3][1][f]. Zbiorniki paliwa mieściły 60 ton oleju napędowego[4][g]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów[5].

Okręt wyposażony był w dziewięć wyrzutni torped: cztery stałe kalibru 550 mm na dziobie, dwie kalibru 550 mm na rufie oraz potrójny zewnętrzny obracalny aparat torpedowy kalibru 400 mm[3][5]. Łącznie okręt przenosił dziewięć torped, w tym sześć kalibru 550 mm i trzy kalibru 400 mm[5]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 75 mm L/35 M1928 oraz dwa pojedyncze wielkokalibrowe karabiny maszynowe Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][4]. Jednostka wyposażona też była w hydrofony[5].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 39 podoficerów i marynarzy[1][3][h].

Służba

„Cérès” weszła do służby w Marine nationale w 1939 roku[1][5]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q190[5]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 15. dywizjonu 5. eskadry 1. Flotylli okrętów podwodnych w Tulonie (wraz z siostrzanymi jednostkami „Iris”, „Vénus” i „Pallas”)[7]. Dowódcą jednostki był w tym okresie kpt. mar. (fr. lieutenant de vaisseau) G.L.P. Lemiere[7].

22 lutego 1940 roku wszystkie okręty 15. dywizjonu dotarły na Martynikę, zastępując powracające do metropolii jednostki 8. dywizjonu („Agosta”, „Bévéziers”, „Ouessant” i „Sidi Ferruch”)[8]. 1 maja „Cérès”, „Iris”, „Vénus” i „Pallas” wyruszyły w drogę powrotną, 31 maja przechodząc przez Cieśninę Gibraltarską i docierając 3 czerwca do Tulonu[8][9]. W czerwcu 1940 roku okręt wchodził w skład 15. dywizjonu w Tulonie, a jego dowódcą był nadal kpt. mar. Lemiere[10][11]. 22 czerwca, w dniu zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami, „Cérès” stacjonowała w Hyères, atakowana rankiem nieskutecznie przez włoskie samoloty[12][13]. W listopadzie 1940 roku rozbrojona „Cérès” znajdowała się w Tulonie w składzie 4. grupy okrętów podwodnych (wraz z „Iris”, „Vénus” i „Pallas”) pod kontrolą rządu Vichy[14].

6 lutego 1941 roku „Cérès”, „Iris”, „Vénus” i „Pallas” wyszły z Tulonu i 9 lutego dopłynęły do Oranu, skąd dwa dni później w eskorcie uzbrojonego trawlera „La Havraise” udały się w rejs do Casablanki, docierając do portu docelowego 13 lutego[15].

W październiku 1942 roku stacjonujący w Oranie okręt został rozbrojony[6]. 8 listopada 1942 roku, w momencie desantu Aliantów na Oran „Cérès” wraz z siostrzaną „Pallas” znajdowały się w porcie[16][17]. Następnego dnia, na rozkaz dowódcy bazy wiceadm. Rioulta okręt został samozatopiony, by uniknąć przejęcia przez wojska amerykańskie[5][18]. Później jednostkę podniesiono, nie została jednak nigdy wyremontowana i 18 lutego 1946 roku została sprzedana na złom[5][6].

Uwagi

  1. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 84 i Gogin 2020 ↓ podają, że stępkę okrętu położono w marcu 1936 roku.
  2. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 84 podaje, że okręt został zwodowany 9 grudnia 1939 roku.
  3. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 84 podaje, że zanurzenie wynosiło 3,66 metra.
  4. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 540 podaje wyporność nawodną 597 ton, a podwodną 844 tony, McMurtrie 1937 ↓, s. 208 podaje wyporność 597/809 ton, zaś McMurtrie 1941 ↓, s. 193 – 597/825 ton.
  5. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 84 podaje, że okręt na powierzchni rozwijał prędkość 14,29 węzła, zaś w zanurzeniu 9,3 węzła.
  6. ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 208 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że zasięg nawodny wynosił 3000 Mm przy prędkości 10 węzłów, zaś podwodny 78 Mm przy prędkości 5 węzłów.
  7. ↑ Gogin 2020 ↓ podaje, że okręt zabierał 51 ton paliwa.
  8. ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 208 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że załoga okrętu liczyła 48 osób.

Przypisy

  1. ↑ a b c d Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 84.
  2. ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 208.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l Fontenoy 2007 ↓, s. 192.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 275.
  5. ↑ a b c d e f g h i j Gogin 2020 ↓.
  6. ↑ a b c Helgason 2020 ↓.
  7. ↑ a b Kindell 1939a ↓.
  8. ↑ a b Kindell 1939b ↓.
  9. ↑ Kindell 1940a ↓.
  10. ↑ Kindell 1940b ↓.
  11. ↑ Franz 2016 ↓, s. 225.
  12. ↑ Kindell 1940c ↓.
  13. ↑ Franz 2016 ↓, s. 284.
  14. ↑ Kindell 1940d ↓.
  15. ↑ Kindell 1941 ↓.
  16. ↑ Rohwer 1942 ↓.
  17. ↑ Franz 2017 ↓, s. 37.
  18. ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 363-364.

Bibliografia

Okręty podwodne typu Minerve

Francja

Media użyte na tej stronie

Ensign of France.svg
Marine Nationale and French merchant ensign. Used from 1794 to 1814/1815, and from 1848 to present.
Notice that its proportions differ from those of the French civil flag. (ensign : 30:33:37, civil : 1/3,1/3,1/3)
Ffs Junon FL4368.jpg
Ffs Junon
At a buoy in Plymouth Sound.