Front Południowy (1939)

Front Południowy
Grupa Armii gen. Sosnkowskiego
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

11 września 1939

Rozformowanie

22 września 1939

Dowódcy
Pierwszy

gen. Kazimierz Sosnkowski

Działania zbrojne
kampania wrześniowa (bitwa pod Jaworowem, obrona Lwowa)
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojska lądowe

Podległość

Naczelne Dowództwo

Skład

Armia Małopolska
Dowództwo Obrony Obszaru Lwowa

1 – 14 września 1939
14 września – 5 października 1939
Kazimierz Sosnkowski

Front Południowy (inna nazwa – Grupa Armii gen. Sosnkowskiego) – związek operacyjny Wojska Polskiego utworzony w trakcie wojny polsko-niemieckiej rozkazem Wodza Naczelnego marsz. Edwarda Rydza-Śmigłego z 10 września 1939 r.

Geneza

Front Południowy był jednym z dwóch frontów utworzonych we wrześniu 1939 r. dla sprawnego dowodzenia armią polską. Miał składać się z oddziałów zepchniętych znad granicy Polski ze Słowacją (Armia Małopolska – wcześniej Karpaty) oraz niemieckim Śląskiem (Armia Kraków) oraz z oddziałów odwodowych znajdujących się w rejonie Sanu i właśnie na tej rzece Grupa Armii miała oprzeć swoją obronę. Jednak gen. Sosnkowski nie mógł nawiązać kontaktu z podległymi mu wojskami z wyjątkiem okrążanej Armii Małopolska, do której przybył 13 września samolotem łącznikowym, zaś wojska niemieckie utworzyły kilka przyczółków na Sanie. W związku z tym podjęto decyzję o przebiciu się do Lwowa.

Działania

Jedną z pierwszych decyzji gen. Sosnkowskiego było przesunięcie Grupy Operacyjnej Jasło i 38 Dywizji Piechoty w rejon Dobromila, skąd miały uderzyć na flankę bądź tyły XVIII Korpusu Armijnego. Nie udało mu się z nimi nawiązać kontaktu, lecz zbiegiem okoliczności dowódca GO także chciał wykonać taki manewr. Odstąpił od niego po otrzymaniu spóźnionego rozkazu z dowództwa Armii Małopolska, dotyczącego przemarszu na Przemyśl, w wyniku czego Niemcy 12 września pobili 24 DP pod Birczą i rozbili 3 Brygadę Górską pod Samborem, a na północy XVII KA wyparł 10 Brygadę Kawalerii pod Jaworów, przez co Armia Małopolska znalazła się w potrzasku 14 Armii. Tego samego dnia także 1 DSG zaatakowała Lwów, którego broniły improwizowane oddziały grodzieńskie i 35 DP, po kilku dniach dołączyła 10 BK.

14 września padł Przemyśl i wojska gen. Sosnkowskiego (który stracił łączność ze Lwowem i resztą armii) wycofały się do Sądowej Wiszni, skąd po koncentracji ruszyły przez lasy janowskie do Lwowa. W walkach trwających od 15 do 16 września udało im się odeprzeć ataki oddziałów VIII KA, rozbijając przy tym pułk SS „Germania”. 17 września dotarł do nich nieaktualny już rozkaz obrony linii Dniestr-Lwów-górny Bug – kierujący Armię Małopolska w rejon Stryja i Halicza – którego i tak by nie mogła wykonać, gdyż znalazła się w kleszczach XVII i XVIII KA. W związku z tym Grupa Armii dalej podążała do Lwowa, lecz w okolicach Jaworowa i Gródka Jagiellońskiego została okrążona. Próby przebicia się przez Brzuchowice, podjęte 19 i 20 września zakończyły się powodzeniem tylko dla kilku grupek żołnierzy. Front Południowy przestał istnieć, zaś jego dowódca 22 września w cywilnym ubraniu udał się na Węgry

Obsada personalna dowództwa frontu

Ordre de Bataille

Bibliografia

  • Tadeusz Jurga, U kresu II Rzeczypospolitej, Warszawa: Książka i Wiedza, 1985, ISBN 83-05-11669-7, OCLC 749437637.
  • Tadeusz Jurga, Wojsko Polskie. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 7, Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939. Organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1975.
  • Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, s. 148.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Sosnkowski Kazimierz.jpg
Kazimierz Sosnkowski, a Polish general;
Poland1939 after 14 Sep.jpg
Polish Campaign - Operations - September 14 and afterwards. This map does not include Slovak Army activity in the South of Poland.