Strażnica WOP Hołny Wolmera

Strażnica WOP Hołny Wolmera

Budynek byłej strażnicy Hołny Wolmera (2011)
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945
Rozformowanie	1984
Tradycje
Rodowód	124 strażnica WOP Hołny Wolmera
Kontynuacja	Placówka WOP Hoły Wolmera Strażnica Odwodowa WOP Hołny Wolmera Strażnica WOP Sejny
Dowódcy
Pierwszy	ppor. Leonard Osmola
Ostatni	mjr Tadeusz Dederko
Organizacja
Dyslokacja	Hołny Wolmera
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	26 komenda odcinka 13 Batalion OP 222 Batalion WOP 22 Brygada WOP 22 Białostocki Oddział WOP P-M Brygada WOP

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Hołny Wolmera – nieistniejący obecnie podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-radzieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 26 komendy odcinka jako 124 strażnica WOP (Hołny Wolmera)^[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[2]. Strażnica przejęła budynki po przedwojennej strażnicy KOP^[3].

W latach 1948–31 grudnia 1950, 124 strażnica OP Hołyn Wolmera była w strukturach 13 batalionu Ochrony Pogranicza w Sejnach. Na dzień 21 kwietnia 1948 roku strażnica liczyła 40 żołnierzy^[3].

W latach 1 stycznia 1951–15 listopada 1955, 124 strażnica WOP Hołny Wolmera była w strukturach 222 batalionu WOP w Sejnach i w 1951 roku stacjonowała w Hołny Wolmera. Wiosną 1954 roku wprowadzono nową numerację strażnic. Strażnica otrzymała numer 118^[4].

15 listopada 1955 roku zlikwidowano sztab 222 batalionu WOP^[a]. Strażnica podporządkowana została bezpośrednio pod sztab 22 brygady WOP w Białymstoku. W sztabie brygady wprowadzono stanowiska nieetatowych oficerów kierunkowych odpowiedzialnych za służbę graniczną strażnic ^[5]. Na początku 1956 roku ponownie przejściowo sformowano batalion graniczny w Sejnach i podporządkowano mu strażnicę nr 118'^[5].

Opracowany w maju 1956 roku przez Dowództwo WOP kolejny plan reorganizacji formacji przewidywał rozformowanie kilku brygad, sztabów, batalionów i strażnic. Ta reforma miała przede wszystkim korzyści finansowe. W wyniku tej reformy, w lipcu 1956 roku rozformowany został 222 Batalion WOP, a także Strażnica WOP Hołny Wolmera^[3][5]. W jej miejsce zorganizowano placówkę graniczną WOP kategorii „B” Hołny Wolmera^[5].

W 1964 roku w Hołnach Wolmera stacjonowała placówka WOP nr 6 22 Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza^[6]. Następnie została przekształcona w odwodową strażnicę WOP Hołny Wolmera^[3].

Strażnica odwodowa funkcjonowała do roku 1984 w strukturach Podlasko-Mazurskiej Brygady WOP i wówczas strażnicę rozformowano, a budynek przekazano Lasom Państwowym^[3].

W Hołnach Wolmera służbę pełnił m.in.: Tadeusz Kowalski (szef strażnicy), sierż. Witold Likszo, chor. Andrzej Osiecki, plut. Wacław Rzepnicki (przewodnik psa służbowego), chor. Ryszard Waśkowiak oraz żołnierze służby czynnej i w każdą sobotę żołnierze przyjeżdżali do łaźni miejskiej na kąpiel. Łaźnia była umiejscowiona w długim budynku parterowym, obok Placu Dominikańskiego w Sejnach^[3].

Ochrona granicy

Faktyczną ochronę powierzonego odcinka granicy państwowej, strażnica rozpoczęła w czerwcu 1946 roku^[7].

W 1956 roku rejon służbowej odpowiedzialności placówki WOP kategorii „B” Hołny Wolmera obejmował powiat sejneński^[5].

W 1960 roku 6 placówka WOP Hołny Wolmera ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 52 km:

• Od znaku granicznego nr 1780 do znaku gran. nr 1900.

Straż Graniczna:
W 1993 roku czerwiec–koniec września, w związku z dużym nasileniem się przestępczości granicznej na odcinku strażnicy SG w Sejnach, wyznaczona została strażnica polowa w Hołny Wolmera^[8], liczyła średnio ok. 30 funkcjonariuszy SG i 4 pojazdy osobowo-terenowe. Dowódcami strażnicy byli d-cy pododdziałów 1 ko i 2 ko Podlaskiego Oddziału SG: kpt. SG Włodzimierz Leszczyński i por. SG Jacek Dederko, por. SG Mariusz Tomaszewski, por. SG Janusz Wojciuk, por. SG Józef Strakszys oraz st. sierż. SG Bogusław Różański^[9]).

Sąsiednie strażnice

• 123 strażnica WOP Sankury ⇔ 125 strażnica WOP Stanowisko – 1946 rok.

Dowódcy/komendanci strażnicy/placówki

• ppor. Leonard Osmola^[4] (był w 1945)^[3]
• sierż. Bronisław Rataj p.o. (był w 1952)
• chor. Stanisław Sterczewski (był w 1952)
• por. Jan Oleksy (był w 1956)^[10]
• mjr Tadeusz Dederko (?–1984) – do rozformowania^[3].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Koło Nr 14 im. Powstańców Sejneńskich Związku Żołnierzy Wojska Polskiego przy Placówce SG w Sejnach: Zarys historyczny Służb Granicznych na Sejneńszczyźnie (pol.). W: Muzeum Ziemi Sejneńskiej [on-line]. muzeum.sejny.pl, 2012-11-26. [dostęp 2020-01-31].
• Kajetan Szczepański: Kronika Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej 15 maja 1990–2000. Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa, 2000, s. 1–106.
• Wydział Prezydialny Wydział Prezydialny Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej: Straż Graniczna od 1991 – Podlaski Oddział Straży Granicznej (pol.). W: Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2020-01-27].
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
• ASGr.Historia Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Białystok 1960