Ośrodek Zapasowy Kresowej Brygady Kawalerii
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1939 |
| Rozformowanie | 1939 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | ppłk Stefan Gołaszewski |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI |
Ośrodek Zapasowy Kresowej Brygady Kawalerii (OZ Kresowej BK) – oddział kawalerii Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
OZ Kresowej BK nie istniał w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Był jednostką mobilizowaną w I rzucie mobilizacji powszechnej.
W niektórych publikacjach używano też nazwy, Ośrodek Zapasowy Kawalerii „Żółkiew”[1]
Formowanie i przekształcenia organizacyjne
Ośrodek Zapasowy Kresowej Brygady Kawalerii ( Ośrodek Zapasowy Kawalerii „Żółkiew”) był jednostką mobilizowaną zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W”, w I rzucie mobilizacji powszechnej[2][3]. Jednostką mobilizującą był 6 pułk strzelców konnych w Żółkwi[2][3].
Zadaniem ośrodka było szkolenie uzupełnień dla Kresowej Brygady Kawalerii.
Skład organizacyjny ośrodka zapasowego kawalerii (organizacja wojenna L.3207/mob.org., zestawienie specjalności L.3207/mob.AR i należności materiałowego L.3207/mob.mat.):
- dowództwo,
- szwadron gospodarczy,
- 4 szwadrony liniowe,
- szwadron karabinów maszynowych,
- pluton pionierów,
- pluton łączności,
- pluton kolarzy[4][3].
Wymieniony wyżej skład organizacyjny należało traktować jako ramowy dla obliczenia zapotrzebowań mob. Szczegółową organizację ośrodka zapasowego miał ustalić jego dowódca zależnie od wysokości otrzymanych nadwyżek i warunków lokalnych[5]. Pod względem ewidencyjnym do ośrodka zapasowego przynależały zasadniczo jednostki zmobilizowane przez oddziały Kresowej BK.
W skład Ośrodka Zapasowego weszły nadwyżki 12 i 22 pułku ułanów oraz 6 pułku strzelców konnych.
5 września do Żółkwi dotarły nadwyżki 12 pułku ułanów dowodzone przez mjr. Lucjana Wygonowskiego, a wraz z nimi znaczne ilości broni, umundurowania i sprzętu wojskowego. 6 września do ośrodka przybył Oddział Zbierania nadwyżek 22 pułku ułanów pod dowództwem rtm. Tadeusza Szenka z Brodów. Oprócz rtm. Józefa Murasika i kilku oficerów nie przybył OZN 20 pułku ułanów z Rzeszowa[6].
Z nadwyżek do 9 września zorganizowano trzy szwadrony konne:
- Szwadron Marszowy 6 pułku strzelców konnych – por. rez. Tadeusz Kownacki,
- Szwadron Marszowy 12 pułku ułanów – rtm. Michał Mińkowski,
- Szwadron Marszowy 22 pułku ułanów – rtm. Tadeusz Szenk.
Ponadto, od początku września w Żółkwi znajdował się podporządkowany ppłk. Gołaszewskiemu konny szwadron marszowy 14 pułku ułanów por. Konstantego Juszczaka z Podolskiej Brygady Kawalerii.
Oprócz szwadronów konnych, w Ośrodku Zapasowym formowano także szwadrony piesze, skoncentrowane następnie pod dowództwem mjr. st. sp. Ignacego Drozdowskiego w rejonie Trościanica. Major Drozdowski wiosną 1940 został zamordowany na Ukrainie.
Działania bojowe pododdziałów
W związku z niekorzystną sytuacją na froncie, Ośrodek Zapasowy Kresowej Brygady Kawalerii został podporządkowany Grupie „Żółkiew” płk. dypl. Stefana Iwanowskiego broniącej północnego odcinka Obszaru Obrony Lwowa[7].
Zmobilizowany w Ośrodku dywizjon rozpoznawczy lub pułk marszowy Kresowej Brygady Kawalerii rtm. Józefa Murasika, złożony ze szwadronów marszowych 6 pułku strzelców konnych oraz 12, 14 i 22 pułku ułanów, a także plutonu ckm na jukach 12 pułk ułanów, zostały wysłane w kierunku zachodnim w celu przeprowadzenia rozpoznania, następnie wspólnie z m.in. 10 BK walczył pod Zboiskami o przywrócenie połączenia między Lwowem a Żółkwią.
W tym czasie dowódca Ośrodka, ppłk Stefan Gołaszewski, otrzymał z Dowództwa Obrony Lwowa rozkaz przejścia do rejonu Horyńca. Od 12 do 16 września dowodzona przez niego grupa, złożona z batalionu marszowego 40 pp, oraz dwóch szwadronów pieszych i dwóch konnych zmobilizowanych w ośrodku, zajmowała pozycje na linii Majdan Polański- Dąbrowica - Łozina. 15 września do OZ Kresowej BK dołączyły 3 szwadrony piesze utworzone z OZN 20 p uł. pod dowództwem rtm. Jerzego Witoszyńskiego. Szwadrony te 5 września dojechały transportem kolejowym z Rzeszowa do Krzemienicy k/Łańcuta. Wyładowane z uwagi na zbombardowanie torów, dotarły marszem pieszym przez Przeworsk, Rawę Ruską i Kamionkę Strumiłową, bez koni, niedostatecznie wyposażone i uzbrojone z niewielkim taborem. Po drodze z Kamionce uzyskały broń z magazynów Policji Państwowej w postaci 200 kb i kbk Mannlicher, nieco granatów i kb ppanc. Po dozbrojeniu i doposażeniu zajęły wraz z dwoma szwadronami 6 psk, stanowiska obronne na lewym skrzydle oddziału Ośrodka. 17 września oddziały te zostały zaatakowane przez przeważające siły niemieckiej 2 Dywizji Pancernej, wraz z całą Grupą „Żółkiew” wycofały się na Kulików i Kamionkę Strumiłową. 18 i 19 września oddziały uległy rozproszeniu[8]. Jeden ze szwadronów 6 psk dołączył do oddziałów Frontu Południowego gen. broni K. Sosnkowskiego. Resztka szwadronów 20 p uł. wycofała się na Złoczów, próbując się dostać do węgierskiej granicy. Otoczone w Pomorznach lub pod Podhorcami w okresie 22-23 września dostały się do niewoli. Pod Złoczowem wojska sowieckie, zagarnęły szwadron remontów rtm. J. Chojnackiego[9].
Obsada personalna
| Obsada personalna ośrodka[10] | ||
|---|---|---|
| Stanowisko etatowe | Stopień, imię i nazwisko | Uwagi |
| dowódca ośrodka | ppłk kaw. Stefan Władysław Gołaszewski (9 puł.)[11] | |
| zastępca dowódcy | mjr kaw. Stanisław III Mirecki (6 psk)[12] | |
| kwatermistrz | mjr kaw. Lucjan Wygonowski (12 puł.)[13] | †1940 Charków[14] |
| dowódca szwadronu pieszego 6 psk | rtm. Janusz Józef Dunin | |
| dowódca szwadronu pieszego 6 psk | por. rez. Jerzy | |
| dowódca plutonu łączności | por. Bolesław Rawa (12 puł.) | |
| dowódca półszwadronu pionierów | por. Romuald Michał | |
| dowódca szwadronu remontów | rtm. Jan Chojnacki | |
| dowódca nadwyżek KD 36 DP | por. rez. Jerzy Gołębski | |
| oficerowie w ośrodku o nieustalonych funkcjach | rtm. Paweł Bierzyński | |
| rtm. Bolesław Rymsza (22 puł.) | niemiecka niewola (Oflag VII A Murnau)[15] | |
| por. kaw. Maciej Marian Skotnicki | †1945 Oflag VII A Murnau[15] | |
| por. Stanisław Brzeziński (12 puł.) | ||
| por. adm. (kaw.) Władysław Sobolewski (6 psk)[16] | †1940 Charków[17] | |
| por. rez. Zalewski (20 puł.) | ||
Przypisy
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 220.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 221.
- ↑ a b c Zarzycki 1995 ↓, s. 69.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 221, 1094-1095.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 182.
- ↑ Majewski 2011 ↓, s. 143.
- ↑ Gnat-Wieteska 1998 ↓, s. 39-40.
- ↑ Gnat-Wieteska 1998 ↓, s. 42.
- ↑ Majewski 2011 ↓, s. 152-156.
- ↑ Majewski 2011 ↓, s. 202-205.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 128, 694.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 131, 462.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 133, 697.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 617.
- ↑ a b Straty ↓.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 315, 714.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 499.
Bibliografia
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Zbigniew Gnat-Witeska: 6 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego. Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich w Kampanii Wrześniowej zeszyt 60. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks", 1998. ISBN 83-87103-36-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Marcin Majewski: Kresowa Brygada Kawalerii w kampanii 1939 roku. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2011. ISBN 978-83-7629-280-9.
- Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.
- Czesław Grzelak: Kresy w czerwieni 1939. Agresja Związku Sowieckiego na Polskę w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2001. ISBN 83-86842-30-X.
- Wiktor Cygan: Kresy w ogniu. Wojna polsko-sowiecka 1939. Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza, 1990. ISBN 83-85209-00-X.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).