Meloksykam

Meloksykam
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C14H13N3O4S2

Masa molowa

351,40 g/mol

Wygląd

ciało stałe o jasnożółtej barwie

Identyfikacja
Numer CAS

71125-38-7

PubChem

5281106

DrugBank

DB00814

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

M01AC06 M01AC56 N01BB59

Meloksykamwielofunkcyjny związek organiczny, stosowany jako lek z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Działa przeciwzapalnie poprzez hamowanie aktywności cyklooksygenazy 2 (COX-2), uczestniczącej w syntezie prostaglandyn. Wykazano, że meloksykam w większym stopniu hamuje aktywność enzymu COX-2 niż COX-1. To preferencyjne hamowanie aktywności COX-2 powoduje, że meloksykam hamuje syntezę prostaglandyn w miejscu toczących się procesów zapalnych, a znacznie słabiej w obrębie przewodu pokarmowego i nerek. Badania kliniczne wykazały mniejszą częstość występowania objawów niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego (włączając w to owrzodzenia, perforacje i krwawienia) podczas stosowania meloksykamu w zalecanych dawkach, niż podczas stosowania innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Meloksykam jest dobrze wchłaniany po podaniu doustnym. Stężenie leku w stanie stacjonarnym jest osiągane w surowicy krwi po 3 do 5 dniach stosowania, długotrwałe przyjmowanie leku przez okres dłuższy niż rok nie wpływa na wielkość stężenia w stanie stacjonarnym. Stężenie leku w surowicy krwi jest proporcjonalne do przyjętej dawki. Meloksykam łatwo przenika do mazi stawowej, osiągając w niej stężenie równe połowie stężenia w osoczu. Ponad 99% leku wiąże się z białkami osocza krwi. W organizmie lek podlega intensywnym przemianom metabolicznym (utlenieniu) i mniej niż 5% dawki dobowej jest wydalane w postaci niezmienionej z kałem, a jedynie śladowe ilości leku w postaci niezmienionej są wydalane w moczu. Metabolity są wydalane w równych proporcjach w moczu i z kałem. Zarówno niewydolność wątroby, jak i umiarkowana niewydolność nerek, nie wpływają istotnie na farmakokinetykę leku. U osób w wieku podeszłym szybkość wydalania leku z organizmu jest zmniejszona. Pacjenci uczuleni na kwas acetylosalicylowy (aspirynę) mogą być także uczuleni na inne niesteroidowe leki przeciwzapalne. Dlatego meloksykamu nie należy stosować u pacjentów z astmą oskrzelową, polipami nosa, obrzękiem naczynioworuchowym i pokrzywką stwierdzanych w następstwie podawania kwasu acetylosalicylowego lub innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Dawkowanie

Przy chorobie zwyrodnieniowej stawów dawka wynosi 7,5 mg na dobę, jednak w razie konieczności można ją zwiększyć do 15 mg (w dawce jednorazowej). Przy reumatoidalnym zapaleniu stawów i zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa maksymalna dawka dobowa wynosi 15 mg (w dawce jednorazowej), którą – w zależności od skuteczności terapeutycznej – można zmniejszyć do 7,5 mg na dobę. U pacjentów ze zwiększonym ryzykiem działań niepożądanych leczenie należy rozpocząć od dawki 7,5 mg na dobę. U dializowanych pacjentów z ciężką niewydolnością nerek nie należy stosować dawki większej niż 7,5 mg na dobę.

Możliwe skutki uboczne

Środek powinien być dawkowany adekwatnie do wieku i masy ciała chorego. Możliwe działania niepożądane to problemy z układem pokarmowym (ból brzucha, zgaga, niestrawność, krwawienie z przewodu pokarmowego, biegunka, zaparcia), bóle i zawroty głowy, senność, zaburzenia widzenia, reakcje alergiczne, a także obniżenie sprawności psychomotorycznej[4].

Synteza i oczyszczanie

W opracowanych metodach syntezy meloksykamu niepożądanym produktem ubocznym zanieczyszczającym produkt końcowy jest pochodna N-metylowa, której ilość według farmakopei europejskiej nie może przekraczać 0,05%. Związek ten usuwano dawniej za pomocą rekrystalizacji z 1,2-dichloroetanu, jednak obecne procedury farmaceutyczne nie pozwalają na stosowanie tego rozpuszczalnika i konieczne było stosowanie innych, pracochłonnych procedur (np. krystalizacji z acetonu). Wydajniejszą metodą jest krystalizacja jego soli potasowej z wody, w której produkty alkilowane rozpuszczają się słabo[5].

W roku 2007 opublikowano czteroetapową metodę syntezy meloksykamu znakowanego deuterem, w celu zastosowania jako standardu do spektrometrii mas podczas oznaczania meloksykamu w moczu[6]:

  1. Alkilowanie sacharyny chlorooctanem metylu w dimetyloformamidzie wobec wodorku sodu:
Alkilowanie sacharyny chlorooctanem metylu w obecności wodorku sodu i dimetyloformamidu.jpg
  1. Przegrupowanie Gabriela-Colmana:
Przegrupowanie Gabriela-Colmana.jpg
  1. Alkilowanie perdeuterowanym jodkiem metylu:
Alkilowanie benzotriazyno azotu z DC3I.jpg
  1. Reakcja z 2-amino-5-metylotiazolem:
Reakcja estru z 2-amino-5-metylotiazolem..jpg

i – reakcję przeprowadza się w temperaturze wrzenia m-ksylenu w atmosferze azotu przez 24 h.

Ostateczny produkt oczyszczono metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym.

Preparaty

Preparaty handlowe[7]: Aglan, Aspicam, Lormed, Mel, Melobax, Meloksam, Melotev, Meloxicam Arrow, MeloxiLek, Meloxistad, Moilec, Movalis, Movmax, Opokan, Remolexam, Reumelox, Trosicam

Przypisy

  1. a b AA. Abdoh, MI. El-Barghouthi, MB. Zughul, JE. Davies i inni. Changes in the conformational structure, microscopic and macroscopic pK(a)s of meloxicam on complexation with natural and modified cyclodextrins. „Pharmazie”. 62 (1), s. 55-9, 2007. DOI: 10.1691/ph.2007.1.6049. PMID: 17294815 (ang.). 
  2. Meloxicam, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00814 (ang.).
  3. a b c d e Meloxicam official FDA information (ang.)
  4. Encyklopedia leków „Lekopedia”: Lormed. doz.pl. [dostęp 2011-01-19].
  5. Mezei, T., Mesterhazy, N., Bako, T., Porcs-Makkay, M., Gyula, S., Balazs, V. Manufacture of High-Purity Meloxicam via Its Novel Potassium Salt Monohydrate. „Org. Process Res. Dev.”. 13 (3), s. 567–572, 2009. DOI: 10.1021/op900031h (ang.). 
  6. Frédéric Balssa, Yves Bonnaire. Synthesis of deuterium-labelled meloxicam and piroxicam. „J Label Compd Radiopharm”. 50 (3), s. 207–210, 2007. DOI: 10.1002/jlcr.1261 (ang.). 
  7. Pharmindex on-line. [dostęp 2011-07-09].

Media użyte na tej stronie

Meloxicam.svg
Structural diagram of meloxicam. Created using ACD/ChemSketch 10.0 and Inkscape.
Alkilowanie benzotriazyno azotu z DC3I.jpg
Autor: Michalina Długi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Alkilowanie benzotriazyno azotu z DC3I
Alkilowanie sacharyny chlorooctanem metylu w obecności wodorku sodu i dimetyloformamidu.jpg
Autor: Michalina Długi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals

J Label Compd Radiopharm 2006; 50: 207-210 Published oneline in Wiley InterScience

(www.interscience.wiley.com). DOI: 10.1002/JLCR.1261
Reakcja estru z 2-amino-5-metylotiazolem..jpg
Autor: Michalina Długi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Reakcja estru z 2-amino-5-metylotiazolem
Przegrupowanie Gabriela-Colmana.jpg
Autor: Michalina Długi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Przegrupowanie Gabriela-Colmana