Strażnica WOP Jaśliska

Strażnica w Jaśliskach:

1. podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza im st. sierż. Jan Staręgi.
2. graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 39 komendy odcinka^[1] jako 175 strażnica WOP (Jaśliska)^[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[3].

Wiosną 1947 strażnica nr 174 przeniosła się z Jaślisk do Lipowca i otrzymała numer 175^[4].

W 1952 roku w Lipowcu stacjonowała wchodząca w skład 265 batalionu WOP 175 strażnica^[5].

---
Po rozwiązaniu w 1991 roku Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica w Jaśliskach weszła w podporządkowanie Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej^[6].

Ochrona granicy

Działania bojowe:
16 listopada 1945 roku patrol strażnicy Jaśliska w składzie 4 żołnierzy, został otoczony przez oddział UPA na trasie Jaśliska – Polany Surowiczne. Po rozmowie ostrzegawczej, że są na terenie Ukrainy i nie mają prawa chodzić po wsiach ukraińskich, zostali zwolnieni. 17 grudnia o 5:00 strażnica została ostrzelana przez UPA z broni maszynowej^[7].

19 marca 1946 roku sotnie UPA zaatakowały jednocześnie dwie strażnice: Komańcza i Jaśliska. Oba ataki zostały odparte. Napastnicy odchodząc zniszczyli linię telefoniczną i tor kolejowy Komańcza – Łupków^[8].

Służba graniczna:
Z chwilą utworzenia Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej w Przemyślu, w maju 1991 roku strażnica Jaśliska ochraniała odcinek granicy państwowej z Czechosłowacją od znaku granicznego nr l/117 do znaku gran. nr l/147^[9].

linia rozgraniczenia:

1. ze strażnicą w Barwinku: wył. znak gran. nr I/147, g. Tokarnia, góra Ostróg, górą Obłaz, górą Kamińska 639,3 dalej granica gmin Iwonicz-Zdrój oraz Dukla^[10]

Strażnice sąsiednie:

174 strażnica WOP Jasiel, 176 strażnica WOP Barwinek – 1946

Dowódcy/komendanci strażnicy

• kpt. Zdzisław Dudzic (04.11.1985–był 31.07.1990)^[11]

Komendanci strażnicy SG:

• kpt. SG Zdzisław Dudzic (od 16.05.1991)^[12][13]

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Piotr Kozłowski: Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej im. płk. Jana Tomasza Gorzechowskiego w Przemyślu. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne – Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• ASGr.Historia Karpackiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Kraków 1962.
• Marek Jarosiński. Rys historyczny beskidzko-karpackiego pogranicza polsko-słowackiego. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/2000, 2000. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k.119 -123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
• Książka obsady etatowej Bieszczadzkiej Brygady Wojsk Obrony Pogranicza, 1988–1991. Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.