Ośrodek Zapasowy Kresowej Brygady Kawalerii

Ośrodek Zapasowy Kresowej Brygady Kawalerii
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1939

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Stefan Gołaszewski

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Żółkiew

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

kawaleria

Podległość

Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI
Obszar Obrony Lwowa
Grupa "Żółkiew"

Ośrodek Zapasowy Kresowej Brygady Kawalerii (OZ Kresowej BK) – oddział kawalerii Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

OZ Kresowej BK nie istniał w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Był jednostką mobilizowaną w I rzucie mobilizacji powszechnej.
W niektórych publikacjach używano też nazwy, Ośrodek Zapasowy Kawalerii „Żółkiew”[1]

Formowanie i przekształcenia organizacyjne

Ośrodek Zapasowy Kresowej Brygady Kawalerii ( Ośrodek Zapasowy Kawalerii „Żółkiew”) był jednostką mobilizowaną zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W”, w I rzucie mobilizacji powszechnej[2][3]. Jednostką mobilizującą był 6 pułk strzelców konnych w Żółkwi[2][3].

Zadaniem ośrodka było szkolenie uzupełnień dla Kresowej Brygady Kawalerii.

Skład organizacyjny ośrodka zapasowego kawalerii (organizacja wojenna L.3207/mob.org., zestawienie specjalności L.3207/mob.AR i należności materiałowego L.3207/mob.mat.):

  • dowództwo,
  • szwadron gospodarczy,
  • 4 szwadrony liniowe,
  • szwadron karabinów maszynowych,
  • pluton pionierów,
  • pluton łączności,
  • pluton kolarzy[4][3].

Wymieniony wyżej skład organizacyjny należało traktować jako ramowy dla obliczenia zapotrzebowań mob. Szczegółową organizację ośrodka zapasowego miał ustalić jego dowódca zależnie od wysokości otrzymanych nadwyżek i warunków lokalnych[5]. Pod względem ewidencyjnym do ośrodka zapasowego przynależały zasadniczo jednostki zmobilizowane przez oddziały Kresowej BK.

W skład Ośrodka Zapasowego weszły nadwyżki 12 i 22 pułku ułanów oraz 6 pułku strzelców konnych.

5 września do Żółkwi dotarły nadwyżki 12 pułku ułanów dowodzone przez mjr. Lucjana Wygonowskiego, a wraz z nimi znaczne ilości broni, umundurowania i sprzętu wojskowego. 6 września do ośrodka przybył Oddział Zbierania nadwyżek 22 pułku ułanów pod dowództwem rtm. Tadeusza Szenka z Brodów. Oprócz rtm. Józefa Murasika i kilku oficerów nie przybył OZN 20 pułku ułanów z Rzeszowa[6].

Z nadwyżek do 9 września zorganizowano trzy szwadrony konne:

  • Szwadron Marszowy 6 pułku strzelców konnych – por. rez. Tadeusz Kownacki,
  • Szwadron Marszowy 12 pułku ułanów – rtm. Michał Mińkowski,
  • Szwadron Marszowy 22 pułku ułanów – rtm. Tadeusz Szenk.

Ponadto, od początku września w Żółkwi znajdował się podporządkowany ppłk. Gołaszewskiemu konny szwadron marszowy 14 pułku ułanów por. Konstantego Juszczaka z Podolskiej Brygady Kawalerii.

Oprócz szwadronów konnych, w Ośrodku Zapasowym formowano także szwadrony piesze, skoncentrowane następnie pod dowództwem mjr. st. sp. Ignacego Drozdowskiego w rejonie Trościanica. Major Drozdowski wiosną 1940 został zamordowany na Ukrainie.

Działania bojowe pododdziałów

W związku z niekorzystną sytuacją na froncie, Ośrodek Zapasowy Kresowej Brygady Kawalerii został podporządkowany Grupie „Żółkiew” płk. dypl. Stefana Iwanowskiego broniącej północnego odcinka Obszaru Obrony Lwowa[7].

Zmobilizowany w Ośrodku dywizjon rozpoznawczy lub pułk marszowy Kresowej Brygady Kawalerii rtm. Józefa Murasika, złożony ze szwadronów marszowych 6 pułku strzelców konnych oraz 12, 14 i 22 pułku ułanów, a także plutonu ckm na jukach 12 pułk ułanów, zostały wysłane w kierunku zachodnim w celu przeprowadzenia rozpoznania, następnie wspólnie z m.in. 10 BK walczył pod Zboiskami o przywrócenie połączenia między Lwowem a Żółkwią.

W tym czasie dowódca Ośrodka, ppłk Stefan Gołaszewski, otrzymał z Dowództwa Obrony Lwowa rozkaz przejścia do rejonu Horyńca. Od 12 do 16 września dowodzona przez niego grupa, złożona z batalionu marszowego 40 pp, oraz dwóch szwadronów pieszych i dwóch konnych zmobilizowanych w ośrodku, zajmowała pozycje na linii Majdan Polański- Dąbrowica - Łozina. 15 września do OZ Kresowej BK dołączyły 3 szwadrony piesze utworzone z OZN 20 p uł. pod dowództwem rtm. Jerzego Witoszyńskiego. Szwadrony te 5 września dojechały transportem kolejowym z Rzeszowa do Krzemienicy k/Łańcuta. Wyładowane z uwagi na zbombardowanie torów, dotarły marszem pieszym przez Przeworsk, Rawę Ruską i Kamionkę Strumiłową, bez koni, niedostatecznie wyposażone i uzbrojone z niewielkim taborem. Po drodze z Kamionce uzyskały broń z magazynów Policji Państwowej w postaci 200 kb i kbk Mannlicher, nieco granatów i kb ppanc. Po dozbrojeniu i doposażeniu zajęły wraz z dwoma szwadronami 6 psk, stanowiska obronne na lewym skrzydle oddziału Ośrodka. 17 września oddziały te zostały zaatakowane przez przeważające siły niemieckiej 2 Dywizji Pancernej, wraz z całą Grupą „Żółkiew” wycofały się na Kulików i Kamionkę Strumiłową. 18 i 19 września oddziały uległy rozproszeniu[8]. Jeden ze szwadronów 6 psk dołączył do oddziałów Frontu Południowego gen. broni K. Sosnkowskiego. Resztka szwadronów 20 p uł. wycofała się na Złoczów, próbując się dostać do węgierskiej granicy. Otoczone w Pomorznach lub pod Podhorcami w okresie 22-23 września dostały się do niewoli. Pod Złoczowem wojska sowieckie, zagarnęły szwadron remontów rtm. J. Chojnackiego[9].

Obsada personalna

Obsada personalna ośrodka[10]
Stanowisko etatoweStopień, imię i nazwiskoUwagi
dowódca ośrodkappłk kaw. Stefan Władysław Gołaszewski (9 puł.)[11]
zastępca dowódcymjr kaw. Stanisław III Mirecki (6 psk)[12]
kwatermistrzmjr kaw. Lucjan Wygonowski (12 puł.)[13]†1940 Charków[14]
dowódca szwadronu pieszego 6 pskrtm. Janusz Józef Dunin
dowódca szwadronu pieszego 6 pskpor. rez. Jerzy
dowódca plutonu łącznościpor. Bolesław Rawa (12 puł.)
dowódca półszwadronu pionierówpor. Romuald Michał
dowódca szwadronu remontówrtm. Jan Chojnacki
dowódca nadwyżek KD 36 DPpor. rez. Jerzy Gołębski
oficerowie w ośrodku

o nieustalonych funkcjach

rtm. Paweł Bierzyński
rtm. Bolesław Rymsza (22 puł.)niemiecka niewola (Oflag VII A Murnau)[15]
por. kaw. Maciej Marian Skotnicki†1945 Oflag VII A Murnau[15]
por. Stanisław Brzeziński (12 puł.)
por. adm. (kaw.) Władysław Sobolewski (6 psk)[16]†1940 Charków[17]
por. rez. Zalewski (20 puł.)

Przypisy

Bibliografia

  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Zbigniew Gnat-Witeska: 6 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego. Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich w Kampanii Wrześniowej zeszyt 60. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks", 1998. ISBN 83-87103-36-5.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Marcin Majewski: Kresowa Brygada Kawalerii w kampanii 1939 roku. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2011. ISBN 978-83-7629-280-9.
  • Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.
  • Czesław Grzelak: Kresy w czerwieni 1939. Agresja Związku Sowieckiego na Polskę w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2001. ISBN 83-86842-30-X.
  • Wiktor Cygan: Kresy w ogniu. Wojna polsko-sowiecka 1939. Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza, 1990. ISBN 83-85209-00-X.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).