Jan Małachowski (biskup)
 | ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ||
| Data śmierci | ||
| Miejsce pochówku | bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia | 2 czerwca 1676 | |
| Sakra biskupia | 9 września 1676 | |
| Data konsekracji | 9 września 1676 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||
| |||||||
| |||||||
Jan Małachowski herbu Nałęcz (ur. 1623 w Bąkowej Górze koło Sieradza, zm. 20 sierpnia 1699 w Krakowie) – biskup krakowski, podkanclerzy koronny, scholastyk kapituły katedralnej lwowskiej w 1664 roku[1].
Pochodził ze znanej szlacheckiej rodziny Małachowskich herbu Nałęcz. Jego pradziad Mikołaj Małachowski (1519-1575), dał początek szlacheckiej gałęzi Małachowskich. Jego bratankiem był Stanisław Małachowski, wojewoda poznański.
Studia prawnicze odbył w Akademii Krakowskiej. W 1651 r. brał udział w bitwie pod Beresteczkiem. Owdowiawszy (żona pochodziła z rodu Szembeków, dzieci nie mieli) postanowił studiować teologię. Przed 1655 r. przyjął święcenia kapłańskie, w latach 1655-57 był kapelanem króla Jana Kazimierza. Za zasługi nagrodzony stanowiskiem referendarza koronnego w 1666 roku[2] i kanonika krakowskiego w 1660 roku. Po abdykacji Jana II Kazimierza w 1668 roku, popierał do polskiej korony kandydaturę francuskiego księcia Wielkiego Kondeusza.[3] Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku z województwa sieradzkiego[4]. Elektor Jana III Sobieskiego z województwa sieradzkiego w 1674 roku[5], podpisał jego pacta conventa[6].
Od 1676 roku biskup chełmiński, podkanclerzy koronny od 1678 r., następnie od 1681 r. biskup krakowski. Ingres do katedry wawelskiej odbył 27 września 1681 r. Wysłany przez króla Jana II Kazimierza na misję do Francji oraz Brandenburgii w celach dyplomatycznych. Zarządzał majątkiem królowej Ludwiki Marii Gonzagi, żony Jana Kazimierza, był także wykonawcą jej testamentu.
Jako biskup krakowski przeprowadził reformę seminarium duchownego oddając go pod opiekę Zgromadzeniu Księży Misjonarzy Świętego Wincentego à Paulo. Zakon ten, mający swoje korzenie we Francji sprowadził do Krakowa w 1682 r. z Warszawy, osadził na Stradomiu oraz przekazał zgromadzeniu w zarządzanie niektóre wsie z okolicznych dóbr kościelnych. Sprowadził również do Krakowa z Francji zakon sióstr wizytek, którym w latach 1682–1695 ufundował kościół i klasztor. Z własnych funduszy naprawiał fortyfikacje obronne Krakowa. W 1690 roku doprowadził do beatyfikacji księżnej Kingi.
W 1697 roku był elektorem Augusta II Mocnego z województwa krakowskiego[7].
Z fundatorską działalnością Małachowskiego wiążą się cztery przedsięwzięcia budowlane: w Krakowie klasztor i kościół Wizytek, klasztor misjonarzy i przebudowa pałacu biskupiego, a w Bodzentynie przebudowa zamku biskupów krakowskich[8]. Chronologia prac przy tych budowlach przedstawiała się następująco: w latach 1683–1686 wzniesiono na miejscu zrujnowanej kamienicy Ługowskich furtę klasztoru misjonarzy, w latach 1687–1692 - klasztor wizytek, w latach 1689–1691 dokonano przebudowy zamku w Bodzentynie, równocześnie podjęto przebudowę krakowskiego pałacu biskupiego, ukończoną w roku 1692, w tymże roku rozpoczęto prace przy budowie kościoła Wizytek, zakończone w roku 1695, wreszcie w latach 1693–1695 powstał budynek kolegium misjonarzy[8].
Katedrze podarował bardzo cenny zbiór gobelinów. Do dziś w skarbcu katedralnym przechowywany jest pastorał biskupa Małachowskiego. Pochowany został w katedrze wawelskiej, z wyjątkiem serca, pochowanego w krakowskim kościele wizytek[9].
Zobacz też
- Chorągiew husarska koronna Jana Małachowskiego (biskupa)
Przypisy
- ↑ Przyjaciel Chrześciańskiey Prawdy. Czasopismo teologiczne dla oświecenia i zbudowania kapłanów nayprzód, a potem katolickich chrześcian. 1839 Przemyśl R.VII z.II, s. 91.
- ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, Kórnik 1992, s. 138.
- ↑ Wacław Uruszczak, Fakcje senatorskie w sierpniu 1668 roku, w: Parlament, prawo, ludzie, studia ofiarowane profesorowi Juliuszowi Bardachowi w sześćiesięciolecie pracy twórczej, Warszawa 1996, s. 317.
- ↑ Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, s .C.
- ↑ Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 151.
- ↑ Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey Między Warszawą a Wolą, przez opisane Artykuły do samego tylko Aktu Elekcyey należące, uchwalony y postanowiony, Roku Pańskiego Tysiąc Szesc Set Siedmdziesiat Czwartego, dnia Dwudziestego Miesiaca Kwietnia., s. 29.
- ↑ Suffragia województw i ziem koronnych i W.X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 4.
- ↑ a b Jerzy (1930-) Red Wyrozumski, Jacek (1954-) Red Purchla, Rocznik Krakowski. T. 75 (2009), Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2009 [dostęp 2020-04-22].
- ↑ Mieczysław Czuma, Leszek Mazan: Poczet serc polskich. Kraków: Oficyna Wydawnicza Anabasis, 2005, s. 126. ISBN 83-85931-15-5.
Media użyte na tej stronie
Jan Małachowski Bishop of Kraków, anonymous portrait of XVII century
image taken by user:Mathiasrex Maciej SzczepańczykAutor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Mathiasrex (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY 2.5
lengyel kancellárok címere
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Nałęcz